جام جم آنلاين: 29 آوریل مردم بریتانیا شاهد مراسم ازدواج ویلیام ویندسور و كاترین میدلتون بودند. این ازدواج زمانی انجام گرفت كه دولت انگلیس درصدد كاهش هزینه‌های بیمارستان‌ها، مدارس، معلمان، پرستاران، افراد سالخورده و بیمار و بیكاران است.
در شرایطی كه ما شاهد كاهش استانداردهای زندگی مردم عادی انگلستان هستیم، برگزاری این مراسم می‌تواند توجه افكار عمومی را از پرداختن به مسائلی همچون بیكاری و بدهی‌های معوقه منحرف كند. این ازدواج حتی می‌تواند موجب به فراموشی سپرده شدن تظاهرات گسترده‌ای شود كه در اعتراض به طرح‌های دولت ائتلافی در كاهش هزینه‌های عمومی صورت گرفت.
این جشن همچنین می‌تواند برای دولت ائتلافی مزایایی را نیز به همراه داشته باشد، دولتی كه محبوبیت آن نزد افكار عمومی رو به كاهش گذاشته است. این كاهش محبوبیت موجب بروز اختلاف میان حزب لیبرال دموكرات و حزب محافظه‌كار شده است. وجود این اختلاف را می‌توان در این جمله دیوید كامرون بخوبی مشاهده كرد: «سوگند مراسم عروسی می‌تواند به احیای مجدد ائتلاف كمك كند و آنچه را خداوند به وجود آورده، هیچ‌كس نمی‌تواند از بین ببرد.»
همه بخوبی می‌دانیم بخش عمده‌ای از هزینه‌های این مراسم از حساب خانواده سلطنتی و میدلتون پرداخت خواهد شد، اما نباید این نكته را فراموش كرد كه سرمایه موجود در حساب‌های بانكی خانواده میدلتون همگی ماحصل سخاوت مالیات‌دهندگان انگلیسی است. البته در كنار سرگرم كردن مردم و منحرف ساختن توجه آنها از مشكلات خود، خانواده سلطنتی توانست اشتغال‌زایی مناسبی برای ده‌ها روزنامه‌نگار، مفسر تلویزیون و عكاس ایجاد كند. برای مثال، بی‌بی‌سی بیش از 550 خبرنگار برای پوشش مراسم ازدواج نوه ملكه انگلستان استفاده كرد. نكته جالب توجه این‌كه بی‌بی‌سی خود بتازگي از اخراج صدها كارمند خود به‌دلیل كاهش بودجه‌های دولتی خبر داده بود. استفاده از این تعداد خبرنگار می‌تواند بیانگر سخاوت بیش از اندازه مردم در پرداخت مالیات باشد. البته شور و شوق موجود در میان مردم قابل درك است، چرا كه بسیاری از ملت‌ها از داشتن خانواده سلطنتی محروم هستند. مردم فرانسه و ایتالیا كه دیگر هیچ خانواده سلطنتی بر كشورشان حكومت نمی‌كند از این مراسم بسیار استقبال كردند.
بی‌تفاوتی مردم
می‌توان گفت ما شاهد تغییرات چشمگیری در میزان علاقه‌مندی مردم نسبت به خانواده سلطنتی از زمان ازدواج شاهزاده چارلز و دیانا اسپنسر هستیم. در آن سال حدود 10میلیون نفر در جشن‌های ازدواج آنها در خیابان‌های انگلستان حضور پیدا كردند، اما به رغم تمام تلاش‌های صورت گرفته از سوی نخست‌وزیر برای حضور مردم در این جشن ما شاهد كاهش قابل توجه حضور آنها در خیابان‌ها بودیم.
برخی از مطبوعات این روند را به نوعی فروپاشی روح جمعی در شهرهای بزرگ می‌دانند. البته این توجیهات چندان درست به نظر نمی‌رسد، چراكه در گذشته نیز انگلستان دارای شهرهای بزرگی بوده است. حتی اگر جمله فوق نیز درست باشد به هیچ عنوان نمی‌تواند دلیلی قانع‌كننده برای توجیه از‌بین رفتن روح جمعی باشد. آیا نمی‌توان این پرسش را مطرح كرد كه این فروپاشی به دلیل روح سرمایه‌داری و اقتصاد بازار است كه جامعه را همچون ذره‌ای می‌بیند و تحت پوشش شعار فردگرایی، روح خودخواهی را تشویق می‌كند؟ كافی است شعار تاچر را به یاد بیاوریم: «چیزی به عنوان جامعه وجود ندارد.»
پیش از آغاز مراسم نیز دیوید كامرون از مردم درخواست كرد تا درجشن‌های خیابانی 29 آوریل شركت كنند و به‌سازماندهی آن بپردازند. شوراهای محلی نیز مقررات خاصی را كه همواره در برگزاری چنین مراسمی اعمال می‌شد به طور كامل كنار گذاشتند و برای برگزاری جشن‌های خیابانی تصمیم به تعلیق موقت تمام موانع قانونی گرفتند. ایجاد اتحاد میان جوامع بریتانیا در شرایط سخت كنونی بسیار مهم است و برای شوراها نیز امری كلیدی محسوب می‌شود.
دولت نیز به شوراها دستور داده بود تا با لغو قوانین دست و پاگیر، موجبات راحتی بیشتر مردم را در برگزاری این جشن فراهم كنند. گرنف اشپس، یكی از مقامات دولت محلی می‌گوید: «ما به تمام مسوولان خود اعلام كرده بودیم قوانینی را كه می‌توانست مانع برگزاری جشن‌های خیابانی شود دست‌كم در این مراسم نادیده بگیرند، اما دلیل اتخاذ این تصمیمات از سوی مقامات انگلستان بسیار ساده است. مردم انگلستان به هیاهوی گسترده تبلیغاتی مقامات انگلستان بسیار بی‌تفاوت بودند. این مراسم نه‌تنها درایجاد وحدت میان مردم ناموفق بود، بلكه سیرك اخیر سلطنتی موجب ایجاد اختلافات طبقاتی شدیدی دراین كشور نیز شد.»
اختلافات طبقاتی
دیلی تلگراف از روزنامه‌های محافظه‌كار انگلستان 23 آوریل مقاله‌ای را به چاپ رساند كه در بخشی از آن مقاله آمده است:
صدها انگلیسی میهن‌پرست در مراسم جشن عروسی سلطنتی شركت خواهند كرد، اما منابع رسمی از وجود اختلافات طبقاتی میان برگزاركنندگان جشن‌های خیابانی حكایت دارد. در بسیاری از مناطق كارگرنشین از جمله شهرهای صنعتی شمال، اشتیاق چندانی برای برگزاری این جشن‌ها نشان داده نشد. به عنوان نمونه، در مناطقی همچون لیورپول، منچستر، نیوكاسل وشفیلد كه ساكنین آنها عمدتا كارگر هستند تقاضا برای برگزاری جشن بسیار پایین بود. درگلاسكو كه بخش عمده‌ای از جمعیت 600 هزار نفری آن كارگر هستند نیز هیچ درخواستی برای برگزاری جشن خیابانی ارائه نشده بود. طبق آمارها درلندن برای هر9600ساكن آن یك درخواست جشن صادر شد، اما این رقم در بیرمنگام به 41000 نفر، لیورپول 27630 و منچستر به 21000 نفر رسید. در یورك‌شایر نیز تنها 4 جشن خیابانی برگزارشد، اما این رقم دركاردیف 53 و بریستول 54 جشن بود.
اما با این حال، این آمار صرفا از اختلافات طبقاتی حكایت ندارد و موضوع كمی پیچیده‌تر است. به عنوان مثال در بخش جنوبی شراپ‌شایر منطقه‌ای كه عمدتا روستایی است و در آنها منازعات طبقاتی به چشم نمی‌خورد، مقاله‌ای در روزنامه شراپ‌شایراستار اول فوریه 2011 چاپ شد. در بخش‌هایی از این مقاله نویسنده آن به این موارد اشاره كرده بود:
شراپ‌شایر تمایل چندانی به برگزاری جشن‌های خیابانی به مناسبت عروسی خانواده سلطنتی ندارد. شورای شراپ‌شایر تنها 4 مورد درخواست برای برگزاری جشن‌های خیابانی دریافت كرده است.
نكته: مراسم خاندان سلطنتی اسلحه‌ای است دراختیار طبقه حاكم تا در آینده از آن بهره‌برداری سیاسی كنند. پیش از برگزاری مراسم جشن نیز پلیس انگلستان برگزاری هرگونه راهپیمایی اعتراض‌آمیز در روز مراسم را ممنوع كرده بود
عدم تمایل شهروندان انگلیسی به برگزاری جشن‌های خیابانی دلیل تبلیغات گسترده مقامات انگلیس در رسانه‌ها برای تشویق هر چه بیشتر شهروندان به سازماندهی این جشن‌ها بود. حقیقت ماجرا اینجاست كه نگرش مردم نسبت به خاندان سلطنتی و به طوركلی افراد ثروتمند تغییر كرده است. در واقع، هدف دولت كامرون از این تبلیغات صرفا بهره‌برداری برای آرای شهروندان در انتخابات ماه مي نیست، بلكه خاندان سلطنتی اسلحه‌ای است در اختیار طبقه حاكم تا در آینده از آن بهره‌برداری سیاسی كنند. پیش از برگزاری مراسم جشن نیز پلیس انگلستان برگزاری هرگونه راهپیمایی اعتراض‌آمیز در روز برگزاری مراسم را ممنوع و حمل هرگونه پلاكارد در مخالفت با این مراسم را غیرقابل تحمل توصیف كرده بود. اسكاتلندیارد نیز كه از 5 هزار افسر پلیس برای تامین امنیت مراسم روز جمعه استفاده كرده بود، طی بیانیه‌ای اعلام كرد با هرگونه فعالیت مجرمانه‌ای بشدت برخورد خواهد كرد. كریستین جونز، رئیس پلیس نیز هشدار داده بود كه هر گونه اقدام مجرمانه‌ای كه با هدف برهم‌زدن نظم و آرامش مراسم انجام شود با واكنش شدید پلیس مواجه خواهد شد. این جملات نشان می‌دهد از دید پلیس انگلستان اقدامات اعتراض‌آمیز ضد خانواده سلطنتی جرم محسوب می‌شود. یكی از سنت‌های قدیمی و البته قابل تحسین انگلستان دموكراسی این كشور و آزادی گردهمایی و اعتراض مسالت‌آمیز است، اما جمعه پیش پلیس این سنت قدیمی را زیر پاگذاشت.
افراد حاضر در مراسم
هرچند مقامات انگلستان مردم را به برپایی جشن‌های خیابانی دعوت می‌كردند، اما تنها عده كمی از آنها توانستند دراین مراسم شركت كنند. فضای محدود درون وست‌مینستر و تعداد زیاد افراد سرشناس دعوت شده به این مراسم از دلایل عدم حضور افراد عادی بود. در كنار خانواده سلطنتی روسای 50 دولت به این مراسم دعوت شده بودند و70 تا 80 تیم حفاظتی نیز مسوولیت حفظ امنیت شركت‌كنندگان در این مراسم را به عهده داشتند.
درمیان فهرست مهمانان دعوت شده نام سلمان‌بن حمد آل‌خلیفه، ولیعهد بحرین نیز به چشم می‌خورد. گزارش‌ها حاكی است كه ملكه انگلستان خود شخصا وی را به این مراسم دعوت كرده بود. ولیعهد بحرین پیش از این نیز در دسامبر2004 مهمان خانواده سلطنتی بوده است. درآن سال، شاهزاده چارلز وی را به كاخ سنت جیمز دعوت كرد تا در مورد مناسبات میان 2 كشور با یكدیگر مذاكره و گفت‌وگو كنند. بحرین هفته‌هاست كه شاهد اعتراضات دموكراسی‌خواهانه مردم است، اما این اعتراضات با سركوب شدید پلیس و ارتش مواجه شده است. ده‌ها بحرینی از آغاز اعتراضات در این كشور از اواسط فوریه جان خود را از دست داده‌اند. اما واكنش ولیعهد بحرین به این ماجراها چه بوده است؟
وی از تلاش‌های بی‌وقفه نیروهای امنیتی بحرین برای حفظ امنیت و ثبات دراین كشور تقدیر كرده است. سلمان بن حمد به تلویزیون بحرین اعلام كرد: «ما در اصول خود ثابت قدم خواهیم ماند و هیچ مماشاتی با افراد برهم زننده امنیت نخواهیم داشت». ده‌ها نفر در اعتراضات كشته شده‌اند، دولت بحرین وضعیت فوق‌العاده در این كشور اعلام كرده و برای بازگرداندن نظم و امنیت دست به دامان نیروهای عربستان شده است.
تمام دنیا از بی‌رحمی و قساوت قلب دیكتاتورهایی همچون سرهنگ قذافی، صدام حسین و حسنی مبارك آگاه هستند، اما پرده‌ای محكم به دور وقایع بحرین كشیده شده است و افكار عمومی جهان از اقدامات وحشیانه نیروهای امنیتی بحرین و عربستان بی‌خبر مانده است. در این میان، گروه‌های مختلف حقوق بشر نیز خواستار بازپس‌گیری دعوت از ولیعهد بحرین شدند. جو استورك، معاون بخش خاورمیانه دیده‌بان حقوق بشر در این ارتباط معتقد است كه دولت بحرین در این كشور فضای تهدید و ارعاب به وجود آورده است نه فضای امن و باثبات.
هرچند در نهایت خاندان سلطنتی بحرین تصمیم گرفت نماینده‌ای به این مراسم اعزام نكند در مقابل، شاهزاده چارلز نیز افسوس عمیق خود را نسبت به عدم حضور ولیعهد بحرین اعلام كرد. وی ابراز امیدواری كرد كه شرایط امنیتی در بحرین بهبود پیدا كند، چراكه عدم حضور ولیعهد می‌تواند بر مراسم تاثیر منفی بگذارد. آنچه در این میان حائز اهمیت بود بی‌تفاوتی خانواده سلطنتی انگلستان نسبت به سرنوشت مردم بحرین و در مقابل حساسیت آنها در قبال برگزاری مراسم خود بود. حاكمان بحرینی ماه مارس وضعیت نظامی در این كشور اعلام كردند، از نیروهای امنیتی استفاده كردند و از نیروهای نظامی كشورهای همسایه بویژه عربستان سعودی برای سركوب قیام مردم بهره بردند. تظاهركنندگان نیز كشته و دستگیرشدند تا خاندان سلطنتی بحرین به حكومت خود ادامه دهند.
معاملات تجاری خانواده سلطنتی
گزارش‌های متعددی از روابط نزدیك دیكتاتورهای عرب با خانواده سلطنتی انگلستان حكایت دارد. مناسبات میان آنها نیز قدمتی دیرینه دارد. روابط پرسود میان اعضای خانواده سلطنتی و دیكتاتورهای فاسد عرب زمانی در معرض افكار عمومی قرار گرفت كه شاهزاده اندرو اقدامات صندوق مبارزه با كلاهبرداری را احمقانه توصیف كرد. مقامات این صندوق تحقیقاتی را پیرامون ادعاهای مطرح شده در مورد تخلفات صورت گرفته در قرارداد تسلیحاتی 43 میلیارد پوندی انگلستان با عربستان سعودی آغاز كردند. طبق اسناد افشا شده از سوی ویكی لیكس، اندرو (نماینده تجاری بریتانیا) از اعلام خبر رشوه پیشنهادی ارائه شده از سوی طرفین قرار داد در جریان سفر خود به قرقیزستان چشم‌پوشی كرده است.
تاتیانا فولر، سفیر ایالات متحده در قرقیزستان نیز در نامه‌ای به هیلاری كلینتون رفتار اندرو، فرزند ملكه بریتانیا را بسیار گستاخانه توصیف كرد. وی در نامه خود عنوان كرده بود كه نماینده یكی از شركت‌های طرف قرارداد، ارائه پیشنهاد رشوه در قرقیزستان را پذیرفته بود. وی همچنین در ماجرای رشوه پرداختی در قراردادهای نظامی امضا شده میان انگلستان و عربستان نیز نقش داشت. طبق اسناد منتشر شده وی همچنین خبرنگاران را كه در این پرونده به ارائه گزارش پرداخته بودند كسانی نامید كه در تمام كارها سرك می‌كشند و مانع تجارت مقامات انگلیسی می‌شوند. البته الفاظ نا مناسب به كار رفته از سوی این شاهزاده توسط مقامات سایت حذف شده بود.
این افشاگری‌ها تنها 6 ماه پس از ماجرای رسوایی همسر سابق اندرو صورت گرفت. در آن زمان فیلمی از وی پخش شد كه در حال دریافت 27 هزار پوند رشوه از یك خبرنگار بود. همسر ادوارد در این فیلم ویدئویی اعلام كرد كه با دریافت 500 هزار پوند می‌تواند زمینه ملاقات با ادوارد را فراهم كند.
رسوايی‌های اندرو موجب نگرانی عمیق خانواده سلطنتی شده است. هر چند آنها از اظهار نظر در مورد این حوادث خودداری كرده‌اند. در واقع، اقدامات اندرو بر خلاف پروتكلی است كه به موجب آن خانواده سلطنتی از دخالت در امور سیاسی منع شده‌اند. البته این بدان معنا نیست كه تمام اعضای خانواده ویندسور هیچ‌گونه منافع تجاری یا سیاسی ندارند. تنها تفاوت اندرو با سایر اعضای گروه ویندسور این است كه وی دهانی گشاد و مغزی كوچك دارد، بنابراین او فعالیت‌های خود را به زبان می‌آورد، امری كه دیگران آن را در خفا انجام می‌دهند.
علیرضا ثمودی / جام جم