رحلت فقيه جليل آيت اللَّه (ابوالقاسم دانش آشتياني) (1380 ش)

آيت اللَّه حاج شيخ ابوالقاسم دانش آشتياني، در سال 1290 ش (1329 ق) در آشتيان در بيت علم و فضيلت زاده شد. وي كه نواده آخوند ملااحمد آشتياني بود، پس از طي دوران كودكي، به فراگيري علوم ديني روي آورد و در پانزده سالگي راهي حوزه علميه قم گرديد. آيت اللَّه دانش آشتياني تحت سرپرستي عالم بزرگوار ميرزا محمد فيض قمي، دروس حوزوي را ادامه داد تا اينكه در درس خارج فقه و اصول ايشان و نيز شيخ عبدالكريم حائري، سيدمحمد حجت كوه كمره‏اي و سيد محمد تقي خوانساري حاضر شد و مباني علمي‏اش را استوار ساخت. وي پس از آن كه سالياني براي تبليغ دين، به زادگاهش بازگشت، با ورود آيت اللَّه بروجردي به قم، يكسره به درس فقه و اصول آن عالم بزرگ حاضر شد و مورد توجه ايشان قرار گرفت تا جايي كه سرپرستي كتابخانه مسجد اعظم به او محول شد. آيت اللَّه دانش آشتياني در زمان تصدي اين كتابخانه، آن را در رديف كتابخانه‏هاي مشهور كشور در آورد و براي آن نشريه‏اي راه‏اندازي نمود. ايشان در جريان نهضت اسلامي مردم به رهبري حضرت امام خميني(ره)، در مسير مبارزات ضد رژيم قرار گرفت و نام وي در ذيل تمام اعلاميه‏هاي اعتراض‏آميز علما و مدرسين حوزه علميه قم ديده مي‏شد. پس از پيروزي انقلاب اسلامي، از سوي حضرت امام خميني، به سِمت امام جمعه آشتيان برگزيده شد و تا پايان عمر، منشأ خدماتي به مردم آن سامان بود. برخي از تاليفات ايشان عبارتند از: تقريرات درس فقه آيت اللَّه بروجردي، مجموعه مقالات و ترجمه كتاب سقيفه، رمز نيكبختي و دو سرمايه نفيس. آن عالم خدمتگزار سرانجام در هشتم تير ماه 1380 ش برابر با هفتم ربيع الثاني 1422 ق در 90 سالگي بدرود حيات گفت و در صحن حرم حضرت معصومه (س) مدفون گرديد.

قتل مبارز مشروطه‏ خواه "حاج ميرزا ابراهيم آقا تبريزي" در تهران (1287 ش)

حاج ميرزا ابراهيم آقا تبريزي در حدود سال 1254 ش (1293 ق) در تبريز به دنيا آمد و تحصيلات خود را در زادگاهش آغاز كرد. وي ظرف مدت كوتاهي، ادبيات عرب، فقه، اصول، كلام و درايه را به خوبي فرا گرفت و پس از آن كه از شانزده سالگي تدريس معاني و بيان و منطق را آغاز كرد، در شمار مدرسان تبريز واقع شد. ميرزا ابراهيم، ناطقي زبردست و آشنا به مقتضيات جديد بود و بر اثر ايراد سخنراني‏هايي با مطالب تازه، در بين مردم تبريز محبوبيت پيدا كرد. پس از صدور فرمان مشروطيت، اصناف تبريز او را به اتفاق آرا به نمايندگي خود برگزيدند. شيخ ابراهيم تبريزي در نخستين روزهاي ورود به مجلس شوراي ملي، چهره‏اي وطن‏خواه، مبارز، بي‏باك و طرفدار مشروطه از خود نشان داد و چندين نطق تند عليه محمدعلي شاه در مجلس ايراد كرد. وي در خارج از مجلس انجمن تندرويي با نام انجمن غيرت تشكيل داد و همه شب با سخنراني‏هاي تند عليه مظالم حكومت قيام مي‏نمود. او همچنين در مجلس براي تصويب متمم قانون اساسي، نطق‏هاي تندي ايراد كرد تا سرانجام آن را به تصويب رسانيد. ميرزا ابراهيم در روز بمباران مجلس توسط قزاقان، در مجلس بود تا اين كه به همراه علما و وكلا به پارك امين الدوله پناه برد. نيروي قزاق وقتي از محل اختفا مشروطه‏خواهان و وكلاي مجلس مطلع شد، پارك امين الدوله را محاصره نمود و سپس براي دستگيري آنان وارد باغ گرديدند. شيخ ابراهيم در اين درگيري‏ها هدف چند گلوله قرار گرفت و چند روز بعد كشته شد. وي به هنگام مرگ، سي و سه سال داشت.

رحلت حكيمِ الهي "ميرزا ابوالحسن جلوه" عارف و استاد اخلاق(1314 ق)

ميرزا ابوالحسن جلوه در سال 1238 ق در احمدآباد هند به دنيا آمد. نَسَب ايشان با 30 پُشت به امام حسن مجتبي(ع) مي‏رسد. ايشان در كودكي به همراه خانواده به اصفهان رفت و در آن شهر به تحصيل پرداخت و راه كمال پيمود. در سال 1273 ق راهي تهران شد و بيش از چهل سال در مدرسه‏ي دارالشفا به تدريس حكمت، فلسفه و رياضيات مشغول گرديد. ميرزا طاهر تنكابني، آيت‏اللَّه محمدعلي شاه آبادي، سيد حسين بادكوبه‏اي، ملامحمد آملي، جهانگيرخان قشقايى و علامه طباطبايى و... از شاگردانِ معروف ايشان مي‏باشند. تاليفات ميرزا ابوالحسن جلوه نيز گسترده و در خور توجه است كه حاشيه بر شفا و اسفار، اثباتُ الحركةُ الجَوهَريّه و... از آن جمله‏اند. سرانجام اين حكيم الهي در شب جمعه، ششم ذي‏قعده سال 1314 ق در 76 سالگي در تهران وفات يافت ودر مرقد ابن بابْوِيْهْ مدفون گرديد.

روز بزرگداشت شاهچراغ

آرامگاه حضرت سيد مير احمد برادر حضرت امام رضا (عليه‏السلام) امام هشتم شيعيان، در شيراز، در کنار فلکه‏اي واقع در خيابان احمدي و در محله‏اي که به محله‏ي سردزک معروف، واقع شده است. محله‏ي سردزک در دوره‏ي قاجاريه به گفته‏ي مؤلف فارسنامه، از محلات مهم شهر شيراز بوده... و از زماني که حصار شهر را کوچک کردند، محله‏ي دشتک و محله‏ي سردزک را ادغام و به همان نام سردزک خواندند. اين محله اکنون به محله‏ي بازار مرغ و محله‏ي سر باغ و محله سنگ سياه و حصار جنوبي شهر و محله‏ي لب آب پيوسته است، مؤلف تأکيد دارد که محل امامزاده احمد بن موسي (عليه‏السلام) در محله‏ي بازار مرغ شيراز قرار دارد. معين الدين ابوالقاسم جنيد شيرازي گويد محله‏اي که هم اکنون احمد بن موسي در آن مدفون است، در اواخر قرن هشتم هجري به محله‏ي باغ قتلغ مشهور بوده است. اقوالي هم وجود دارد که مدفن آن جناب را در اسفراين خراسان دانسته‏اند. حضرت احمد (ع) در نزد پدرش امام موسی كاظم(ع)، از جایگاه و احترام ویژه ای برخوردار بوده است. نوشته اند كه حضرت احمد، مردی كریم، جلیل القدر، بزرگوار و پارسا بود. حضرت امام موسی كاظم (ع) به دلیل علاقه ای كه به حضرت احمد (ع) داشت، ملكی به نام یسیره را به او هدیه كرد، ملكی كه بعدها حضرت احمد (ع) آن را فروخت و به وسیله آن هزار اسیر را آزاد كرد. پیشنهاد شیعیان برای امامت حضرت احمد بعد از امام موسی كاظم (ع) اعتبار و جایگاه احمد(ع) در بین فرزندان امام موسی (ع) تا اندازه ای بود كه پس از شهادت امام موسی كاظم (ع)، گروهی از مردم به حمایت از امامت احمد (ع) برخاستند و فرقه ای به نام امامیه را پدید آوردند. بنا به دستور قتلغ، سربازان وی به پناهگاه حضرت احمدبن موسی(ع) حمله ور شدند آن حضرت، شجاعانه در برابر سربازان به دفاع از خود پرداخت. دشمنان كه از پس او برنمی آمدند، دیوار پشتی مخفی گاه حضرت را خراب كرده و به درون خانه او نفوذ كردند و از پشت سر با شمشیر، فرق مبارك آن حضرت را شكافتند و سپس خانه را بر بدن مطهر او ویران كردند، این واقعه در تاریخ 17 رجب رخ داده است.

وفات فقيه متكلم، آيت ‏اللَّه "ميرزا صادق آقا مجتهد تبريزي" (1351 ق)

آقا ميرزا صادق، فرزند عالم فقيه و متكلم، علامه ميرزا محمدآقا، معروف به مجتهد كوچك در حدود سال 1273 قمري در شهر تبريز ديده به جهان گشود. تحصيلات ابتدايى را در همان شهر به پايان رسانيد. در 19 سالگي به همراه برادر بزرگترش به نجف اشرف مهاجرت كرد و 24 سال در آنجا ماند. در نجف از محضر اساتيدي چون شيخ حسين فاضل اردكاني، ملامحمدفاضل ايرواني، محمد فاضل شرابياني، محمد حسن مامقاني و شيخ هادي تهراني استفاده نمود. در سال 1312 قمري به تهران آمد و پس از آن در زادگاه خود اقامت گزيد. مجتهد تبريزي از بنيانگذاران نهضت اسلام بر عليه زَنادقه و بي‏ديني و سياست‏هاي ضد اسلامي در كشورهاي اسلامي بوده است. او علناً با مشروطه‏ي غيرمشروعه مخالفت كرد و در راه مبارزه با استبداد رضاخاني، به كردستان تبعيد گشت. به گفته‏ي علامه اميني، او يكي از چهره‏هاي درخشان تشيع بوده است. از اين عالم بزرگ بيش از 12 اثر بر جاي مانده كه تعدادي از آن‏ها عبارتند از: المَقالات الغَريَّه في مباحث الالفاظ، رسالةٌ في المُشتَقَّات، رساله‏ي مُختَصَره و الفوائد في مسائل المُتِفَرِّقَةِ الفقهيه. اين عالم رباني سرانجام به دنبال كسالت ذات الريه در شب جمعه ششم ذي‏القعده سال 1351 قمري در 78 سالگي در شهر مقدس قم از دنيا رحلت كرد و آيت اللَّه شيخ ابوالقاسم كبير بر بدن او نماز خواند. جنازه‏ي اين عالم بزرگ را به حرم حضرت معصومه (س) حمل كردند و به هنگام حفر قبر، قبر آماده‏اي پيدا شد و مردم را به تعجب واداشت.

وفات فقيه متكلم، آيت ‏اللَّه "ميرزا صادق آقا مجتهد تبريزي" (1351 ق)

آقا ميرزا صادق، فرزند عالم فقيه و متكلم، علامه ميرزا محمدآقا، معروف به مجتهد كوچك در حدود سال 1273 قمري در شهر تبريز ديده به جهان گشود. تحصيلات ابتدايى را در همان شهر به پايان رسانيد. در 19 سالگي به همراه برادر بزرگترش به نجف اشرف مهاجرت كرد و 24 سال در آنجا ماند. در نجف از محضر اساتيدي چون شيخ حسين فاضل اردكاني، ملامحمدفاضل ايرواني، محمد فاضل شرابياني، محمد حسن مامقاني و شيخ هادي تهراني استفاده نمود. در سال 1312 قمري به تهران آمد و پس از آن در زادگاه خود اقامت گزيد. مجتهد تبريزي از بنيانگذاران نهضت اسلام بر عليه زَنادقه و بي‏ديني و سياست‏هاي ضد اسلامي در كشورهاي اسلامي بوده است. او علناً با مشروطه‏ي غيرمشروعه مخالفت كرد و در راه مبارزه با استبداد رضاخاني، به كردستان تبعيد گشت. به گفته‏ي علامه اميني، او يكي از چهره‏هاي درخشان تشيع بوده است. از اين عالم بزرگ بيش از 12 اثر بر جاي مانده كه تعدادي از آن‏ها عبارتند از: المَقالات الغَريَّه في مباحث الالفاظ، رسالةٌ في المُشتَقَّات، رساله‏ي مُختَصَره و الفوائد في مسائل المُتِفَرِّقَةِ الفقهيه. اين عالم رباني سرانجام به دنبال كسالت ذات الريه در شب جمعه ششم ذي‏القعده سال 1351 قمري در 78 سالگي در شهر مقدس قم از دنيا رحلت كرد و آيت اللَّه شيخ ابوالقاسم كبير بر بدن او نماز خواند. جنازه‏ي اين عالم بزرگ را به حرم حضرت معصومه (س) حمل كردند و به هنگام حفر قبر، قبر آماده‏اي پيدا شد و مردم را به تعجب واداشت.

ترور ولي‏عهد اتريش - مجارستان در سارايوو و ايجاد بهانه براي شروع جنگ جهاني اول (1914م)

از نيمه دوم قرن نوزدهم، اگرچه جنگ‏هاي پراكنده‏اي در سطح جهان ميان كشورهاي مختلف ادامه داشت، اما توليد و انباشت سلاح، سازماندهي ارتش‏ها، شكل‏گيري قدرت‏هاي افزون‏خواه و عقايد و افكار توسعه‏طلبانه باعث شد تا در دوره صلح مسلح، جهان در انتظار فاجعه‏اي جهاني قرار بگيرد اين فاجعه با حادثه‏اي به ظاهر كم اهميت آغاز شد. در 28 ژوئن 1914م فرانتِس فردينانْدْ، ولي‏عهد اتريش و همسرش توسط يك دانشجوي صرب در جريان سفر اين دو به شهر سارايوو ترور و به قتل رسيدند. به دنبال اين حادثه، دولت اتريش خواستار دخالت مستقيم در بازجويى و ساير مراحل پرونده اين قتل شد. دولت صربستان از توطئه قتل ولي‏عهد اتريش اطلاع نداشت ولي متهم به شركت در اين توطئه شد و دولت اتريش ضمن آمادگي براي يك تهاجم نظامي به صربستان، روز 23 ژوئيه 1914م اولتيماتوم شديد اللحني به دولت صربستان فرستاد. صربستان براي جلوگيري از وقوع جنگ، قسمت اعظم شرايطي را كه اتريش در اولتيماتوم خود عنوان كرده بود پذيرفت ولي اتريش كه قصد تصرف صربستان و دفع خطر نهضت‏هاي اسلاوْهاي جنوبي را داشت پاسخ صربستان را قانع كننده تشخيص نداد. به همين بهانه، اتريش يك ماه بعد از ترور ولي‏عهد و 5 روز پس از اولتيماتوم، در 28 ژوئيه 1914م به‏صربستان حمله كرد و از ماه اوت همان سال، با حمايت آلمان از اتريش و حمله ارتش آلمان به بلژيك، جنگ جهاني اول، رسماً آغاز شد. (ر.ك: 28 ژوئيه)