تولد (نيما يوشيج) پدر شعر نو ايران (1276 ش)

علي اسفندياري متخلص به نيما يوشيج در دهكده يوش در مازندران به دنيا آمد. در 12 سالگي به همراه خانواده به تهران رفت و پس از مدتي زبان فرانسه و عربي را فرا گرفت. او به تشويق استادش نظام وفا سرودن شعر را آغاز كرد و بر اثر آشنايي با زبان و ادبيات فرانسه، راهي تازه در برابرش آشكار شد. مطالعات و تحقيقات او در اين زمينه به ثمر نشست و او سبكي تازه را در شعر در پيش گرفت. رويدادهاي اجتماعي سال‏هاي 1300 و 1301ش، نيما را به كناره‏گيري از مردم و زندگي در ميان جنگل‏ها دامان طبيعت و هواي آزاد كشاند و آنجا بود كه منظومه افسانه را سرود. اين منظومه، به عنوان مهم‏ترين اثر نيما، حد فاصلي است بين دنياي شعر قديم و دنيايي كه نيما بعدها در شعر به وجود آورد؛ و مي‏توان آن را نقطه عطف و مقدمه و آغازي براي شعر فارسي معاصر دانست. در شعر نيما وزن و قافيه در همه جا به تناسب به كار گرفته شده است. شعر آزاد نيمايي، تفاوت‏هاي آشكاري با شعر سنّتي داشته، از لحاظ عاطفي، بيشتر جنبه اجتماعي و انساني دارد. او از لحاظ زبان، هر كلمه‏اي را در شعر نو به كار مي‏بُرد با اين شرط كه با كلمات مجاور، مهجور، بيگانه و ناسازگار نباشد. از نيما يوشيج به غير از مجموعه اشعار، آثار ديگري نيز به چاپ رسيده كه داستان‏ها، اشعار و قصه براي كودكان، يادداشت‏ها و نامه‏ها و آثار تحقيقي از آن جمله‏اند. اما مهم‏ترين اثر اين شاعر نوپرداز ايراني، افسانه نام دارد. نيما سرانجام در سال 1338 ش در 64 سالگي در تهران درگذشت و در امامزاده عبداللَّه تهران دفن شد. سي‏وچهار سال بعد در دي ماه 1372، با تلاش مردم نور و يوش، پيكر نيما از محل دفن به زادگاهش در يوش منتقل گرديد.

صدور فتواي جهاد از سوي علماي عراق بر ضد انگليس در جريان جنگ جهاني اول(1293 ش)

پس از گسترش جنگ جهاني اول در شرق اروپا و قلمرو امپراتوري عثماني، انگلستان كه در صدد تجزيه اين امپراتوري بود، به دست اندازي در كشور عراق كه جزو دولت عثماني بود، پرداخت. مجتهدان بزرگ شيعه مقيم عراق، هر چند از سياست‏هاي عثماني نسبت به شيعيان ناخشنود بودند، در مقابل تجاوز بيگانه به پاخاستند. آخوند ملا محمدكاظم خراساني كه در حوادث لشكركشي روسيه به ايران، حكومت وقت روسيه را تهديد به اعلام جهاد نموده بود، نقش مهمي در مبارزات شيعي بر ضد بيگانگان ايفا كرد. پس از وي بزرگاني نظير شيخ مهدي خالصي، سيدمهدي حيدري، سيدمصطفي كاشاني و شيخ محمدتقي شيرازي، رهبري مذهبي را بر عهده گرفتند و در اين ايام كه انگلستان تهاجم گسترده‏اي به عراق آغاز كرده بود، فتاواي كوبنده‏اي در لزوم جنگ و جهاد با كفّار صادر نمودند. هر چند در نهايت، اين قيام‏ها منجر به پيروزي و دفع مهاجمان نگرديد، اما جايگاه ممتاز مرجعيت شيعه را در بسيج مردم و مقابله با نفوذ بيگانگان نشان داد.

درگذشت "ابن‏ بواب" فقيه، اديب و خوشنويس(413 ق)

علي بن هلال كاتب بغدادي مكني به ابوالحسن، ملقب به علاءالدين و معروف به ابن بوّاب، از ادبا، فضلا و مشاهير قرّا و خطاطين و خوشنويسان اوايل قرن پنجم هجري مي‏باشد. وي در حُسن خط و فن كتابتِ نسخ و ثلث بسيار شهره بود و كمتر كسي چون او در اين هنر سرآمد است. وفات ابن بوّاب در سال 413 يا 423 قمري در بغداد واقع شد و در جوار احمد بن حنبل دفن گرديد.

سرنگوني دولت ساماني و پايه‏ گذاري حكومت "غزنويان" توسط "الب تكين" (350 ق)

سامانیان (۲۶۱ - ۳۹۵ ق / ۸۷۴ - ۱۰۰۴ م) یکی از دودمان‌های ایرانی بودند که تقریبا بر تمامی سرزمین‌های خراسان، هیرکان، مکران، سیستان، خوارزم و کرمان حکومت کردند و باعث رشد و شکوفائی زبان فارسی دری شدند. خاندان سامانی از مردم بلخ و از نوادگان بهرام چوبین ساسانی بوده و آیین زردشتی داشتند، سامان خدا بنیان گذار اعلی خانواده از روشناسان محل و فرمانروای بلخ بود . اسد والی عربی خراسان در نیمه قرن هشتم با سامان دوست شد . سامان دین اسلام را برگزید و نام پسر خود را اسد گذاشت . پسران اسد اشخاص با کفایتی بودند و در قرن نهم عهد مامون عباسی به حکمرانی محلی فرارود و هرات برگزیده شدند. مانند: علی در سمرقند، احمد در فرغانه و الیاس در هرات . ابراهیم پسر الیاس بود که بعدها به سپهسالاری دولت طاهری ایران رسید . احمد حاکم فرغانه در ۸۷۴ فوت، و نصر پسرش در سمرقند جانشین او گردید. اسمعیل برادر نصر حاکم بخارا شد و همین شخص است که بعدها دولت حسابی سامانی را در سال ۸۹۲ بعد از مرګ نصر ګرفت و درسمرقند پایه ګذاشت . سامانیان ایجادگر دومین نو ایرانگرائی تاریخ تمدن ایران بودند و در شکل‌گیری فرهنگ، تمدن و دانش در ایران پس از اسلام نقش بسزائی دارند. در دوره سامانیان، زبان فارسی از پیشرفت و شکوفایی زیادی برخوردار شد. با آن که سامانیان در کارهای اداری زبان عربی را به کار می‌بردند و آن را شعار وحدت خلافت می‌شمردند، امکان آن را فراهم آوردند تا شاعران فارسی دری همچون رودکی «وفات در ۳۲۹ ق / ۹۴۰ - ۱ م» و دقیقی «حدود ۳۲۵ - ۷۰ ق / ۹۳۵ - ۸۰ م» از نخستین کسانی باشند که با گونه‌ای از زبان ملی خود که از تکمیل و آمیختن لهجه ‏های محلی گوناگون فراهم آمده بود مطلب بنویسند. این زبان در دربار سامانیان پذیرفته شد و سرانجام به عنوان زبان فارسی نوین گسترش پیدا کرد که با اندکی تغییرات آوایی تا زمان حاضر بر جای مانده‌است. فارسی نوین به خط عربی نوشته شد و رفته رفته هر چه بیشتر واژه‌های عربی به آن راه یافت که این امر تا اندازه ای نتیجه پیشرفت جهانی تمدن اسلام بوده‌است.

امضاي قرارداد ترك مخاصمه و پايان جنگ جهاني اول (1918م)

جنگ جهاني اول كه از روز اول اوت 1914م به بهانه كشته شدن ولي‏عهد اتريش در شهر سارايوو، به دست يك دانشجوي صرب، آغاز گرديد تا يازدهم نوامبر 1918م به مدت چهار سال و صد روز به طول انجاميد. در اين جنگ، شانزده كشور به طور مستقيم و ده كشور به طور غيرمستقيم شركت نمودند كه در دو گروه متخاصم جاي داشتند. متحدين مركب از دُوَل مركزي اروپا شامل آلمان، امپراتوري اتريش - مجارستان كه بعدها تركيه و بلغارستان نيز به آن‏ها اضافه شدند و متفقين شامل فرانسه، بريتانيا، روسيه، بلژيك، صربستان و ژاپن كه بعدها ايتاليا، روماني، يونان، پرتغال، امريكا و چند كشور ديگر به ياري آن‏ها وارد جنگ شدند. با گسترش دامنه شكست آلمان و قتل‏عام وسيع نيروهاي متحد توسط متفقين، پادشاه آلمان مجبور به پذيرش ترك مخاصمه و كناره‏گيري از قدرت گرديد. در نهايت در روز يازدهم نوامبر سال 1918م، قرارداد ترك مخاصمه به امضا رسيد و از يازده صبح همين روز، صداي شليك توپ‏ها و مسلسل‏ها در سرتاسر جبهه غرب خاموش شد. به موجب اين قرارداد، نيروهاي آلمان بدون قيد و شرط تسليم شدند و عمليات اشغال خاك آلمان تا اواخر دسامبر سال 1918م به انجام رسيد. در طول جنگ جهاني اول، بيش از 65 ميليون سرباز در مراحل مختلف جنگ شركت كردند. متفقين جمعاً بيش از 42 ميليون سرباز را بسيج كردند و تعداد سربازان دول محور، در حدود 23 ميليون نفر بود كه از اين ميان سهم روسيه به تنهايى بيش از دوازده ميليون، آلمان يازده ميليون، انگلستان 9 ميليون، فرانسه 8/5 ميليون، اتريش 7/8 ميليون، ايتاليا 5/5 ميليون و امريكا 4/3 ميليون نفر را وارد جنگ نمودند. كل تلفات جنگ جهاني اول اعم از كشته و زخمي و اسير، بالغ بر 35/5 ميليون نفر بود كه بيش از 57 درصد كل نيروهاي شركت كننده در جنگ را تشكيل مي‏داد. بيشترين تلفات اين جنگ را روس‏ها، فرانسوي‏ها و اتريشي‏ها متحمل شدند، چرا كه بيش از 76 درصد سربازان روسي، 73 درصد سربازان فرانسوي و نزديك به نود درصد سربازان اتريشي كه در جنگ شركت كردند، كشته و زخمي يا اسير شدند. نتايج جنگ جهاني اول، شكست متحدين، ويراني شهرها و روستاها و كشته شدن ميليون‏ها نفر و آوارگي و جراحت ده‏ها ميليون نفر بود. در جنگ جهاني اول، نزديك به يك چهارم نيروي جوان كشورهاي اروپايي تلف شدند و خسارات وحشتناكي بر كشور متخاصم وارد آمد.

كشف واكسن ويروس فلج اطفال توسط "جونس سالِك" پزشك امريكايي (1952م)

دكتر جونْسْ سالِك، پزشك لهستاني الاصل امريكايى، پس از اتمام تحصيلات خود در رشته پزشكي، به تحقيق و مطالعه در زمينه باكتري‏ها و ويروس‏ها پرداخت. وي در صدد بود تا ويروس‏ها را در وضعي قرار دهد كه قادر نباشند موجب بيماري شوند، لكن بتوانند پادتني ايجاد كنند كه به نحوي موثر عليه بيماري قابل استفاده باشد. دكتر سالك بدين ترتيب در يازدهم نوامبر 1952م واكسني تهيه كرد و آن را به اطفالي تزريق نمود كه سابقاً به نوعي فلج مبتلا شده و طبعا بدنشان در برابر اين بيماري مقاومت داشت. نتيجه كار، كاملا رضايت‏بخش بود چرا كه اين تزريق باعث افزايش پادتن در خون مي‏شد. وي متعاقباً اين واكسن را در مورد اطفالي كه سابقه بيماري نداشتند استعمال كرد و اين بار هم، نتيجه، مطلوب بود. از اين رو، اين واكسن از سال 1954م به مقدار زياد تهيه شد و در دسترس عموم قرار گرفت. خبر كشف واكسن ضدفلج بعد از كشف واكسن آبله يكي از جالب‏ترين پديده‏هاي پزشكي بوده است كه موجب نجات و سالم ماندن انسان‏هاي بي‏شماري گرديد. اين واكسن بعدها توسط ميكروب‏شناسان ديگر تكميل شد و به صورت قطره خوراكي درآمد كه امروزه مورد استفاده وسيع قرار مي‏گيرد.