چكيده: مقاله «تحليل و بررسی احكام مربوط به زنان از منظر فقه شيعه» به قلم مهدی رهبر در شماره 21 فصل‌نامه بانوان شيعه، منتشر شد.
به گزارش شبكه اجتهاد، خداوند بر اساس حكمت بالغه خود، زن و مرد را از گوهری واحد خلق كرد و در بسياری از جهات طبيعی و غريزی بين آن دو تفاوت هايی قرار داد. اين تفاوت ها باعث شد كه حقوق و تكاليف زن و مرد در موارد متعددی يكسان نباشد.
به باور نويسنده زن در فقه اسلامی علاوه بر احكام مشترك، دارای احكام ويژه و اختصاصی برای خود است. تفاوت احكام زن و مرد در مواردی موجب بروز شبهاتی در حوزه عدالت در تشريع احكام شده كه بر فقهای عظام است به نحو مناسب در صدد رفع اين شبهات برآيند. و اين عدم تشابه و اختلاف، نه موجب امتياز يكی است و نه دليل نقص ديگری بلكه تداوم حيات بشر و نياز زندگی اجتماعی طبيعت زن و مرد را ناهمگون كرده است.
نگانده معتقد است كه اسلام دينی است فطری و همساز با طبيعت و سرشت انسان، در برنامه‌های كه برای هدايت و كمال انسان ارائه می‌دهد، تفاوت‌های موجود را در نظر دارد. تفاوت‌های بين زن و مرد در برخی از دستورات و تعاليم اسلامی از همين جا نشأت می‌گيرد. مسلما اگر تفاوت‌های طبيعی و اجتماعی منافاتی با تساوی ارزش زن و مرد ندارد، تفاوت در احكام شرعی نيز منافات با تساوی ارزش اجتماعی و معنوی زن و مرد ندارد.
به اعتقاد نويسنده، قرآن كريم پيام‌ها و دستورهای خود را گاه با واژه‌هايی فراگير مانند انسان بنی آدم و الناس بيان می‌كند. اين واژه بر نوع بشر، بی‌هيچ تمايز و تشخيص بين زن و مرد اطلاق می‌شوند و گاه به صراحت هر دو را كنار هم قرار داده و مورد خطاب خويش قرار می‌دهد. برای نمونه می‌فرمايد: «مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَي وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَاةً طَیِّبَةً وَ لَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُواْ یَعْمَلُونَ؛ هر كس از مرد يا زن كار شايسته كند و مؤمن باشد قطعا او را با زندگي پاكيزه‏اي حيات [حقيقي] بخشيم و مسلما به آنان بهتر از آنچه انجام مي‏دادند پاداش خواهيم داد».
به باور مؤلف با توجه به پيشرفت علم و فناوری جوامع بشری و اينكه زن در بسياری از موقعيت‌ها و جايگاه‌های اجتماعی، اقتصادی، سياسی و غيره همسان مردان انجام وظيفه می‌كنند و با لحاظ اين‌كه بسياری از احكام مربوط به زنان بر اساس جايگاه اجتماعی آنان وضع شده در انديشه برخی اين شبهه خطور می‌كند كه چرا زن و مرد در بخشی از احكام شرعی با هم متفاوت‌اند؟
وی در پايان می‌افزايد: ما معتقديم بسياری از احكام مربوط به زنان از احكام مستنبطه هستند و بسياری از آن‌ها در گذر زمان دچار تغيير و تحول می‌شوند. از اين‌رو، بر مجتهدان گران‌قدر لازم است با تجديد نظر در اين احكام و روی آوردن به اجتهاد كارآمد و مبانی فقه پويا، احكامی متناسب با شرايط و جايگاه زنان امروزی ارائه داده و بدين ترتيب، ريشه شبهان را از اساس بركنند.
مقاله «تحليل و بررسی احكام مربوط به زنان از منظر فقه شيعه» به قلم مهدی رهبر در شماره 21 فصل‌نامه بانوان شيعه، به صاحب امتيازی مؤسسه شيعه‌شناسی و مديرمسئولی محمود تقی‌زاده داوری منتشر شد.