109 كشته بر اثر واژگوني 217 اتوبوس
ارابه‌هاي مرگ در جاده‌هاي كشور جان مي‌ستانند
جام جم آنلاين: هنوز نگراني‌ها از بابت حضور كاميون‌ها و كشنده‌هاي چيني هوو و فراز كه به تعبير مسوولان پليس راهور تردد آنها تهديدي براي امنيت جاده‌هاي كشور محسوب مي‌شود، پايان نيافته كه پاي ارابه‌هاي مرگ هم به اين ماجرا باز مي‌شود. اتوبوس‌هاي بين‌شهري همانند ارابه‌هاي مرگ در جاده‌ها مي‌تازند؛ همان‌هايي كه خواب آلودگي راننده سرنوشت تلخ واژگوني را برايشان رقم مي‌زند تا با رقم خوردن مرگي خونين براي ده‌ها نفر از سرنشينانشان تيتر اول اخبار حوادث شوند.
بر اساس آخرين آمار مركز فرماندهي پليس راه كشور، تنها در 120 روز اتوبوس‌هاي مسافربري بين‌شهري 217 مورد تصادف خونين را در جاده‌هاي كشور رقم زده و 109 نفر را به كام مرگ كشانده‌اند.
تصادفات خونيني كه رانندگان ناوگان حمل‌ونقل عمومي در جاده‌ها رقم زده‌اند و روند افزايشي اين حوادث طي سال‌هاي اخير، هر روز بر نگراني‌هاي مسوولان پليس راه از بابت حضور اين ارابه‌هاي مرگ در جاده‌ها دامن مي‌زند.
فرسودگي و نقايص فني اين اتوبوس‌ها، خواب آلودگي راننده، نبود نظارت جدي ماموران پليس بر عملكرد رانندگان اتوبوس‌ها، ارتكاب برخي تخلفات حادثه‌ساز در جاده‌ها توسط آنها، به‌كارگيري رانندگان بي‌تجربه و بي‌صلاحيت و... از مهم‌ترين دلايلي هستند كه كارشناسان و صاحب‌نظران حوزه حمل‌ونقل و تصادفات آنها را در وقوع تصادفات اتوبوس‌هاي بين‌شهري دخيل مي‌دانند.
217 تصادف خونين در جاده‌ها و مرگ 109 نفر از مسافران اتوبوس‌هاي بين‌شهري آن هم تنها ظرف 120 روز هشدار جدي است براي مسوولان وزارت راه و پليس راهور براي رسيدن به اين واقعيت كه زنگ خطر كاهش امنيت سفر با اتوبوس‌هاي بين شهري به صدا درآمده است؛ موضوعي كه موجب شده با اجراي قانون جديد جرايم رانندگي در كشور مسوولان پليس راه هرچه سريع‌تر چاره‌اي جدي در اين زمينه بينديشند.
تست سلامت پس از 32 سال
شايد شما هم به اندازه ما تعجب كنيد وقتي بدانيد كه تست سلامت جسمي و رواني كه مسوولان پليس چندي است اجراي آن را روي رانندگان آغاز كرده‌اند، براي اولين بار و آن هم پس از گذشت 32 سال ضرورت آن جدي گرفته شده است و همين موضوع خود مي‌تواند يك پرسش مهم را مطرح سازد و آن اين‌كه چرا در اين سه دهه مسوولان پليس راهور از ضرورت اجراي طرح مهمي همچون تست سلامت جسمي و رواني از رانندگان حادثه‌ساز غفلت كرده‌اند؟
نكته قابل تامل اين‌كه نتيجه اجراي تست‌هاي سلامت جسمي و رواني رانندگاني كه در شهر و جاده‌ها مورد ارزيابي قرار گرفتند، وضعيت چندان مطلوبي را به تصوير نمي‌كشد.
در اين ميان شرايط رانندگان حمل‌ونقل عمومي در جاده‌ها به مراتب از ديگران نگران‌كننده‌تر است.
بر اساس تست سلامتي كه از مجموع 168 هزار راننده فعال در ناوگان حمل‌ونقل عمومي بين شهري كشور به‌عمل آمده، صلاحيت 13 هزار و 700 نفر تاييد نشده است.
آنها حرفه‌اي نيستند!
در شرايطي كه به نظر مي‌رسد كمرنگ بودن نقش نظارتي پليس بر عملكرد رانندگان حمل‌ونقل عمومي در روند افزايشي وقوع تصادفات خونين جاده‌اي در كشور بي‌تاثير نبوده است، اما مسوولان پليس راه انگشت اتهام را به سمت سازمان راهداري نشانه مي‌روند، چراكه معتقدند اين سازمان نظارت و توجه كافي براي انتخاب رانندگان متعهد و با سابقه ندارد.
مسوولان پليس مي‌گويند رانندگان حمل‌ونقل عمومي حرفه‌اي نيستند و قدرت خطرپذيري ندارند و در واقع رانندگاني كه ادعاي حرفه‌اي بودن دارند در يك پيچ جاده نمي‌توانند بپيچند و ده‌ها نفر را به كام مرگ فرو مي‌برند.
هرچند با اين استدلال نمي‌توان باز هم از نقش نظارتي پليس راه بر عملكرد رانندگان حمل‌ونقل عمومي هنگام رانندگي در جاده‌ها و كنترل و رصد كردن تخلفات آنها چشم‌پوشي كرد، اما اگر آنچنان كه مسوولان پليس ادعا مي‌كنند سازمان راهداري نظارت و توجه كافي در انتخاب رانندگان باتجربه و باسابقه براي فعاليت در ناوگان حمل‌ونقل عمومي را به كار نمي‌بندد قطعا بايد در اين زمينه پاسخگو باشد چراكه به‌كارگيري رانندگان غيرحرفه‌اي و بي‌تجربه‌اي كه توانايي عكس‌العمل بموقع و صحيح در لحظه را ندارند قطعا به بهاي جان ده‌ها مسافر بي‌گناه تمام خواهد شد.
خواب‌آلودگي و بيتوجهي به جلو
ثبت ساعت در دفترچه‌هاي مخصوص رانندگان مهم‌ترين ابزار پليس براي كنترل اتوبوس‌هاي بين شهري است.
رانندگان تنها مجاز به هشت ساعت رانندگي در روز هستند و در مسيرهاي بيش از هشت ساعت بايد راننده كمكي حضور داشته باشد.
اين همان موضوع مهمي است كه بيتوجهي يا شايد بهتر بتوان گفت تخلف برخي رانندگان اتوبوس در خصوص آن طي سال‌هاي اخير تصادفات خونين و مرگبار متعددي را در جاده‌ها رقم زده است.
رئيس پليس راهور ناجا نيز چندي پيش با تاييد افزايش آمار تصادفات اتوبوس‌ها نسبت به مدت مشابه سال گذشته گفته بود كه بيتوجهي به جلو و همچنين احساس مسووليت نداشتن راننده اتوبوس از دلايل اصلي تصادفات اتوبوس‌ها گزارش شده است.
همچنين گزارش‌هاي كارشناسي بسياري از افسران حاضر در صحنه تصادفات ناوگان حمل‌ونقل عمومي نشان مي‌دهد كه واژگوني اتوبوس و خواب‌آلودگي راننده مهم‌ترين عاملي بوده كه چنين تصادفات خونيني را در جاده‌ها رقم زده است.
اين خواب‌آلودگي ناشي از عدم رعايت تنها هشت ساعت مجاز بودن راننده اتوبوس بين‌شهري براي نشستن پشت فرمان است كه متاسفانه بسياري از رانندگان ناوگان حمل‌ونقل عمومي با بي‌تفاوتي از كنار آن مي‌گذرند و به اين ترتيب جان ده‌ها مسافر خود را براحتي به بازي مي‌گيرند.
اما اين تنها تخلفي نيست كه برخي رانندگان اتوبوس‌هاي بين‌شهري مرتكب آن مي‌شوند.پليس علاوه بر دفترچه‌هاي ثبت ساعت با دستگاه‌هاي ثبت سرعت، اتوبوس‌ها را كنترل مي‌كند، اما برخي رانندگان با دستكاري صفحه‌هاي سرعت مرتكب تخلفات حادثه‌ساز مي‌شوند.
اين همان موضوعي است كه موجب نگراني فرمانده پليس راه كشور نيز شده است به طوري‌كه وي در گفت‌وگو با مهر از اجراي تغييراتي در دفترچه‌هاي ثبت ساعت رانندگان حمل‌ونقل عمومي خبر داده و مي‌گويد: با تغيير دفترچه‌هاي ثبت ساعت به دو رنگ آبي و قرمز، رانندگان قانونمند از رانندگان متخلف كه داراي تصادف منجر به مرگ و جرح هستند جدا خواهند شد.
رانندگي فقط به شرط كارت سلامت
اين طور كه مسوولان پليس راه مي‌گويند قرار است با اجراي قانون جديد جرايم رانندگي در كشور نظارت بيشتر و دقيق‌تري روي صلاحيت رانندگاني كه به عنوان راننده اتوبوس در ناوگان حمل‌ونقل بين‌شهري به‌كار گرفته مي‌شوند، انجام شود.
سرهنگ محمدرضا مهماندار اين را هم مي‌گويد كه از اين پس ديگر هر راننده‌اي نمي‌تواند در جاده‌ها رانندگي كند و تنها افرادي مجاز به رانندگي در جاده‌ها با خودروهاي عمومي هستند كه كارت سلامت و صلاحيت داشته باشند. اين كارت‌ها همان كارت‌هايي هستند كه با انجام تست‌هاي سلامت، اعتياد و وضعيت جسماني براي رانندگان وسايل نقليه عمومي در جاده‌ها صادر مي‌شود.
با وجود اجراي قانون جديد جرايم رانندگي در كشور و جديتي كه مسوولان پليس راه قرار است نسبت به كنترل تخلفات و نظارت جدي‌تر بر عملكرد رانندگان ناوگان حمل‌ونقل عمومي به كار بندند، اما به نظر مي‌رسد اين قانون به تنهايي نمي‌تواند عامل بازدارنده‌اي در كاهش آمار تصادفات و تلفات حوادث رانندگي در اين بخش باشد و بايد سياستگذاري‌ها و زيرساخت‌ها براي به‌كارگيري رانندگان حرفه‌اي و داراي سلامت كامل در ناوگان حمل‌ونقل عمومي با دقت بيشتري از سوي سازمان‌هاي متولي از جمله سازمان راهداري كشور انجام شود.
آموزش‌هايي همچون آموزش بهداشت خواب به رانندگان حرفه‌اي از يكسو و نظارت جدي بر ممنوعيت رانندگي بيش از هشت ساعت براي رانندگان وسايل نقليه عمومي از سوي ديگر از ديگر مواردي است كه با به‌كارگيري آنها مي‌توان به ايمن شدن هرچه بيشتر تردد‌ها و سفرهاي بين‌شهري با ناوگان حمل‌ونقل عمومي اتوبوسي اميدوار بود.
پوران محمدي - گروه جامعه