رحلت عالم بزرگوار و فقيه مجاهد آيت ‏اللَّه "شيخ محمد تقي بافقي" (1325 ش)

آيت‏اللَّه شيخ محمد تقي بافقي در حدود سال 1253 ش (1292 ق) در بافق يزد به دنيا آمد. وي پس از طي تحصيلات مقدماتي در يزد، راهي نجف اشرف گرديد و از محضر درس آخوند خراساني، سيد محمد كاظم يزدي و سيد احمد كربلايي استفاده‏اي وافر برد. آيت‏اللَّه بافقي پس از اقامت 19 ساله در نجف، در قم اقامت گزيد و به درس و بحث پرداخت. او از افرادي بود كه در تهيه مقدماتِ انتقال آيت‏اللَّه حاج شيخ عبدالكريم حائري يزدي به قم و تأسيس حوزه علميه قم، تلاش بسياري كرد و پس از تأسيس حوزه، معاونت آيت‏اللَّه حائري را بر عهده گرفت. اين فقيه مبارز در جهت جلوگيري از منكرات از هيچ مصيبتي نمي‏هراسيد به طوري كه بر اثر مخالفت علني با جريان كشف حجاب و ورود خانواده بي‏شرم و بي‏حجاب پهلوي به حرم حضرت معصومه(س)، در دوم فروردين 1306، توسط شخص رضاخان مورد ضرب و شتم قرار گرفت و سپس سال‏ها در شهر ري در تبعيد بود. آيت‏اللَّه بافقي پس از شنيدن واقعه خونين مسجد گوهرشاد مشهد توسط عمال پهلوي در تيرماه 1314، دچار سكته قلبي شد و برخي از اعضاي بدنش آسيب ديد. وي پس از فرار و اخراج پهلوي اول به قم بازگشت و سرانجام در 26 فروردين سال 1325 ش برابر با 12 جمادي الاول 1365 ق در 72 سالگي درگذشت و در حرم حضرت معصومه(س) مدفون گرديد.

رحلت عالم و فقيه بزرگوار آيت‏اللَّه "سيد ابوالفضل موسوي تبريزي" (1382 ش)

آيت‏اللَّه سيد ابوالفضل موسوي تبريزي در سال 1314 ش (1354 ق) در تبريز به دنيا آمد و پس از طي دوران دبستان، در سيزده سالگي وارد حوزه علميه تبريز شد. وي پس از طي دوره مقدمات، در هفده سالگي راهي حوزه علميه قم گرديد و در محضر استاداني همچون آيت‏اللَّه علي مشكيني و حضرت امام خميني(ره) به مدارج بالاي علمي دست يافت. آيت‏اللَّه موسوي تبريزي در جريان نهضت اسلامي مردم بر ضد رژيم پهلوي به مبارزات سياسي پرداخت و در سال 1347 به عضويت جامعه مدرسين حوزه علميه قم درآمد. ايشان پس از پيروزي انقلاب اسلامي نيز، دو دوره به نمايندگي مجلس شوراي اسلامي و سه دوره نمايندگي مجلس خبرگان رهبري را برعهده گرفت و در اين سنگرها خدمت نمود. آيت‏اللَّه موسوي تبريزي همچنين مدتي به عنوان دادستان كل كشور و رياست ديوان عدالت اداري، مشغول فعاليت بود و منشأ خدمات ارزنده‏اي گرديد. ايشان در سال‏هاي پاياني عمر خويش به عنوان مشاور عالي قوه قضاييه و عضو مجمع جهاني اهل‏بيت در خدمت نظام اسلامي حضوري فعال داشت تا اينكه در 26 فروردين 1382 ش برابر با سيزدهم صفر 1424 ق در 68 سالگي دار فاني را وداع گفت و در حرم حضرت معصومه(س) به خاك سپرده شد.

وفات واعظ شهير "سيد محمد شيرازي" معروف به "سلطان الواعظين" (1391 ق)

آيت‏اللَّه سيدمحمد شيرازي معروف به سلطان الواعظين فرزند حاج سيدعلي اكبر اشرفُ الواعظين در ذيقعده‏ي سال 1314 ق در تهران متولد گرديد. وي پس از فراگيري تحصيلات متوسطه، در خدمت پدر به كرمانشاه رفت و از طريق وعظ و خطابه، به نشر حقايق اسلام و مكتب جعفري پرداخت. سلطان الواعظين براي تكميل علم و كمال خويش، مسافرت‏هاي بسياري به سرزمين‏هاي اسلاميِ عراق، سوريه، فلسطين، اردن، مصر و هندوستان داشته و با طوايف بسياري از يهود، مسيحيت، اهل سُنّت و بَرَهْمنيان و... مناظره داشته است. مناظره‏ي معروف سلطان الواعظين شيرازي با دو عالم بزرگ اهل سنت در پيشاور پاكستان به مدت ده شب و هر شب متجاوز از هشت ساعت، توجه‏ي همگان را به خود معطوف داشت. از آثار گرانبهاي اين عالم و انديشمند مسلمان مي‏توان به كتب شب‏هاي پيشاور، صد مقاله‏ي سلطاني و گروه رستگاران اشاره كرد. سلطان الواعظين در شعبان سال 1391 ق برابر با مهر 1350 ش در 77 سالگي در تهران وفات يافت و پس از تشييعي با شكوه، در مقبره‏ي ابوحسين در شهر قم به خاك سپرده شد.

وفات عالم جلیل ، ملا محمد کاشی (1333ق)

آخوند ملامحمد کاشانی (کاشی) فقیه حکیم، عارف شیعه و مدرس بزرگ فلسفه صدرالمتألهین. اوایل در کاشان زندگی می کرد و بعد در اصفهان ساکن مدرسه صدر شد. تحصیلات علوم خود را در معقول و منقول، به حد کمال رساند، آنقدر که مانندش در آن زمان بی نظیر بود، در سال 1286 هـ ق، در مدرسه صدر اصفهان، علاوه بر فقه، اصول و حکمت، در ادبیات عربی و فارسی و ریاضیات تبحر داشت و مدرس آنجا شد. ملامحمد، معاصر حکیم بزرگ "جهانگیرخان قشقائی" بود. جاذبه درس او که فلسفه را با عرفان آمیخته بود و انس با جهانگیرخان، علاقمندان به فلسفه، به ویژه فلسفه صدرایی را از شهرهای دور و نزدیک و حتی از کشورهای دیگر به اصفهان کشاند و در محضر درس او، شاگردان بسیاری حکمت آموختند و به کمال رسیدند. این فقیه بزرگوار و عارف حکیم، روز شنبه 20 شعبان سال 1333 هـ ق در اصفهان در سن 90 سالگی از دنیا رحلت کرد. وصیت کرده بود که مرا در بیابانی به خاک بسپارید که فقرا را دفن می کنند. او را در گورستان تخت فولاد اصفهان به خاک سپردند و آن خاک پاک، به برکت او در مدت چند سال تکیه ای آباد شد.

تولد "كريستين هويْگِنْسْ" فيزيك‏دان و رياضي‏دان بزرگ هلندي (1629م)

كريستين هويْگِنْسْ فيزيك‏دان و ستاره شناس هلندي در 14 آوريل 1629م در لاهه پايتخت هلند به دنيا آمد. وي پس از طي تحصيلات متوسطه وارد دانشگاه شد و در رياضيات به تحصيل پرداخت. هويگنس پس از چندي به اخترشناسي روي آورد و چون وسايل و ابزار او كهنه و غيرقابل استفاده بودند،تصميم گرفت كه عدسي‏هاي دوربين خود را به تنهايى بسازد. او با تغييرات تازه و جالبي كه در دوربين نجومي داد موفق شد هاله ناشناخته‏اي را كه دور سياره زحل را گرفته و پيش از اين، گاليله از آن نامبرده بود، كشف كند و ثابت كرد اين هاله به شكل حلقه پهن و بزرگي سياره زحل را در برگرفته است. هويگنس هم‏چنين ساعت پاندولي را اختراع كرد و با توصيف كار آن به شهرت زيادي رسيد. با اختراع اين ساعت در سال 1657م، مدت زمان حركت ستارگان و خورشيد براي نخستين بار معلوم شد و هم‏چنين از اين ساعت در امور كشتيراني و دريانوردي استفاده گرديد. با اين حال ساختمان ساعت پاندولي كامل نبود و جاذبه زمين از دقت آن مي‏كاست. هويگنس براي رفع اين مشكل تحقيقات زيادي انجام داد و پس از مدت‏ها مطالعه درباره مكانيزم‏هاي مختلف، فنر مارپيچي ساعت را ساخت. هويگنس علاوه بر اختراع ساعت پاندولي، پژوهش با ارزشي روي پديده نور انجام داد و نظريه‏اي نيز مطرح نمود. بر اساس اين نظريه، نور از موج‏هاي زيادي تشكيل شده و اين موج‏ها را مي‏توان به موج‏هاي صوتي يا موج‏هاي روي آب تشبيه كرد با اين تفاوت كه موج‏هاي نوراني برخلاف موج‏هاي صوتي مي‏توانند ازخلاء عبور كنند. اين نظريه در آن زمان بحث‏هاي فراواني را برانگيخت، با اين حال نظريه هويگنس در حدود دويست سال به دست فراموشي سپرده شد تا اينكه بعدها ثابت شد كه اين نظريه به حقيقت نزديك‏تر و درك آن آسان‏تر است. هرچند امروزه دانشمندان پي برده‏اند كه نور هم داراي خاصيت موجي است و هم ذره‏اي، و اين دو هرگز نمي‏توانند از هم جدا باشند. شهرت هويگنس فقط به خاطر نظريه‏اش درباره ماهيت امواج نور نيست. او اخترشناس برجسته‏اي بود و اسباب‏ها و دستگاه‏هاي نوري زيادي را اختراع كرد كه اختراع ميكرومتر يا ريزسنج براي اندازه‏گيري قطر ظاهري سيارات از آن جمله است. وي هم‏چنين ماشين فشار هوا و ميزان الهوا را نيز تكميل كرد و براي اولين بار، با هواسنج، ارتفاعات را اندازه‏گيري نمود. كريستين هويگنس سرانجام در سال 1695م در 66 سالگي درگذشت.

ترور "آبراهام لينكُلْن" شانزدهمين رئيس‏جمهور امريكا در واشينگتن (1865م)

آبراهام لينْكُلْنْ شانزدهمين رئيس جمهور امريكا در 12 فوريه سال 1809م در ايالت ايلي‏نويْزْ در خانواده‏اي فقير به دنيا آمد. وي پس از طي تحصيلات مقدماتي، در رشته حقوق به تحصيل پرداخت و از آن پس به وكالت روي آورد. مدت زمان زيادي طول نكشيد كه لينكُلْنْ به يكي از بزرگ‏ترين وكلاي ايالت خود تبديل شد و از آن به بعد وارد فعاليت‏هاي سياسي گرديد. او در سال 1847م به نمايندگي كنگره امريكا انتخاب شد و طي ده سال بعد به دليل صراحت لهجه و خطابه‏هاي سياسي مهم، در سراسر امريكا به شهرت رسيد. لينكلن در اين خطابه‏ها سخن از بشر دوستي مي‏گفت و عليه تبعيض‏هاي نژادي انتقاد مي‏كرد. وي در نهايت در مبارزات انتخابات رياست جمهوري امريكا شركت كرد و در سال 1861م به اين مقام دست يافت. در اين زمان، ميان مردم جنوب و شمال امريكا بر سر برده‏فروشي نزاع درگرفت و به صورت جنگ خونيني درآمد. لينكُلن به محض روي كار آمدن، مبارزات شديد خود را عليه تبعيضات نژادي آغاز نمود و از آرمان خود عقب نشيني نكرد. او در آغاز اين جنگ‏هاي داخلي كه به جنگ‏هاي انفصال مشهورند، پي‏درپي شكست مي‏خورد ولي با نيروي تدبير و شكيبايى خود، دشواري‏ها را به تدريج از سر راه برداشت تا اينكه با صدور اعلاميه آزادي بردگان، وعده آزادي هميشگي برده‏ها را در سراسر امريكا از تاريخ اول ژانويه 1863م اعلام كرد. پس از اين اعلاميه، جنگ‏هاي داخلي امريكا شدت يافت ولي با مقاومت لينكلن، اين قانون تصويب شد و بردگي در سراسر امريكا لغو گرديد. او هم‏چنين علاوه بر طرح ايجاد راه آهن سراسري امريكا، نزديك به 240 ميليون هكتار زمين‏هاي خالصه را نيز به كشاورزان واگذار نمود. آبراهام لينكلن سرانجام تنها چند روز پس از پايان جنگ‏هاي انفصال، در 14 آوريل 1865م و در حالي كه دور دوم از دوران رياست جمهوري خود را مي‏گذراند، توسط يكي از طرفداران بردگي در 56 سالگي به قتل رسيد. آبراهام لينكُلن را در تاريخ امريكا به عنوان فردي مي‏شناسند كه با نظام برده‏داري و اسارت سياه‏پوستان به مبارزه برخاست. اين برداشتِ همه مورخين است، اما تمامي مورخين، در زمينه علت مبارزه با برده‏داري توسط لينكُلن نظر واحدي ندارند. بعضي از آنها، همسو با تبليغات امريكايى‏ها، اين اقدام را يك حركت معنوي در جهت بازگرداندن حقوق اجتماعي و انساني سياهان مي‏دانند و بعضي ديگر كه بي‏طرفانه‏تر به حقايق مي‏نگرند، اصل مبارزه با برده‏داري را يك حركت حساب شده براي جلب اعتماد و پشتيباني قشر عظيم سياهان امريكا و به دست آوردن آراء موافق آنها در مواقعي كه به وجودشان نياز باشد، مي‏دانند. (ر.ك: 9 آوريل)

درگذشت "چارلز پيرس" فيلسوف امريكايي و مؤسس مكتب اصالت عمل (1914م)

چارْلْزْ ساندِرْزْ پيرِس، فيلسوف و متفكر امريكايى در نيمه سپتامبر 1839م در ايالت ماساچوسِت امريكا به دنيا آمد. وي پس از طي تحصيلات خود، در فلسفه صاحب نظر شد، ولي چون مردي گمنام بود، او را براي تدريس فلسفه در دانشگاه‏ها شايسته نمي‏دانستند. پيرس پس از چندي مكتب فلسفيِ اصالت عمل را ايجاد كرد كه بر اساس آن جنبه ما بعد طبيعيِ فكر، از اعتبار مي‏افتد. هم‏چنين با پيشرفت اختراعات، حقيقت، عوض مي‏شود و حقيقتِ هر قضيه از روي تطبيق آن با نتايج تجربي و فوايد عمليِ حاصل از آن به دست مي‏آيد. ساندرزْ فيلسوف شكاكي بود كه خويشتن را جايزالخطا مي‏خواند، زيرا معتقد بود كه ممكن است بسياري از افكار وي در معرض خطا و لغزش باشد. پيرس مي‏گفت: "من آدمي هستم كه منتقدان، هيچ وقت از او سخن خوبي نخواهند گفت." از آن جا كه فلسفه اصالتِ عملِ لغزش‏پذيرِ او، حقيقت را نسبت به زمان و مكان، تغييرپذير مي‏دانست، وي را بر آن مي‏داشت كه به هر نظر فلسفي تا زماني كه حقيقتِ آن به محك تجربه، به ثبوت نرسيده است، به ديده شك و ترديد بنگرد. فلسفه اصالت عملِ پيرس، پس از چندي مورد توجه فلاسفه و انديشمندان بسياري قرار گرفت و در ساليان بعد، افراد زيادي از اين فلسفه، تأثير پذيرفتند و آن را به اوج رساندند. چارلزْ ساندرْزْ پيرس سرانجام در 14 آوريل 1914م در 75 سالگي درگذشت.