سيستم حمل و نقل عمومي يكي از مهم‌ترين دغدغه‌هاي طراحان شهرهاي آينده است
تاكسي‌هاي آبي، راه‌حل شهرهاي آينده
جام جم آنلاين: فكر كردن به آينده و زندگي در شهرهايي كه به لطف بهره‌گيري از فناوري‌هاي پيشرفته متفاوت از امروز خواهند بود، همانقدر كه هيجان‌انگيز و جالب توجه است، مشكلات و چالش‌هاي خاص خود را نيز به همراه دارد. فكر كنيد در سال 2050 قرار داريم و در شهري زندگي مي‌كنيم كه بسياري از مولفه‌هاي شهرنشيني در آن دستخوش تغييرات اساسي شده است.
اين تغييرات دامنه وسيعي را در بر مي‌گيرد كه از زندگي در چارچوب خانه و كار در خارج از خانه تا سيستم حمل و نقل و خريد از فروشگاه‌ها را در بر مي‌گيرد. احتمالا در آن دوران كمتر كسي براي خريد از خانه خارج مي‌شود، چراكه به احتمال فراوان تمامي مايحتاج خانه از طريق اينترنت و سيستم تحويل در محل تهيه مي‌شود. در ميان تمامي اين تغيير و تحولات، سيستم حمل و نقل عمومي كه در شهرهاي آينده به كار گرفته خواهند شد، يكي از مهم‌ترين دغدغه‌هاي طراحان اين شهرهاست. پرسش‌هايي از اين دست كه رفت و آمد در شهرهايي كه اكثر كارها از طريق سيستم‌هاي اينترنتي يا نسخه ارتقايافته‌تري از آن انجام مي‌شود چگونه خواهد بود يا اين‌كه با توجه به تحولات گسترده‌اي كه در معماري بناها و ارتباط آنها با ساير نقاط شهري صورت مي‌گيرد، دسترسي به آنها از طريق سيستم حمل و نقل عمومي چگونه است، مطرح مي‌شوند كه همگي نشان از اهميت اين فاكتور اساسي در طراحي شهرهاي آينده دارد. تاكسي‌ها بخشي از اين نگرش هستند.
در سال‌هاي اخير طراحان خوش‌ذوق زيادي از سراسر جهان ايده‌هاي جالب توجهي درخصوص تاكسي‌هاي آينده و نحوه گردش آنها در شهرها ارائه كرده‌اند كه برخي از آنها به جهت برخورداري از مشخصه‌هايي بارز، شاخص‌تر به نظر مي‌رسند. تاكسي‌هاي پرنده كه در آسمان شهرهاي آينده از اين سو به آن سو مي‌روند يا تاكسي‌هاي آبي كه در آبراهه‌ها حركت مي‌كنند از جمله تاكسي‌هاي آينده خواهند بود.
به تازگي طراحان يك گروه اتريشي از طراحي يك تاكسي خبر داده‌اند كه استفاده از آن صرفا در محيط‌هاي آبي ميسر خواهد بود. C.A.T نامي است كه براي اين تاكسي آبي انتخاب شده است و مخفف حمل و نقل آبي شهري (City Aquatic Transport) است. اين تاكسي مفهومي تفاوت‌هاي زيادي با تاكسي‌هاي امروزي دارد كه مهم‌ترين آنها شخصي بودن آنهاست. به عبارت ديگر شخصي كه به عنوان مسافر سوار اين تاكسي مي‌شود در نقش هدايت‌كننده آن نيز عمل مي‌كند چون در اين تاكسي خبري از راننده نيست.
طراحان گروه Curve Creative اميدوارند كه در آينده از اين تاكسي يا ايده‌هاي مشابه آن براي تسهيل در جابه‌جايي مردم استفاده شود و به جاي اين‌كه ترافيك سنگين خيابان‌ها و جاده مشكلات زيادي را براي مردم ايجاد كند، بخشي از آن به مسيرهاي آبي منتقل شود.
فلسفه طراحي اين تاكسي آبي چيزي نيست، جز ارائه يك سيستم ساده حمل و نقل عمومي كه با استفاده از آن افراد بتوانند دسترسي سريعي به نقاط مختلف شهر داشته باشند و در عين حال از حضور در مناطق آبي لذت ببرند.
اين تاكسي به گونه‌اي طراحي شده است كه تا 4 نفر براحتي در آن جاي گيرند. از نكات جالب توجه آن مي‌توان به دكوراسيون داخل آن اشاره كرد، جايي كه در آن به جاي 2 رديف صندلي به هم فشرده (كه در تاكسي‌هاي امروزي ديده مي‌شود) فضايي نسبتا باز به همراه امكان استفاده از ميز ديده مي‌شود.
نكته: تاكسي‌هاي پرنده كه در آسمان شهرهاي آينده از اين سو به آن سو مي‌روند يا تاكسي‌هاي آبي كه در آبراهه‌ها حركت مي‌كنند، سيستم حمل و نقل عمومي آينده را شكل خواهد داد
صندلي‌هايي كه در اين تاكسي به كار گرفته مي‌شوند از نوع چرخان با قابيلت گردش 360 درجه هستند. ممكن است افرادي كه سوار بر اين تاكسي‌ها مي‌شوند قرار باشد مدت زيادي را در آن سپري كنند كه به اين ترتيب مي‌توان از اين ميز به عنوان ميز كنفرانس نيز استفاده كرد. حتي ميزي كه در وسط اين تاكسي نصب شده از نوع تاشو است تا در مواقعي كه نيازي به آن نيست فضاي بيشتري در اختيار مسافران تاكسي باشد. همچنين سقف اين سيستم نوين حركتي از نوعي شيشه مقاوم است. اين ابتكار عمل موجب مي‌شود تا نور طبيعي به درون فضاي تاكسي راه پيدا كرده و در حالي كه ممكن است باران شديد يا حتي برف مناطق اطراف را در برگرفته باشد، مسافران تاكسي بدون هيچ نگراني به مسير خود ادامه دهند. تاكسي براحتي در اسكله‌هاي پراكنده در سراسر شهر پهلو مي‌گيرد و پس از پياده شدن مسافر يا مسافران قبلي، مهمانان جديدي وارد آن مي‌شوند. يكي از چشمگيرترين ابتكار عمل‌هايي كه در اين طرح خلاقانه ديده مي‌شود حق انتخابي است كه فراروي استفاده‌كنندگان از اين تاكسي‌ها قرار گرفته است. اين تاكسي‌ها به گونه‌اي طراحي شده‌اند كه به صورت انتخاب دنده يا سيستم حركتي خودكار مي‌توانند به مسير حركتي خود ادامه دهند. افرادي كه سوار بر آن مي‌شوند عملا در يك محيط كاري كوچك قرار مي‌گيرند كه نه‌تنها مجهز به فناوري Wi-Fi است، بلكه پورت‌هاي مخصوصي نيز براي استفاده از رايانه همراه يا ساير تجهيزات الكترونيكي همراه آن در نظر گرفته شده است.
سيستم حركتي اين تاكسي‌ها نيز مبتني بر نيرومحركه تمام الكتريكي است. پس مي‌توان گفت اين دسته از تاكسي‌ها يكي از دوست‌دارترين سيستم‌هاي حركتي در آينده خواهند بود. اين ادعايي است كه از سوي طراحان اين تاكسي مطرح شده است و به نظر مي‌رسد حقيقت هم داشته باشد.
اما اكنون پرسش مهمي مطرح مي‌شود كه توجيه ارائه اين ايده خلاقانه را زير سوال مي‌برد: آيا استفاده از اين تاكسي‌ها در شهرهاي آينده براحتي صورت مي‌گيرد؟ آيا قرار است تمامي شهرهايي كه در آينده ساخته مي‌شوند يا شهرهاي امروز با انجام برخي اصلاحات به شهرهايي تبديل شوند كه در نقاط مختلف آنها مسيرهاي آبي وجود دارد؟ اينجاست كه برخي از كارشناسان نسبت به كاربردي بودن اين ايده ابراز ترديد و نگراني مي‌كنند. به نظر مي‌رسد ايده‌هايي از اين دست عمدتا براي مناطق شهري آبي نظير ونيز مثمرثمر خواهند بود.
گذشته از اين چنين پروژه‌اي هزينه‌هاي زيادي به همراه خواهد داشت و به همين خاطر شايد تنها عده كمي امكان استفاده از آن را داشته باشند. البته مناطق شلوغ شهري زيادي در سراسر دنيا وجود دارند كه با دارا بودن مناطق متعدد آبي مي‌توان به كارآمد بودن اين سيستم حمل و نقل اميدوار بود. فلوريدا از جمله اين مناطق است كه در بسياري از آن، آبراهه‌هاي زيادي ديده مي‌شود.
طرح‌هايي نظير C.A.T متفاوت از تمامي پروژه‌هايي هستند كه هم‌اكنون در شهرهاي سراسر جهان ديده مي‌شوند. به همين دليل بسياري از كارشناسان طراحي و معماري بافت‌هاي شهري به اين نكته مهم اشاره مي‌كنند كه اگر قرار باشد به كارگيري چنين پروژه‌هايي در شهرهاي آينده به عنوان يك اصل بنيادين مدنظر قرار گيرد، راهي نيست جز اين‌كه در طراحي شهرهاي آينده به مواردي نظير آبراهه‌ها نيز توجه جدي شود.
پيش‌بيني مي‌شود در 2 دهه آينده برخي از طرح‌هايي از اين دست بتدريج به مرحله اجرا درآيند. بدون شك در اين شهرها سيستم حمل و نقل عمومي يكي از فاكتورهاي تعيين‌كننده در موفقيت آنها به شمار مي‌آيد.
سايت Gizmag / مترجم: مهدي پيرگزي