مسئول تحقيقات سيره امام باقر (ع) در دانشنامه اهل‌بيت (ع) گفت: امام باقر (ع) در حادثه كربلا حضور داشت اما همواره با بدعت‌گذاران و غاليان مقابله مي‌كرد و وارد كردن خرافات به نام «دين» در جامعه را تهديدي براي سلامت آن مي‌دانست.

حجت‌الاسلام مجتبي فرجي، از پژوهشگران مؤسسه دارالحديث در گفت‌وگو با خبرنگار آئين و انديشه فارس با اشاره به دو گونه از روايت در مورد تاريخ ولادت امام محمد باقر (ع) گفت: بر اساس يك روايت ـ كه البته ضعيف‌تر است ـ امام باقر (ع) در تاريخ سوم ماه صفر و بر اساس نقل مشهور، امام باقر (ع) در اول ماه رجب سال 57 هجري به دنيا آمده است.

* امام باقر (ع) بر ترسيم چهره جنايت‌كاران و و حفظ وحدت امت اسلامي اهتمام داشت

وي با بيان اينكه زندگي امام محمد باقر(ع) از دو منظر اجتماعي و سياسي قابل بررسي است، گفت: امام باقر (ع) در واقعه عاشورا در حدود 4 سال سن داشت و از همين رو، محضر امام حسين (ع) را نيز درك كرده و از منظر سياسي و اجتماعي با سست‌عنصري مردمان و جور حاكمان كاملاً آشناست.
اين پژوهشگر مؤسسه دارالحديث قم با اشاره به شيوه زندگي اجتماعي امام پنجم شيعيان گفت: امام (ع) منشور تعامل با مردم را سرلوحه زندگي خود قرار داده بود و اين منشور عبارت از رسيدگي به امور محرومان، شكيبا و صبور بودن و سعه صدر داشتن در برخورد با مردم، برخورد سخاوتمندانه و كريمانه با مردم، پاسخ‌گو بودن در مقابل مردم با حفظ شئون مسايل انساني، احترام به حقوق شهروندان، گذشت و چشم‌پوشي از خطاهاي مردم بود.
فرجي همچنين در مورد وجه سياسي زندگاني امام باقر (ع) گفت: امام با 9 خليفه جبار يعني؛ يزيدبن‌معاويه، معاوية‎بن‌يزيد، مروان‎بن‌حكم، عبدالملك مروان، وليدبن‌عبدالملك، سليمان‎بن‌عبدالملك، عمربن‎‌عبدالعزيز، يزيدبن‌عبدالملك و هشام‎بن‌عبدالملك معاصر بود و از همين رو، دوران جواني آن حضرت با دوران سياه ستمكاران و تشكيلات اموي همزمان شده بود.
وي ادامه داد: امام باقر(ع) در مسئله سياسي بعد از ترسيم چهره جنايت‌كاران، بر حفظ وحدت امت اسلامي اهتمام داشت و در نهايت در روايات و گوشزدها به افراد، نزديك شدن به حكام را رد و به گرد آمدن حول محور امامت و ولايت توصيه مي‌كرد.

* بسياري از بزرگان مكاتب اسلامي از محضر علمي امام‌باقر (ع) بهره برده‌اند

حجت‌الاسلام فرجي در ادامه اين گفت‌وگو به بررسي شخصيت علمي امام محمد باقر (ع) پرداخت و گفت: مي‌توان مهم‌ترين ويژگي امام باقر (ع) را علم و دانش فراوان آن حضرت معرفي كرد و اعطاي لقب «باقرالعلوم» (شكافنده علوم) به ايشان، نشان از جايگاه علمي و فقهي رفيع آن حضرت دارد.
اين سيره‌پژوه معاصر با تأكيد بر اينكه امام باقر (ع) سرآمد همه علما، فقها و انديشمندان عصر خود محسوب مي‌شود،‌ افزود: آثار علمي فراوان و تربيت شاگردان بسيار، از ديگر ويژگي‌هاي بارز حيات علمي امام باقر (ع) است.
مسئول تحقيقات سيره امام باقر (ع) در دانشنامه اهل‌بيت (ع) جايگاه علمي امام باقر (ع) را در دو وجه «آثار» و «شاگردان» قابل پيگيري دانست و گفت: تعدّد تربيت‌افتگان در مكتب امام‌باقر (ع) چشم‌گير استف به طوري كه برخي بزرگان مكاتب اسلامي مانند «ابوحنيفه»، «مالك بن انس»، «شافعي»، «قُتاده» و «ذهبي» نيز ـ به صورت مستقيم يا غيرذ مستقيم ـ از محضر ايشان بهره برده‌اند.
اين پژوهشگر مؤسسه دارالحديث قم در مورد تعداد شاگردان تربيت‌يافته در مكتب امام باقر (ع) گفت: شيخ طوسي در كتاب رجال خويش تعداد شاگردان امام باقر (ع) را تا 462 نفر برمي‌شمارد.
وي با اشاره به برخي از شاگردان شيعي آن امام فرزانه گفت: «محمد بن مسلم» با 30 هزار حديث و «جابر بن جُعفي» با 70 هزار حديث از شاگردان مطرح امام باقر (ع) هستند. «زرارة بن اعين»، «ابوبصير اسدي» و «فُضيل بن يسار» نيز از شهرت بالايي برخوردارند. بنا به گفته امام صادق (ع) «زراره» محدثي كه مانع از بين رفتن احاديث امام باقر (ع)‌ شده است.
حجت‌الاسلام فرجي در پايان اين گفت‌وگو با اشاره به تأسيس پايگاه فكري و علمي از سوي امام باقر (ع) خاطرنشان كرد: يكي از اهداف امام از تأسيس پايگاه علمي و برگزاري كلاس‌هاي فهي، «مقابله با افكار انحرافي خوارج» بود. امام همواره با افكار جبريه، قدريه و غاليان مقابله مي‌كرد و وارد كردن خرافات به نام دين در جامعه را تهديدي براي سلامت رواني مردم و جامعه قلمداد مي‌كرد.