جام جم آنلاين: جهان در حال پيشرفت است پيشرفتي که بخش بزرگي از آن مديون علم و توسعه علمي کشورها است و اين کشورها به چنين پيشرفت هايي دست نخواهند يافت مگر اينکه از پژوهشگران خود به شکلي شايسته پشتيباني کنند. در گزارشي ميزان تقدير از محققان داخلي و خارجي در جشنواره هاي مختلف را مقايسه کرده ايم.

به گزارش مهر، در جهان مدرن، کشورها در کنار انواع رقابت هايي که در زمينه هاي مختلف سياسي، دستيابي به قدرت، سرمايه و انرژي با يکديگر دارند، در پژوهش هاي علمي نيز با يکديگر به شدت در رقابتند در حالي که در بسياري از موارد در پروژه هاي پژوهشي با يکديگر همکاري دارند و بي تفاوت به موضع گيري هاي سياسي يا اجتماعي کشورها نسبت به يکديگر، تنها بر روي موضوعات علمي متمرکز شده و تلاش مي کنند با ابداع يا کشف پديده اي جديد يکي از مشکلات بشريت را مهار يا رفع کنند.

اولين عامل انگيزشي در ميان دانشمندان و پژوهشگراني که کار بر روي پروژه اي تحقيقاتي را آغاز مي کنند، علاقه آنها به موضوعي است که براي تحقيق انتخاب کرده اند و يا اضطرار کشف يک موضوع. براي مثال کشف عامل يک بيماري مسري مي تواند عامل مناسب ديگري براي انجام يک مطالعه علمي به شمار رود اما مطالعات آکادميکي که در دوره هاي زماني تعيين شده منجر به افزايش توليدات علمي کشورها مي شوند نيازمند انگيزه اي قوي تر و پردوام تر خواهد بود که عدم وجود آن مي تواند ثابت قدم ترين محققان را با مشکلات متعددي مواجه کند.

اختصاص بودجه پژوهشي و يا اهداي جوايز نقدي به شکلهاي مختلف و از طريق رقابت هاي علمي داخلي يا بين المللي از جمله راهکارهاي ايجاد انگيزه و حس رقابت و در نهايت موفقيت در ميان محققان است زيرا آشکار است که بدون وجود سرمايه کافي براي ادامه پيدا کردن يک مطالعه علمي، علاوه بر از نابودي موقت يا دائمي انگيزه محققان، پروژه علمي که شايد براي مهار معضلي حياتي کاملا کارساز بوده باشد متوقف و به دست فراموشي سپرده خواهد شد.

از اين رو است که بسياري از کشورهاي پيشرفته جهان، پژوهش هاي علمي خود را در بالاترين درجه اهميت قرار داده و بخش بزرگي از بودجه کشور را به کمک و تقويت اين پروژه ها اختصاص مي دهند در حالي که از سويي ديگر با برگزار کردن انواع رقابتهاي بين المللي و يا کشوري توسط سازمانها و انجمنهاي علمي معتبر، فرصتي مجزا را براي کمک مالي و اعتبار بخشي به پروژه هاي علمي به وجود مي آورند.

با اين حال بحران اقتصادي جهاني بر روي روند انجام پروژه هاي علمي در کشورهاي مختلف بي تاثير نبوده است و پس از آغاز اين بحران، بسياري از کشورها بودجه برخي از پروژه هاي علمي خود را کاهش داده و يا به طور کلي قطع کرده اند، براي مثال مي توان به پروژه فيزيکي برخورد دهنده تواترون در آمريکا اشاره کرد که بر خلاف خواسته فيزيکدانان براي تمديد دوران مطالعاتي و فعاليت برخورد دهنده، دولت آمريکا بودجه پروژه را قطع کرده و تواترون تا پايان ماه نوامبر خاموش خواهد شد.

اما روند برگزاري رقابت هاي پژوهشي در جهان همچنان ادامه دارد. از مراسم بين المللي معتبري مانند جوايز نوبل گرفته تا جوايزي که توسط انجمن پيشبرد علوم آمريکا AAAS اهدا مي شوند، دانشمندان جهان در قالب گروه هاي بين المللي يا داخلي براي دست پيدا کردن به اين جوايز که در کنار اعتبار جهاني، به واسطه تامين هزينه هاي تحقيقاتي براي مدتي تعيين شده، امکان ادامه يافتن تحقيقات را به وجود مي آورد، با يکديگر در رقابتند.

جدول مقايسه ميزان جوايز محققان علمي در ايران و مجامع بين المللي

پژوهشگران برگزيده	يک پلاک و 5 سکه
نوبل	يک مدال طلا، يک ديپلم افتخار و 3.1 ميليون دلار
جايزه فيلدز	يک مدال طلا به همراه 15 هزار دلار
جوايز لَسکِر	يک تنديس و جايزه نقدي 250 هزار دلار
جايزه آلبرت اينشتين	يک ديپلم افتخار، يک مدال يادبود و جازه نقدي برابر 10 هزار دلار
رقابت ايکس پرايز	مبلغ اين جايزه 10 ميليون دلار
رقابت جام تصور مايکروسافت	25 هزار دلار

نوبل

جايزه نوبل يکي از شناخته شده ترين و معتبرترين جوايز جهاني است که يک محقق يا دانشمند مي تواند آن را دريافت کند. اين جايزه توسط بنياد نوبل و در 6 رشته که در ميان آنها سه رشته علمي وجود دارد، فيزيک، شيمي، و پزشکي، به برندگان پروژه هاي تاثيرگذار و مهم علمي اهدا مي شود.

در حالي که تنها عنوان جايزه نوبل مي تواند براي جاري شدن سيلي از پشتيبانان مالي براي ادامه تحقيق دانشمندي که جايزه را دريافت کرده، کافي باشد اما بنياد نوبل جوايز ارزشمندي را براي برندگان خود در نظر گرفته است.

جوايزي که برندگان نوبل اهدا مي شود در حال حاضر شامل يک مدال طلا، يک ديپلم افتخار و 3.1 ميليون دلار پول است که اين جوايز، در صورتي که چند برنده براي زمينه تحقيقاتي خاصي انتخاب شده باشند، ميان آنها تقسيم خواهد شد. اصولا اهداي اين مبلغ با اين هدف صورت مي گيرد که برندگان نوبل، به دور از فشار تامين هزينه‌ها، به کار و پژوهش خود ادامه دهند.

نشان فيلدز يا نوبل رياضي

جايزه فيلدز يا نشان فيلدز جايزه‌ معتبر ديگري است که به ابتکار رياضي‌دان کانادايي «جان چارلز فيلد» هر چهار سال يکبار در جريان کنگره اتحاديه جهاني رياضيات به رياضي‌دانان جوان کمتر از چهل سال که کار ارزنده‌اي در دانش رياضي انجام داده باشند، اهدا مي‌شود.

از آنجايي که جوايز نوبل شامل علم رياضي نشده است، اين جايزه را با نام نوبل رياضي نيز مي شناسند. نوبل رياضي شامل يک مدال طلا به همراه 15 هزار دلار کانادا جايزه نقدي است. بر روي اين مدال طلا تصوير نيم رخ ارشميدس حکاکي شده‌است.

جايزه لکسر

جوايز لَسکِر که براي اولين بار در سال 1946 اهدا شده است به افراد در قيد حياتي اهدا مي شود که در پيشبرد و توسعه علوم پزشکي تاثير بسزايي داشته باشند. اين جايزه توسط بنياد لسکر اهدا شده و جوايزي که توسط اين بنياد اهدا مي شوند به جوايز نوبل آمريکا شهرت دارد، در حالي که تا به حال 76 نفر از برندگان جايزه لسکر موفق به دريافت جايزه نوبل نيز شده اند.

جوايز لسکر در چهار بخش تحقيقات پايه پزشکي، تحقيقات پزشکي باليني، جايزه خدمات عمومي در پزشکي و دستاوردهاي ويژه در زمينه علوم پزشکي اهدا مي شوند. جوايز اين بنياد شامل يک تنديس و جايزه نقدي 250 هزار دلاري است.

جايزه آلبرت اينشتين

جايزه جهاني آلبرت اينشتين جايزه اي است که به صورت سالانه توسط شوراي جهاني فرهنگ به منظور شناسايي و ايجاد انگيزه براي تحقيقات علمي و تکنولوژيکي با تمرکز بر روي مطالعاتي که بتوانند براي بشريت سودمند واقع شوند به برگزيدگان اهدا مي شود.

اين جايزه معتبر جهاني که به افتخار فيزيکدان و دانشمند مشهور آلبرت اينشتين نامگذاري شده است شامل يک ديپلم افتخار، يک مدال يادبود و جازه نقدي برابر 10 هزار دلار است.

رقابت ايکس پرايز

با توجه به حياتي بودن علوم فضايي براي کشور آمريکا، کشوري که در تلاش است اعتبار سابق خود را در پيشرو بودن در علوم فضايي حفظ کند، رقابت جايزه فضايي انصاري-ايکس پرايز را به عنوان يکي از مشهور ترين جوايزي که براي پيشبرد علوم فضايي در اين کشور اهدا مي شود را برگزار مي کند. اين جايزه که در ابتدا ايکس پرايز نام داشته و پس از مشارکت اولين توريست فضايي زن، انوشه انصاري و امير انصاري به انصاري-ايکس پرايز شهرت يافته با هدف ساخت و پرتاب اولين فضاپيماي سرنشين دار و قابل استفاده مجدد توسط سازماني غير دولتي اهدا مي شود.

مبلغ اين جايزه 10 ميليون دلار است و براي اولين بار در سال 2004 به پروژه اي تعلق يافت که اجراي آن به پشتيباني مالي شرکت مايکروسافت صورت گرفته بود.

بنياد ايکس پرايز در ادامه فعاليت هاي فضايي خود و با مشارکت با شرکت گوگل جايزه علمي ديگري را به مبلغ 30 ميليون دلار و به گروهي از محققان اهدا خواهد کرد که بتوانند با موفقيت فضاپيمايي را به سوي ماه پرتاب کنند، آن را بر روي سطح ماه فرود آورده و به همراه روباتي بر روي سطح ماه سفر کنند و در عين حال اطلاعات و تصاويري را به زمين ارسال کنند.

رقابت «گوگل ماه ايکس پرايز» با هدف جذب توان علمي دانشمندان دنيا در ساخت روباتها و کاوشگرهايي است که با حداقل هزينه، توانايي حرکت روي ماه را دارند. از مجموع جايزه 30 ميليون دلاري «گوگل ايکس پرايز» ، 20 ميليون دلار به کساني که يک کاوشگر ارزان را ساخته و آن را در ماه فرود آورند و دو پاداش پنج ميليون دلاري هم به کساني که موفق شوند کاوشگر خود را در سطح ماه بيش از 500 متر حرکت دهند و يا کساني که روبات ماه نورد خود را در نزديکي بقاياي فضاپيماي آپولو فرود آورند، اعطا مي شود.

رقابت جام تصور مايکروسافت

رقابت «جام تصور» از ديگر رقابتهاي بين المللي است که همه ساله «8 هدف هزاره» را که طبق گفته سازمان ملل متحد بايد بتوانند تا سال 2015 اميد زندگي ميليونها نفري را که در افسرده ترين نواحي زمين زندگي مي کنند بهبود بخشند، معرفي مي کند. «جام تصور» مهمترين رقابت بين المللي انفورماتيک، نوآوري در فناوري و خلاقيت است که ذهن دانشجويان پنج قاره را به کار مي گيرد.

مايکروسافت از هشت سال قبل به طور مرتب اين رقابت بين المللي را برگزار مي کند. رتبه اول اين رقابت جهاني جايزه اي برابر 25 هزار دلار را براي ادامه دادن به تحقيقات خود دريافت خواهد کرد.

همانطور که گفته شد جوايز بين المللي و يا داخلي در کشورهاي مختلف غالبا از بخش نقدي قابل توجهي برخوردارند، در غير اين صورت اعتبار و شهرت جايزه دريافت شده به اندازه اي تاثيرگذار است که به خودي خود محقق و پروژه اش را به گزينه اي قابل انتخاب براي پشتيبانان مالي پروژه هاي علمي و تحقيقاتي تبديل خواهد کرد.

تعداد رقابت هاي علمي و جوايزي که با هدف ايجاد انگيزه و اعتبار بخشي به محققان و دانشمندان جهان اهدا مي شود، بيشمار است و واضح است که هر کشوري متناسب با سطح علمي و فاصله علمي که با سطح جهاني دارد، به اين شکل بايد از محققان و پژوهشگران داخلي خود پشتيباني کند تا بتوانند با کمک گرفتن از اين پشتيباني داخلي به موفقيتهاي جهاني دست پيدا کرده و ايده و يا نظريه خود را در سطح کشوري يا جهاني جامه عمل بپوشانند.