جام جم آنلاين: چيزي به لحظه‌هاي آخر باقي نمانده؛ لحظه‌اي كه پاسخنامه‌هاي رنگي با بيضي‌هاي ريزمشكي به شما خيره‌خيره نگاه مي‌كنند تا با رقص مداد نرم مشكي‌تان، آنها را تزئين كنيد، اين تكه كاغذ (آچار) ثمره ماه‌ها تلاش شماست، ثمره تنها ماندن، به مهماني نرفتن، نتيجه ساعت‌ها گوشه اتاق چمباتمه زدن يا سيخ روي صندلي نشستن و مطلب تكراري را مرور كردن، نتيجه ماه‌ها صبر و تلاش شما براي آزمون سراسري سال 90 دانشگاه‌ها، آزموني كه نه تنها چيزي به برگزاري آن نمانده كه فقط 2 سال از عمر آن باقي است و قرار اين است تا بساط كنكور از سال 93 به طور كلي برچيده شود.

سرگذشت كنكور هم شنيدني است، بسياري از ما براي يك‌بار هم كه شده در كنكور شركت كرده‌ايم، براي يك‌بار هم كه شده، اضطراب نشستن برصندلي تكنفره در سالني پر از جمعيت را كه جُم نمي‌خورند تا صداي بلندگو به آنها اجازه بدهد، لمس كرده‌ايم و البته خيلي از ما شيريني قبولي در اين آزمون را چشيده‌ايم، اما وقتي نوبت به اعتراض به نتايج اين آزمون مي‌شود، از نبود امكانات و لو رفتن سوالات و نقص دفترچه و سختي و اشتباه در سوالات و... سخن مي‌گوييم. اما كمتر اطلاع داريم كه كنكوردر چه مراحلي به نقطه برگزاري مي‌‌رسد و چه كساني در برپايي آن مشاركت مي‌كنند.

ماراتني براي بيش از يك ميليون نفر

وقتي وارد دفتر سيدجلال طباطبايي، عالي‌ترين مقام اجرايي برگزاري كنكور مي‌شويم، مشغول چانه‌زني بر سر يافتن حوزه امتحاني است؛ برخي روساي دانشگاه‌ها تمايلي به برگزاري آزمون سراسري در حيطه دانشگاه خود ندارند، هر چند كه اين آزمون مي‌تواند منبع درآمدي براي دانشگاه‌ها باشد.

طباطبايي درباره ويژگي‌هاي آزمون امسال مي‌گويد: در كنكور امسال يك ميليون و132 هزار و 877 نفر ثبت‌نام كرده‌اند كه از اين تعداد 5/60 درصد را زنان و 5/39 درصد را مردان تشكيل مي‌دهند. به گفته او گروه علوم تجربي امسال از علوم انساني پيشي گرفته و بيشترين داوطلب را دارد كه البته زنان بيش از مردان هستند، پس از آن گروه علوم انساني قرار دارد.

گروه علوم رياضي با بيش از 282 هزار داوطلب بيشترين تعداد داوطلبان مرد را در خود جاي داده و 42 درصد داوطلبان اين گروه را زنان تشكيل مي‌دهند. گروه‌هاي هنر و زبان خارجي هم در رتبه‌هاي آخر قرار دارند. با اين حال از جمع ثبت‌نام‌كننده‌ها، امسال يك ميليون و 282 هزارو 335 نفر كارت ورود به جلسه دريافت مي‌كنند.

كاهش داوطلبان كنكور

كاهش بيش از 13 درصدي تعداد داوطلبان آزمون سراسري امسال از جمله مسائلي است كه به گفته معاون اجرايي سازمان سنجش به دقت، تامل و بررسي نيازمند است.

در آزمون سال گذشته يك ميليون و 286 هزار و 669 داوطلب ثبت‌نام كرده‌اند كه در مجموع امسال 153 هزار و 792 نفر از شمار آنان كاسته شده است. طباطبايي توضيح مي‌دهد كه تعداد داوطلبان ورود به دانشگاه در استان‌هاي ايلام، بوشهر، كهگيلويه و بويراحمد، هرمزگان و اردبيل بيش از ساير نقاط بوده است. تهران تعداد داوطلبان خود را براي كنكور 90 حفظ كرده و شمار آنان تفاوتي با سال قبل ندارد. معاون اجرايي سازمان سنجش، بررسي اين كاهش در استان‌هاي مختلف حتي فارس، آذربايجان شرقي و كرمانشاه را تا سقف 16درصد نيازمند بررسي مي‌داند.

امسال بسته‌هاي سوال آبي مخصوص رياضي، قرمز، علوم تجربي، سبز، علوم انساني، هنر صورتي و بسته‌هاي نارنجي مخصوص زبان‌هاي خارجي است. هر گروه آزمايشي امسال 4 دسته دفترچه دارد كه محتواي سوالات آنها يكي است ولي چيدمان سوالات براي كاهش تقلب متفاوت است
وي در بيان ديدگاه شخصي خود مي‌گويد: «تحليل من اين است كه مردم دريافته‌اند كنكور تنها معيار ادامه زندگي نيست و مهارت‌هاي اجتماعي و شغلي را براي داوطلب به همراه نمي‌آورد، از طرفي اين تغييرات مي‌تواند دوره‌اي باشد و شايد سال‌هاي‌ آينده باز شاهد افزايش آمار داوطلبان باشيم ولي به نظر من پس از آزمون علت كاهش 5/13 درصدي داوطلبان بايد بررسي شود.»

گردش مالي كنكور

در نگاه اول شايد برگزاري آزمون سراسري مجالي براي تنها سازمان انحصاري برگزاري آن باشد تا اين سازمان به درآمد قابل توجهي برسد، با توجه به گردش مالي كنكور به‌طور سالانه در موسسات آمادگي آزمون كه گفته مي‌شود در هيچ سازماني ميزان اين گردش ثبت نشده است، چندان دور از ذهن نيست كه دريافت وجه ثبت‌نام از جمعيت بيش از يك‌ميليون نفري كنكور، سازمان سنجش را به عايدي سرشاري برساند، اما معاون اجرايي سازمان نظر ديگري دارد.

«بابت هر داوطلب 3000 تا 3100 تومان به حساب دانشگاه‌هايي كه حوزه برگزاري آزمون هستند، واريز مي‌كنيم، اين رقم از مبلغي كه داوطلب به ازاي ثبت‌نام مي‌پردازد يعني همان هر نفر 6400 تومان تامين مي‌شود، 50 درصد اين مبلغ به حساب دانشگاه‌ها مي‌رود و 50 درصد ديگر هم صرف آزمون‌سازي، طراحي و انتشار بيش از 4‌ ميليون دفترچه سوالات و پاسخنامه مي‌شود، بنابر اين سود چنداني براي سازمان سنجش ندارد.

امنيت، مركز ثقل كنكور

هر سال مهم‌ترين دغدغه برگزاركنندگان آزمون سراسري تامين امنيت است، اين‌كه سوالات لو نرود، اين كه دفترچه به سرقت نرود، اين كه امنيت داوطلبان در حوزه‌ها تامين شود، اين كه سوالات بموقع برسد و... شايد سرگذشت كنكور از لحظاتي آغاز مي‌شود كه فرد به عنوان صاحبنظر در رشته تحصيلي خود سوالي را طراحي مي‌كند و در بانك سوالات كنكور قرار مي‌دهد، او هر چند طراح سوال كنكور است اما از اين كه سوالات او در دفترچه آزمون قرار بگيرد هيچ اطميناني ندارد. در طول سال همواره افرادي از ميان استادان دانشگاه‌ها، سوالاتي را در رشته‌هاي مختلف و براساس دروس امتحاني طراحي و به بانك سوالات پيشنهاد مي‌كنند. اين سوالات با تاييد سازمان در بانك قرار مي‌گيرد تا در آستانه برپايي كنكور، فردي كه الزاما متخصص اين رشته نيست، به صورت تصادفي سوالات را از بانك انتخاب و براي دفترچه معرفي كند. اين همان فردي است كه تا روز آزمون در قرنطينه‌‌اي گاه تا 40 روز قرار مي‌گيرد.

معاون اجرايي سازمان در اين باره نيز توضيح مي‌دهد: امنيت در كنكور لايه‌هاي مختلفي دارد كه ما متعهد به تامين آن هستيم، نيروهايي كه سوالات را انتخاب كرده‌اند، از 10 خرداد امسال به قرنطينه رفته‌اند و تا 40 روز حق ديدن هيچ‌كس حتي خانواده‌شان را ندارند، تعداد اين افراد هم بيشتر از 40 نفر است، اين افراد توسط حراست سازمان كه امين هستند، انتخاب مي‌شوند، آنها وقتي با اعضاي خانواده تلفني صحبت مي‌كنند فردي در كنارشان است و حق غيرفارسي حرف زدن را هم ندارند.

پس از چاپ سوالات آزمون سراسري، حدود 10 گروه سوال در دفترچه‌هاي مختلف طراحي مي‌شود و در كرج كه سايت سازمان سنجش است، نگهداري مي‌شود كه يكي از 2 معاون سازمان به داخل اتاقي مي‌روند و يك دسته دفترچه را به صورت تصادفي انتخاب مي‌كند كه اين دفترچه همان دفترچه نهايي كنكور است. دفترچه تمام مواد امتحاني كنكور به همين شيوه يعني يكي از 10 دفترچه آن ماده امتحاني به صورت تصادفي گزينش مي‌شود تا به چاپخانه برود. در واقع هيچ‌كس حتي عالي‌‌ترين مقام سازمان يا استانداري‌ها حق ورود به چاپخانه سوالات قرنطينه و مخازن سوالات را ندارند.

هر داوطلب امسال يك دفترچه

هر داوطلب يك دفترچه شخصي با عنوان و نامش دريافت مي‌كند. امسال بسته‌هاي سوال آبي مخصوص علوم رياضي، بسته‌هاي قرمز مخصوص علوم تجربي، بسته‌هاي سبز مخصوص گروه علوم انساني، هنر صورتي و بسته‌هاي نارنجي مخصوص گروه زبان‌هاي خارجي است.

براي هر گروه آزمايشي 4 نوع دفترچه طراحي شده كه محتواي همه آنها يكي است ولي چيدمان سوالات متفاوت است، تا به اين ترتيب امكان تقلب در آزمون به حداقل برسد.اين دفترچه‌ها پس از بسته‌بندي و مهر و موم فقط چند روز مانده به آزمون توسط نيروهاي حراستي و نيروي انتظامي در ماشين‌هاي مخصوص اسكورت و به حوزه‌ها و مخازن موجود در آن سپرده مي‌شود. درهاي اين مخازن كه هيچ‌كس حق ورود به آن را ندارد، تا روز آزمون بسته مي‌ماند.

نيم ساعت زودتر به حوزه‌ها برويد

مانند هر سال معاون اجرايي سازمان سنجش نسبت به شناسايي حوزه‌هاي امتحاني به داوطلبان تذكر مي‌دهد، تا يك روز قبل از آزمون داوطلبان از مكان حوزه خود مطمئن شوند و روز آزمون نيم ساعت زودتر از بسته شدن درها در محل امتحان حاضر شوند.

امسال به ازاي هر 20 داوطلب يك مراقب در حوزه‌ها حضور دارد و طباطبايي به اوليا و داوطلبان قول مي‌دهد كه سازمان سنجش امنيت آزمون را تامين خواهد كرد. به گفته وي، پس از آزمون باز هم عده‌اي به قرنطينه‌ مي‌روند تا سوالات را به دستگاه‌هاي OP-scom [يا همان تصحيح‌كننده] بسپارند، او هر چند احتمال خطا را صفر نمي‌داند ولي از تلاش براي كاهش خطا خبر مي‌دهد.

كتايون مصري/ گروه جامعه