واگذاري امتياز بهره‏ برداری از معادن ايران به رويتر انگليسي در زمان ناصرالدين شاه (1251 ش)

يكي از مشهورترين امتيازاتي كه در زمان ناصرالدين شاه قاجار و با اصرار ميرزا حسين خان سپهسالار، صدر اعظم وقت به بيگانگان داده شد، امتياز رويتر بود. اين امتياز بين دولت ايران و يك فرد انگليسي به نام بارون جوليوس رويتر كه يك يهودي بود در 24 ماده به امضا رسيد. به موجب اين قرارداد، امتياز انحصاري ايجاد راه آهن و استخراج معادن ايران از قبيل ذغال سنگ، آهن، مس، سرب، نفت و به طور كلي هر معدن ديگري را كه قابل بهره برداري براي كمپاني باشد به مدت هفتاد سال به رويتر انگليسي واگذار شد. در اين قرارداد خفت بار، رويتر حق داشت به هر اسم و با هر شرايطي كه لازم بداند، يك يا چند شركت جهت انجام امور امتياز نامه تشكيل دهد؛ اراضي مورد نياز خود را به طور رايگان دريافت دارد؛ مصالح مورد استفاده‏اش را به طور مجاني تحويل گيرد و از پرداخت تمام حقوق و عوارض گمركي معاف باشد. اين قرارداد به علت تخلف در اجراي مفاد آن در زمان تعيين شده و همچنين دخالت روسيه، هرگز به مرحله اجرا نرسيد ولي بدنامي آن براي ميرزا حسين‏خان مشيرالدوله، معروف به سپهسالار، صدر اعظم ناصرالدين شاه ماند. البته دولت ايران بعدها، قرارداد ديگري به عنوان غرامت، با پسر رويتر منعقد كرد و از قِبَلِ آن، بانك شاهنشاهي و بانك صنايع و معادن ايران توسط وي تاسيس شد.

حمله منافقين و ارتش بعث عراق به مناطق كَرَند غرب و سرپل ذهاب در استان كرمانشاه (1367ش)

در حالي كه چندين روز از قبول قطعنامه 598 شوراي امنيت توسط جمهوري اسلامي ايران مي‏گذشت، در بعدازظهر روز سوم مرداد 1367 ش، گروهك تروريستي منافقين به همراه ارتش بعث عراق، هجوم مشترك خود را از طريق سرپل ذهاب به طرف شهر كرند در استان كرمانشاه آغاز كرد. آنان كه عمليات خود را با هدف براندازي نظام اسلامي آغاز كرده بودند، وضعيت نظامي ايران را از هم پاشيده ارزيابي نموده، اوضاع داخلي كشور را آسيب‏پذير مي‏دانستند. از اين رو، منافقين مي‏پنداشتند با يك ضربه و شوك نهايي، نظام جمهوري اسلامي فرو خواهد ريخت و اين تنها فرصت آنها است. اين مزدوران كوردل چنان به وعده‏هاي دشمنان قسم خورده انقلاب اطمينان پيدا كرده بودند كه جمع‏بندي نهايي درباره نظام آتي ايران را به چند روز بعد در ميدانِ آزادي تهران موكول نمودند. اين عمليات كه فروغ جاويدان نام گرفته بود، با مقاومت دلاورمردانه بسيجيان و نيروهاي مردمي، به حماسه غرورآفرين مرصاد تبديل شد و طومار ننگين منافقين را درهم پيچيد.

تصویب قانون کاپیتولاسیون (1343ش)

در تاريخ ايران، حق قضاوت کنسولي يا کاپيتولاسيون چند بار به بيگانگان اعطا شده است. شاه سلطان حسين صفوي و فتحعلي‌شاه (پس از شکست در جنگ ترکمانچاي)، از اين امتياز براي حفظ تاج و تخت خود استفاده نمودند تا از اشغال پايتخت توسط بيگانگان جلوگيري کنند. با اين حال اين عمل به‌قدري در نظر مردم قبيح جلوه مي‌کرد که اين پادشاهان به‌عنوان خائنين به ايران در تاريخ ثبت شده‌اند. اما بايد گفت مفتضحانه‌ترين تصويب لايحه کاپيتولاسيون در زمان محمدرضاشاه رخ داد که در مجلس و آن‌هم در زماني اعطا مي‌گرديد که اکثر مردم بيدار شده‌ بودند. سردمداران مملکت در ازاي دريافت دويست ‌ميليون ‌دلار وام مرتکب چنين خيانتي ‌شدند. درواقع شاه در مقام شخص اول کشور در حالي اين ننگ را احيا مي‌کرد که چندي قبل لغو شده بود. با سفر شاه به امريکا در تيرماه ۱۳۴۳ش و مذاکراتي که صورت گرفت، امريکا اعطاي کمک‌هاي نظامي را به وضع مقرراتي در زمينه مسائل قضايي منوط کرد و شاه نيز براي دريافت دويست ‌ميليون دلار کمک نظامي، به امريکا قول مساعد داد. پس از بازگشت شاه از امريکا، لايحه کاپيتولاسيون در مجلس سنا طرح گرديد. در سوم مردادماه ۱۳۴۳ش مجلس سنا جلسه فوق‌العاده‌اي تشکيل داد تا به بررسي لايحه‌اي چندفوريتي بپردازد. اين جلسه از صبح تا نيمه‌شب ادامه داشت و سرانجام در نيمه‌شب، لايحه کاپيتولاسيون مطرح گرديد. حسنعلي منصور نخست‌وزير وقت، براي طرح لايحه تقاضاي فوريت کرد. مجلس سنا وارد شور گرديد و جلسه سرانجام ساعت دوازده شب خاتمه يافت. در اين جلسه، عده‌اي از سناتورها ناراضي بودند ولي نمي‌توانستند نارضايتي خود را ابراز نمايند. پس از اين، لايحه در تاريخ بيست‌ و يکم مهرماه ۱۳۴۳ش در مجلس شوراي ملي نيز مطرح شد و در غياب رئيس مجلس و ۲۵ تن از نمايندگان، به تصويب رسيد. لايحه مزبور با هفتاد و چهار رأي موافق و شصت ‌و يک رأي مخالف تصويب گرديد. لايحه کاپيتولاسيون سرانجام سه‌ ماه پس از پيروزي انقلاب اسلامي، با تصويب شوراي انقلاب و دولت موقت، لغو گرديد.

درگذشت آیت‌الله عزیزالله عطاردی استاد اخلاق و پژوهشگر برجسته دینی ( 1393 ش)

عزیزاللّه عطاردى قوچانى از دانشمندان محقق و نویسندگان متتبع معاصر بود، وى حدود سال 1352 قمرى در شهرستان قوچان دیده به جهان گشود. پس از پشت سر گذاشتن دوران کودکى اولیات و ادبیات را در قوچان سپس در مشهد مقدس و نقاط دیگر سطوح متوسط و عالى را به پایان رسانیده و از محضر پرفیض آیات عظام مرحوم آقاى میلانى و دیگران استفاده کامل کرده و در فکر به دست آوردن مواریث علمى و تراث بزرگان قدمای دینى افتاده و براى نیل به آن هدف مسافرت‌هاى عدیده‏‌اى به کشورهاى آسیائى پاکستان و هندوستان و کشمیر و غیره نموده و از کتابخانه‌‏هاى بزرگ نظام حیدرآباد و موزه سالار جنگ در حیدرآباد دیدن و از کتابخانه‌ه‏اى علامه سید حامد حسین صاحب عبقات در لکنهو بازدید کرده و مقادیر بسیارى از ذخایر علمى به دست آورده و در این راه تلاش‌هاى فراوانى کرده و متحمل شداید بسیارى گردیده است. نخستین کار منتشر شده استاد، استخراج غلط‌نامه فروع کافی است که در سال 1334 به انجام رسیده و منتشر شده است. مرحوم استاد علی‌اکبر غفاری در این باره چنین نگاشته است: «هذا و أشکر جمیل مساعی شقیقی الفاضل الشیخ عزیزاللّه العطاردی حیث عاضدنی فی تصحیحه المطبعی فشکر له ثمّ شکر». در سال 1342 ایران را به مقصد نجف اشرف ترک کرد و در آن سامان با علّامه امینی آشنا شد. سفرهای استاد عطاردی از سال 1344 با مشرّف شدن به مکه و مدینه آغاز می‌شود و پس از آن، سفرهای متعدّد به کشورهای هند، پاکستان، افغانستان، یمن، مصر، سوریه، لبنان، انگلستان، فرانسه، بلژیک، آلمان، ترکیه، روسیه، ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان در طول 24 سال برای وی ره‌آوردهای علمی و فرهنگی فراوان داشته است. برخی کتاب‌های منتشر شده آیت‌الله عزیزالله عطاردی قوچانی به‌شرح زیر است: به‌عربی 1ـ مسند الامام امیر المؤمنین(ع) 2ـ مسند فاطمة الزهرا(س) ( چاپ شده) 3ـ مسند الامام مجتبی(ع) (چاپ شده ) 4ـ مسند الامام الحسین شهید(ع) 5ـ مسند الامام الباقر (ع) (چاپ شده ) 6ـ مسند الامام الصادق(ع) 7ـ مسند الامام الکاظم(ع) (چاپ شده ) 8ـ مسند الامام الرضا(ع) (چاپ شده ) 9- مسند الامام الجواد(ع) (چاپ شده ) 11ـ مسند الامام الهادی(ع) (چاپ شده ) 12ـ مسند الامام العسکری(ع) (چاپ شده ) 13- اخبار الامام المهدی 14- کتاب ماروی عنهما (الباقر و الصادق) 15ـ کتاب ماروی حسن احدهما ( الباقر و الصادق) 16ـ کتاب المضمرات و المرفوعات 17ـ رجال العروس (چاپ نشده) 18ـ غریب الحدیث (چاپ شده) 19ـ معجم البلاد و الامکنه 20ـ مصادر تاج العروس 21ـ اخبار هارون الرشید 22ـ اخبار المأمون 23ـ تاریخ خراسان در بیست و پنج هزار عنوان 24ـ تاریخ بجستان در یک هزار عنوان 25ـ دعبل الخزاعی شاعر اهل‌البیت 26ـ موسوعة الشیعة الامامیه 27ـ اللغات الفارسیة فی الحدیث و الادب العربی 28ـ الشریف الرضی مؤلف نهج البلاغه (چاپ شده) 29ـ اللغات الفارسیة فی تاج العروس (چاپ شده) 30ـ العطار دیون فی الحدیث و التاریخ و الادب به فارسی: 31ـ اخبار و آثار امام رضا(ع) (چاپ شده) 32ـ راویان امام رضا(ع) (چاپ شده) 33ـ ادعیه و زیارات مرویه از امام رضا(ع) (چاپ شده) 34ـ تاریخ آستان قدس رضوی (چاپ شده) 35ـ جوامع الحکم یا سخنان کوتاه امام رضا(ع) (چاپ شده) 36ـ فهرست راویان و یاران امام رضا(ع) (چاپ شده) 37ـ تاریخ مشهد مقدس 38ـ فرزندان و برادران امام کاظم(ع) (چاپ شده) 39ـ امیر المؤمنین(ع) و نهج البلاغه 40ـ اجازت نهج البلاغه (چاپ شده) 41ـ زندگی حضرت عبدالعظیم و مسند او (چاپ شده) 42ـ فرهنگ خراسان 43ـ فرهنگ سیستان 44ـ جغرافیای خراسان 45ـ زندگی سیده نفسیه (چاپ شده) 46ـ فهرست تفسیر گازر (چاپ شده) 47ـ خراسان و نهج البلاغه (چاپ شده) 48ـ پاسخ به شبهات وارده درباره نهج البلاغه (چاپ شده) 49ـ سیری در کتابخانه‌های هند و پاکستان 50ـ مخطوطات فارسی در مدینه منوره (چاپ شده) 51ـ آثار علمای خراسان در کتابخانه‌های جهان 52ـ گردآورندگان سخنان علی(ع) قبل از سید رضی 53ـ تاریخ فرهنگی و سیاسی خبوشان 54ـ فرهنگ جغرافیایی شاهنامه 55ـ حکمت و ادب در شاهنامه 56ـ خداشناسی و دین در شاهنامه 57ـ لغات عربی در شاهنامه 58ـ زن در شاهنامه 59ـ سفرنامه عطاردی 60ـ مشایخ حدیث در جماران طرشت (درشت) و کلین (چاپ شده) 61ـ ترجمه مقتل الحسین(ع) تألیف سید عبدالرزاق مقرم (چاپ شده) 62ـ ترجمه زندگانی زید شهید تألیف مقرم (چاپ شده) 63ـ ترجمه زندگانی امام سجاد(ع) تألیف مقرم (چاپ شده) 64ـ ترجمه اعلام الوری تألیف امین الاسلام طبرسی (چاپ شده) 65ـ ترجمه کتاب الغارات تألیف محمدبن ابراهیم ثقفی (چاپ شده) 66ـ ترجمه کتاب مشکوة الانوار تألیف طبرسی (چاپ شده) 67ـ ترجمه جلد پانزده بحار الانوار تألیف علامه مجلسی(چاپ شده) 68ـ ترجمه کتاب الارض و التربة الحسینیه (چاپ شده) 69ـ ترجمه النصایح الکافیه تألیف محمدبن عقیلی حضرمی(چاپ شده) 70ـ ترجمه مواعظ صدوق (چاپ شده). تصحیح متون علمی، ادبی و تاریخی (چاپ شده) 71 ـ تصحیح و مقابله نهج البلاغه با نسخه‌های قرن پنجم و ششم (چاپ شده) 72ـ تصحیح و مقابله شرح نهج البلاغه تألیف قطب‌الدین راوندی کاشانی (چاپ شده) 73ـ تصحیح و مقابله شرح نهج البلاغه تألیف قطب‌الدین کیذری بیهقی (چاپ شده) 74ـ تصحیح و مقابله شرح نهج البلاغه از علی‌بن ناصر سرخسی (چاپ شده) 75ـ تصحیح و مقابله شرح نهج البلاغه از اعلام قرن ششم هجری (چاپ شده) 76ـ تصحیح و مقابله کتاب التدوین فی اخبار قزوین تألیف رافعی قزوینی (چاپ شده) 77ـ تصحیح و مقابله کلمات مکنونه تألیف فیض کاشانی (چاپ شده) 78ـ تصحیح کتاب اشراق السیاحه یا جغرافیای خراسان از جواد خراسانی (چاپ نشده) 79ـ تصحیح جغرافیای نیمروز تألیف مهندس ذوالفقار کرمانی (چاپ نشده) 80ـ مقدمه چاپ استناد نهج البلاغه تألیف امتیاز علی خان عرشی هندی،(چاپ شده) 81ـ تصحیح تقریرات خواجه رشیدالدین فضل‌الله به‌قلم علامه حلی. وی سوم مرداد ماه در سن ۸۶ سالگی دار فانی را وداع گفت.

پايان تأليف تفسير مشهور "مجمع البيان" توسط علامه "طبرسي"(536 ق)

تفسير مجمع البيان نوشته‏ي علامه شيخ طبرسي يكي از مفسرين بزرگ قرآن است. وي از علماي مشهور ايران بود كه به خاطر فضيلت، درست‏كاري و امانت داري در علوم فقه، حديث و تفسير به امين الاسلام،يعني امانت دار اسلام شهرت يافت. تفسير مجمع البيان كه ازتفاسير مهم قرآن مي‏باشد،تفسيري مرجع و قابل استفاده براي دانشمندان مسلمان بوده و هست. اين تفسير بارها چاپ شده و ترجمه‏ي فارسي اين تفسير،در سي جلد موجود است.

سقوط حكومت "بنيتو موسوليني" ديكتاتور ايتاليا در جريان جنگ جهاني دوم (1943م)

بنيتو موسوليني پس از آن كه در انتخابات حزب فاشيست ايتاليا به پيروزي رسيد، توانست با جلب رضايت ويكتورامانوئل سوم پادشاه وقت ايتاليا، به نخست‏وزيري آن كشور دست يابد. او در اندك زماني، مخالفان خود را سركوب كرد و كشور را تحت سلطه حزب فاشيست درآورد. با روي كار آمدن هيتلر در آلمان، موسوليني به آلمان نزديك شد و در سال 1939م حمايت رسمي خود را از هيتلر در جنگ جهاني دوم اعلام كرد. وي در سال 1940 آشكارا، ارتش ايتاليا را وارد صحنه‏هاي جنگ جهاني نمود، اما پس از يك رشته پيروزي‏ها و شكست‏ها، سرانجام ايتاليا در سال 1943م توسط متفقين اشغال شد. اين امر باعث شد تا پادشاه ايتاليا در 25 ژوئيه 1943م موسوليني را از نخست وزيري خلع كند. (ر.ك؛ 28 آوريل)