انعقاد عهدنامه "ارز روم" ميان دولت ايران و امپراتوري عثمان (1226 ش)

در زمان سلطنت محمدشاه قاجار، والي بغداد به تحريك بازرگانان بصره كه از رونق گرفتن بندر خرمشهر زيان ديده بودند، اين بندر را مورد تجاوز قرار داد و پس از كشته و زخمي كردن عده‏اي، اموال بازرگانان را به غارت برد. در پي آن، دولت ايران نماينده‏اي به عثماني فرستاد تا با آنان به مذاكره پرداخته، جبران خسارات وارده را خواستار شود. در اين اثنا، دولت عثماني مدعي شد كه بندر خرمشهر جزء خاك عثماني است و اين حادثه را مساله‏اي داخلي مي‏داند. در پي اين ادعا، دولت ايران نيز تهديد كرد كه به تلافي حمله به خرمشهر، شهر بغداد را هدف حملات خود قرار خواهد داد. اما دولت عثماني كه پس از جنگ‏هاي خود با روسيه، تمايلي به جنگ با ايران نداشت، نماينده‏اش را به ايران فرستاد و بندر خرمشهر را تخليه كرد. پس از آن، مذاكرات دو طرف آغاز شد در اين اثنا بار ديگر كشتاري در كربلا روي داد و در آن ايرانيان مقيم كربلا قتل عام شدند. اين حادثه، دولت ايران را به شدت عصباني كرد اما با تلاش‏هاي سياسي، مذاكرات صلح آغاز شد و پس از گذشت دو سال، قرارداد ارز روم در دهم خرداد 1226 ش برابر با 16 جمادي الثاني 1262 ق بين ايران و عثماني امضا گرديد. نماينده ايران در اين كنفرانس، ميرزا تقي خان فراهاني معروف به اميركبير بود كه تلاش و تدبير او، شگفتي و تحسين نمايندگان روس و انگليس را برانگيخت. به موجب اين پيمان دولت ايران از ادعاي خود نسبت به سليمانيه چشم پوشيد و در عوض دولت عثماني مالكيت ايران بر بندر خرمشهر و حق كشتي‏راني در رودخانه شطالعرب را به رسميت شناخت و مقرر شد كه دولت عثماني از بدرفتاري با زائران و بازرگانان ايراني پرهيز كند.

وفات "ابن عطيّه" مفسر و محدث مسلمان(541 ق)

ابومحمّد عبدالحق بن غالب بن عطيه، مفسر و محدث مشهور مسلمان، در آندلس و در خانداني پرورش يافت كه افراد آن همه از بزرگان علم و ادب به شمار مي‏رفتند. اگرچه ابن عطيه، بيشتر به عنوان يك مفسر و محدث شهرت دارد، اما بسياري از شرح حال نويسان، مهارت او را در فقه، اصول فقه و متون ادبي ستوده‏اند. مهم‏ترين اثر به جا مانده از ابن عطيه، كتابي در تفسير قرآن است كه شامل مقدمه‏اي است كه در نوع خود از بهترين تاليفات علوم قرآني محسوب مي‏شود. اثر ديگر وي، البَرنامَج نام دارد.

تولد "امام فخر رازی" متكلم و فيلسوف شهير اسلامی(544 ق)

ابوعبداللَّه محمد بن عمر بن حسين طبرستاني رازي معروف به امام رازي، فخر رازي و امام فخرالدين و شيخ الاسلام، از بزرگ‏ترين علماي شافعي مذهب، جامع علوم عقلي و نقلي و متبحّر در تاريخ، كلام، فقه، اصول، تفسير، حكمت، ادبيات و رياضي است. وي را به سبب شبهاتي كه در مسايل گوناگون وارد مي‏كرد "امام المُشَكَّكين" مي‏نامند. كتاب‏هاي فخر رازي در زمان خودِ وي مورد اقبال مردم واقع شد و به صورت كتاب درسي درآمد. در حوزه‏ي درس امام رازي بيش از دو هزار تن دانشمند براي استفاده حاضر مي‏شدند. حتي موقع سواري نيز نزديك به سيصد نفر از فقها و شاگردان، براي استفاده در ركابش مي‏رفتند. گويند كه او به صراحت از اسماعيليان بد مي‏گفت اما با تهديد يكي از شاگردانش كه اسماعيلي بود، از بدگويي نسبت به اين گروه دست برداشت. از فخر رازي تاليفات بسياري به جا مانده است از قبيل: اسرارُ النجوم، تفسير كبير، شرح اشارات ابن سينا و ده‏ها كتاب ديگر. امام فخر رازي در عيد فطر سال 606 ق در 62 سالگي در هرات درگذشت و در همان شهر به خاك سپرده شد.

رسميت يافتن دين مسيح(ع) در روم به فرمان امپراتوري روم (529م)

در غرب، دو طرف نزاع، اگوستین (354-430م.) و پلاگیوس(360-420م.) بودند. بحث آنان در خصوص مسئله طبیعت انسان و راه نجات او بود؛ آیا انسان فقط از طریق قدرت الهی نجات می یابد، یا در فرایند نجات جایی برای اراده انسانی نیز وجود دارد؟ سخن پلاگیوس این بود که همه انسانها آزاد خلق شده اند و می توانند خوب یا بد را برگزینند. اما به نظر اگوستین اعتقادات پلاگیوس با بسیاری از آموزه های اساسی مسیحی ناسازگار بود. او می گفت این اعتقادات با آموزه های فیض ازلی، گناه نخستین و منجی بودن مسیح، در تعارض است. اگوستین می گفت انسان وارث گناه آدم است و خودش هرگز نمی تواند برای نجات خود اقدام کند، اما مسیح با صلیب خود، این نجات را ممکن ساخت و هر کس فیض الهی شامل حال او شود، نجات می یابد. درباره منشأ اندیشه های اگوستین باید گفت او در واقع سخن پولس را در این باره بیان کرده و سخن تازه ای نگفته است. سرانجام عقاید پلاگیوس در سال 431 م. در شورای اَفَسُس محکوم شد، اما نزاع ادامه یافت. پس از آن، راهبی به نام یوحنای کاسیان (360-435م.) تلاش کرد تا دو نظر را با هم بیامیزد. بر این اساس، برای مدتی اندیشه ای نیمه پلاگیوسی حاکم شد، اما سرانجام در شورای اورانژ در سال 529م. تعالیم پلاگیوس و یوحنای کاسیان محکوم، و تعالیم اگوستین با اندکی تعدیل پذیرفته شد. بنابراین در پایان قرن پنجم، نظام الهیاتی مسیحی به شکل نهایی خود رسید و در باب مسیح شناسی، اندیشه های پولس به طور کامل پذیرفته شد، اما در باب انسان و نجات، اندیشه های او با اندکی تعدیل مورد قبول قرار گرفت.

كشف عامل بيماري سياه‏زخم توسط "لويي پاستور" پزشك فرانسوي (1881م) (ر.ك: 8 سپتامبر)

باکتری باسیلوس آنتراسیس عامل بیماری سیاه زخم است. نام های دیگر این بیماری در زبان انگلیسی آنتراکس (Anthrax) و به فرانسوی شاربن است. نام آنتراکس از کلمه یونانی (anthrakis) به معنی ذغال گرفته شده که بدلیل زخم سیاه رنگی هست که در این بیماری بوجود می‌ آید. از بیماریهای مشترک انسان و تعداد زیادی از حیوانات است که البته در حیوانات شایعتر و در انسان کمتر هست.

مفقود شدن روحاني مبارز "امام موسي صدر" رهبر شيعيان لبنان در ليبی(1398 ق)

سيدموسي صدر در سال 1347 ق (1309 ش) در عصر حكومت رضاخان در قم به دنيا آمد. پدر وي آيت‏اللَّه العظمي سيدصدرالدين صدر عالمي نامدار و از از مراجع ثلاث پس از آيت‏اللَّه شيخ عبدالكريم حائري يزدي بود. در سال 1360 ق (1320ش) وارد حوزه‏ي علميه‏ي قم گرديد و پس از طي مقدمات و سطوح، در حلقه‏ي درس آيات عظام سيد احمد خوانساري و حجت شركت جست و همچنين از درس پدر خويش و نيز حضرت امام خميني بهره بُرد. پس از فوت پدر راهي نجف اشرف گرديد و در آن جا در زمره‏ي مجتهدان قرارگرفت. احساس وظيفه، او را به لبنان كشاند و رهبري مردمي را پس از علامه شرف الدين به عهده گرفت. امام موسي صدر، در آنجا خدمات فراواني را به انجام رساند و قصد سر و سامان دادن به اوضاع مسلمانان، او را لحظه‏اي از تلاش غافل نمي‏كرد. سرانجام طي دعوتي رسمي راهي ليبي گرديد و پس از يك هفته اقامت، در 25 رمضان 1398 ق در حالي كه قصد مراجعت به لبنان را داشت به طور مشكوكي ناپديد گرديد.

مرگ "گوستاو كي‏يِر شِهوف" فيزيك‏دان آلماني و كاشف طيف خورشيد (1887م)

گوستاو روبرت كي‏يرشهوف در 31 مارس 1824م در آلمان به دنيا آمد. وي از كودكي به تحقيق پرداخته بود و زماني كه از دانشگاه فارغ التحصيل شد، درباره برق و خواص آن، پژوهش‏هاي ارزش‏مندي انجام داد. او در اين زمان ثابت كرد كه تغيير ناگهاني ولتاژ يك دستگاه نيز با سرعت نور حركت مي‏كند. در ادامه كارهاي علمي كي‏ير شهوف، او در سال 1859 موفق به تجزيه رنگين‏كمان گرديد كه اين عمل، راهنماي وي در كشف دو عنصر سزيوم و روبيديوم شد. او سپس قانون معروفش را عرضه داشت كه از دو سند تشكيل شده بود. در اين قانون، جريان‏هاي الكتريكي و نيروهاي مولد برق در يك شبكه و نيز قدرت نشر كننده هر بدن، در درجه حرارت معين، مورد بحث قرار گرفته است. او هم‏چنين تحقيقاتي درباره خاصيت انتقال حرارت و رنگين‏كمان‏هاي خورشيدي و چگونگي ايجاد خطوط طيفي به انجام رساند و با آزمايش خود به وسيله طيف‏نما كه براي مطالعه و تجزيه نور به كار مي‏رود، حداقل شش عنصر از عناصر شناخته شده در زمين و در طيف خورشيد را كشف كرد. گوستاو كي‏ير شهوف سرانجام در 31 مه 1887م در 53 سالگي درگذشت.