هشدار مدير كل دفتر آمار و اطلاعات جمعيتي و مهاجرت سازمان ثبت‌احوال در گفتگو با اطلاعات:
رشد بي‌رويه جمعيت فقر را به دنبال دارد 

دوران ميانسالي جمعيت كه كشورمان از امسال وارد آن شده، طلايي‌ترين دوران جمعيت و بهترين فرصت براي رشد و توسعه اقتصادي كشور است.

علي اكبر محزون، مدير كل دفتر آمار و اطلاعات جمعيتي و مهاجرت سازمان ثبت احوال كشور در گفت وگو با خبرنگار اطلاعات با بيان اين مطلب، در پاسخ به اين پرسش كه چه تدابيري براي استفاده حداكثري از دوران ميانسالي جمعيت بايد انديشيد، افزود: براي اين كه از اين فرصت خوب و نقطه قوتي كه در‌آن قرار گرفته‌ايم بيشترين استفاده را ببريم، لازم است سياست‌هاي جمعيتي كشور متولي فرا بخشي داشته باشد.

وي بر لزوم تشكيل شوراي عالي سياستگذاري و برنامه‌ريزي جمعيتي تاكيد كرد و گفت: به علت نبود متولي مشخص در اين بخش از پيش بيني‌هاي سال اول برنامه توسعه كشور به شدت منحرف شده‌ايم.

به گفته محزون اگر يك سياستگذار فرابخشي وجود داشت و سياست‌ها به درستي و با در نظر گرفتن همه ‌بخش‌ها اتخاذ مي‌شد، با اين چالش‌هايي كه در حال حاضر روبرو هستيم، مواجه نمي‌شديم.

مدير كل دفتر آمار و اطلاعات جمعيتي ثبت احوال،‌ادامه داد: در برنامه اول توسعه پيش بيني شده بود كه رشد جمعيت بايد در سال 90 از 2/3 به 3/2 برسيد در حالي كه اكنون رشدجمعيت25/1 است كه بسيار پايين‌تر از نرخ رشد پيش بيني قراردارد. وي اين امر را انحراف از برنامه خواند و گفت: اين مساله بايد مورد توجه جدي قرار گيرد.

محزون همچنين به ميزان باروري كل اشاره كرد و گفت: بر اساس پيش‌بيني برنامه اول بايد نرخ باروري هر مادر از 4/6 فرزند به 4 در سال 90 مي‌رسيد، در حالي كه اين نرخ امسال به 8/1 رسيده‌است. يعني هر مادر در طول دوران باروري خود8/1 فرزند به دنيا مي‌آورد كه اين رقم از سطح جانشيني كه رقم 1/2 است نيز پايين تر است به اين ترتيب در سال‌هاي بعد شاهد رشد صفر يا منفي خواهيم بود.

وي نرخ ناخالص جانشيني را از ديگر شاخص‌هايي بيان كرد كه توجه به آن در سياستگذاري‌هاي جمعيتي اهميت دارد و گفت: ميزان نرخ ناخالص جانشيني مشخص مي كند كه هرمادر با چند فرزند دختر بايد جايگزين شود.

به گفته وي اگر هر مادر با كمتر از يك دختر جانشين شود، انتظار رشد منفي جمعيت مطرح مي‌شود.

مدير كل دفتر آمار و اطلاعات جمعيتي اين نرخ را درحال حاضر85/0 الي 87/0 ذكر كرد.

وي به ضرورت پالش سياست‌هاي جمعيتي گذشته اشاره كرد و گفت: در صورت پالش اين سياست‌ها از انحراف در شاخص‌هاي جمعيتي جلوگيري مي‌شود.

محزون در پاسخ به پرسشي درباره ويژگي‌هاي دوران ميانسالي جمعيت به تشريح تركيب جمعيت در دوران مختلف پرداخت و گفت: زماني كه بيش از 40درصد جمعيت كشور زير 15 سال سن داشته باشند، كشور در دوران كودكي و نوجواني قرار مي‌گيرد كه كشورمان در سال‌هاي 75-35 در آن دوران قرار داشت.

وي افزود: از سال 75 جميعت زير 15 سال كشور كاهش يافت و به زير 40درصد رسيد و كشور وارد دوران جواني جمعيت شد. وي با بيان اين كه اگر جمعيت بالاي 65 سال كشور از 15 درصد جمعيت بيشتر شود. ساختار جمعيت به سوي سالخوردگي مي‌رود، گفت: برهه‌ زماني ميان دوران نوجواني و سالخوردگي جمعيت كه بيشتر جمعيت 15 تا 65 سال سن دارد، بهترين دوران براي توسعه و رشد يك كشور است.

مدير كل دفتر آمار و اطلاعات جمعيتي با بيان اين كه از اين دوران به عنوان فرصت جمعيتي يا پنجره جمعيتي نام برده مي‌شود، گفت: با توجه به اين كه در دوران جواني جمعيت بيشترين سرمايه گذاري‌ها بايد براي تحصيل، اشتغال و ازدواج جوانان صورت گيرد، دوران ميانسالي جمعيت(30تا65 سال) مي‌تواند بهترين فرصت براي رشد و توسعه كشور باشد چرا كه سرمايه گذاري‌هاي لازم براي تامين نيازهاي ضروري جوانان انجام شده است و اين زمان فرصت مناسبي براي توسعه زير ساخت‌هاي كشور خواهد بود.

وي افزود: نرخ بيكاري در گروه سني 30 سال به بالا كمتر از گروه سني زير 30 سال است و دغدغه تحصيلات، ازدواج و اشتغال در اين دوران كمتر وجود دارد.محزون با بيان اين‌كه در اين دوران كثرت جمعيت دربازه سني قرار دارد كه بيشترين آمادگي را براي رشد اقتصادي دارد، افزود: اكنون(دوران ميانسالي) بيشتر جمعيت مولد اقتصادي است و چرخه اقتصادي كشور را به چرخش در مي‌آورد. وي نامگذاري سال 90 را به عنوان سال جهاد اقتصادي توسط رهبر معظم انقلاب با توجه به ورود كشور به مرحله ميانسالي جمعيت بسيار هوشمندانه توصيف كرد و گفت: رشد اقتصادي متناسب با رشد جمعيت به ويژه در اين مرحله از گذر سني مي‌تواند مفيد باشد. وي در پاسخ به پرسشي درباره چگونگي كنترل هوشمند جمعيت، گفت: اگر تحولات جمعيتي دربازه‌هاي كوتاهتري مورد بررسي قرار گيرد، مي‌شود اتفاقات جمعيتي را به موقع رصد كرد.

مدير كل دفتر آمار و اطلاعات حقيقي با بيان اين كه در گذشته ابزار و امكانات لازم براي رصد اتفاقات جمعيتي موجود نبود، گفت: اكنون در پايگاه جمعيتي ثبت وقايع، ابزار لازم وجود دارد و وقايع جمعيتي لحظه به لحظه ثبت مي‌شود، لذا مسئولان مي توانند تحولات جمعيتي كشور را هر سال مورد ارزيابي قرار دهند و تدابير لازم را اتخاذ كنند.

محزون در پاسخ به پرسشي با بيان اين كه سياست‌هاي تشويقي در رشد جمعيت تاثير كوتاه مدت ندارد و زود جواب نمي‌دهد، افزود: در واقع مي‌بايد با رصد به موقع تحولات جمعيتي سياست‌هاي كنترلي در حد معقول و مناسب و در زمان خود اعمال مي‌شد و تداوم آن مورد ارزيابي قرار مي‌گرفت.

وي تاكيد كرد: بايد ارتباط سياست‌هاي كنترلي وجمعيتي با مسائل فرهنگي و اقتصادي كشور در نظر گرفته شود و در مورد آن بازنگري صورت گيرد، چرا كه شرايط اقتصادي و فرهنگي تاثير گذار است. وي افزود: شرايط فرهنگي و تحصيلات عواملي تاثيرگذار است و معمولاً رابطه عكس با مساله باروري و رشد جمعيت دارد.

مدير كل دفتر آمار و اطلاعات سازمان ثبت احوال در پاسخ به پرسشي درباره جمعيت مطلوب براي هر كشور، گفت: بحث جمعيت مناسب و مطلوب با توجه به ويژگي‌هاي هر منطقه متفاوت است.

وي افزود: مناسبت‌ترين جمعيت، جمعيت متناسب با منابع و ويژگي‌هاي اقليمي و زير ساختي هر منطقه است نمي‌توان براي كل كشور يك سياست جمعيتي تعريف كرد. مثلاً نمي‌توان سياستي را كه براي استان گيلان يا مركزي اتخاذ مي شود، در سيستان و بلوچستان هم اعمال كرد.

محزون با بيان اين كه رشد بي رويه جمعيت مي‌تواند فقر را به دنبال داشته باشد و كاهش بي‌رويه جمعيت هم مشكلاتي مانند سالخوردگي جمعيت را به دنبال دارد، گفت: سياستگذاري‌هاي جمعيت لازم نيست فقط درباره كنترل مواليد باشد، بلكه مي‌توان به مساله مهاجرت هم توجه كرد. وي با بيان اين‌كه برخي كشورها سياست‌هاي تشويقي براي ورود جمعيت در پيش مي گيرند، و اين سياست ممكن است به دلايل گوناگون براي ايران مناسب نباشد، گفت: ما مي‌توانيم به مساله جابه‌جايي جمعيت در داخل كشور توجه كنيم.

وي با بيان اين‌كه كشور ما با توجه به امكانات و منابع مي‌تواندجوابگوي جمعيتي بيش از يكصد ميليون نفر باشد، تصريح كرد: در برخي مناطق كه از توسعه يافتگي كمتري برخوردار است، رشد جمعيت كه معمولاً بيشتر از نقاط ديگر است، چالش‌هايي را به وجود مي آورد.

وي تاكيد كرد: در ظرفيت كشور محدوديت وجود ندارد، ولي در توزيع مناسب جمعيت بايد سياست‌هايي اعمال شود تا از پتانسيل‌هاي هر منطقه بهره وري مناسب كرد. مدير كل دفتر آمار جمعيتي با بيان اين كه سياست جابه‌جايي جمعيت در بلند مدت مي‌تواند موثر باشد، گفت: بايد تلاش كرد تا جمعيت را به سوي مناطقي كه وضع صنايع و اشتغال درآنجا مطلوب‌تر است، سوق داد و از تراكم جمعيت در استان‌هاي كمتر توسعه يافته جلوگيري كرد. محزون با بيان اين‌ كه كميت جمعيت به تنهايي نمي‌تواند عامل قدرت و رشد اقتصادي باشد، گفت: ساختار مناسب جمعيت مي‌تواند عامل قدرت يك كشور باشد، چرا كه كيفيت و ساختار جمعيت از كميت آن مهم‌تراست.وي با تاكيد بر اين كه جمعيت ايران تا پيش از سال 1410 وارد مرحله سالخوردگي نخواهد شد، گفت: از نظر سازمان بهداشت جهاني سه عامل بايد براي جمعيت سالخورده لحاظ شود: امنيت، سلامت و مشاركت.

به گفته وي بايد از مرحله سالخوردگي به عنوان يك فرصت استفاده كرد و با بهره‌برداري از تجربه اين قشر جامعه، شرايطي را به و جود آورد تا سالخوردگان در رشد اقتصادي كشور موثر باشند.