خانه را بتكانيد ولي نه آنچنان كه انگار زلزله‌اي رخ داده باشد.
معني خانهتكاني اين نيست كه زندگي را به كام اهل خانه تلخ كنيد و از كله سحر تا پاسي از شب دور خودتان بچرخيد و اخم به پيشاني بيندازيد و كار كنيد يا پاي تلفن سر درددلتان باز بشود و مدام از خانواده ناله كنيد كه اصلا حس همكاري ندارند و حاضر نيستند تن به كار بدهند و خلاصه خانهتكاني را به خاطره‌اي تلخ براي خودتان تبديل كنيد.
اين روزها اگر قدري گوش تيزكنيد، غرهاي فرزندان را مي‌توانيد بشنويد كه لابه‌لاي حرف‌هايشان از خانهتكاني مي‌نالند. فراموش نكنيد كه خانهتكاني سنت ديرينه‌اي است در ميان خانواده‌هاي ايراني كه از ديرباز پابرجا مانده؛ سنتي كه نور و انرژي را به گوشه‌هاي تاريك خانه‌ها مي‌برد تا سال نو با روشنايي آغاز شود.
ايرانيان از ديرباز با تميز كردن خانه و كاشانه‌‌شان به استقبال بهار مي‌رفتند. زنان ايراني كه مديريت خانه را بر عهده داشتند معمولا از يك ماه مانده به نوروز براي خانه تكاني برنامه‌ريزي مي‌كردند؛ هر چند اوج خانهتكاني از 20 اسفند به بعد شروع مي‌شد و تا ساعتي مانده به تحويل سال نو ادامه داشت.
اين روزها به‌ويژه در شهرهاي شلوغ، زنان نيازمند برنامه‌ريزي‌هاي دقيق‌تري براي استقبال از بهارند بلكه بتوانند تا دير نشده، لابه‌لاي ترافيك شهر هم به خريد عيد خانه و بچه‌ها برسند و هم خانه را بتكانند آنچنان كه پاكيزه به ديدار بهار بشتابند. سنت خانهتكاني هر چند زنانه است اما انجام اين كار نيازمند همت تك تك افراد خانواده است. با همياري به استقبال بهار برويد.
اسباب و اثاثيه را ريخته‌ايد وسط هال، آشپزخانه را در حد انفجار به هم ريخته‌ايد، حالا مستأصل مانده‌ايد كه چه كنيد. تلفن پشت تلفن مشورت پي مشورت كه كدام كارگر براي كدام كار بهتر است. يكي ديوارها را خوب مي‌سابد، يكي از پس شيشه‌ها خوب بر مي‌آيد، آن يكي چنان كابينت‌ها را مرتب مي‌كند كه حيران مي‌مانيد. پرده‌ها را فراموش نكنيد، شستن و نصب كردن‌شان معمولا كار بسيار دشواري است اما كارگرهايي هم هستند كه اين كار را انجام مي‌دهند.
خانهتكاني از آن دسته كارهايي است كه هر چقدر هم سخت باشد، زنان ايراني به انجامش علاقه‌مندند؛ سنت ديرينه‌اي كه رنگ و بوي فرهنگ ايراني را زنده مي‌كند و با وجود گذشت ساليان طولاني همچنان تداوم دارد.
رنگ ديوارها كه به سياهي مي‌زند، روي پرده‌ها كه رد گردوغبار مي‌نشيند، يعني عيد نزديك است و در و ديوار هوس آب‌تني كرده‌اند.
اگر هنوز خانهتكاني را شروع نكرده‌ايد نگران نباشيد، در واقع با نگران شدن گرهي از مشكل‌تان باز نمي‌شود، بهتر است با بهره‌گيري از يك برنامه، كار را شروع كنيد.
خانه تكاني هر سال در خانه‌هاي ايراني انجام مي‌شود اما با وجود تكرار همه ساله اين سنت، باز هم وقتي موسم خانهتكاني مي‌رسد زنان دچار استرس مي‌شوند و ديگر اعضاي خانواده هم از اين سردرگمي و به‌هم ريختگي در امان نمي‌مانند. شايد به همين دليل است كه در روزهاي پاياني سال، همزمان با خانهتكاني و انجام كارهاي سال نو اعضاي خانواده به همدلي و درك بيشتري نسبت به يكديگر نياز دارند. در اين ميان البته زنان به‌عنوان سكانداران خانه و كاشانه زحمت بيشتري را تحمل مي‌كنند.
برنامه‌ريزي كنيد
دست از يكه‌تازي برداريد. قلم و كاغذ به دست بگيريد و برنامه مناسب با شرايط خانواده بنويسيد. يادتان باشد اين برنامه بايد با زمان كاري اعضاي خانواده همخواني داشته باشد. مثلا روزي كه قرار است مرد خانواده تا دير وقت سركار باشد وقت مناسبي براي كمك گرفتن از او نخواهد بود يا اگر يكي از فرزندان ناچار است كارهاي عقب مانده‌اش را انجام دهد، نمي‌توان انتظار داشت كه بالاي سر كارگر در خانه بماند؛هر چند كه 2هفته مانده به پايان سال، همه افراد خانواده مي‌بايست زمان زيادي را براي كمك به خانهتكاني اختصاص دهند.
يادتان باشد برنامه شما بايد مختص خودتان باشد، لازم نيست همه خانه‌تكاني‌ها شبيه به هم باشد، شايد شما ترجيح بدهيد نخست اتاق خواب‌ها را مرتب كنيد و در آخرين مرحله هال و آشپزخانه را تميز كنيد و يا اصلا ترجيح بدهيد مرتب كردن اتاق خواب فرزندان‌تان را به‌خودشان بسپاريد. لازم نيست حتما مثل خانم همسايه يا مادرتان كارها را پيش ببريد.
كمي منطقي باشيد
تلاش كنيد برنامه‌تان را دقيق و واقعي بنويسيد. كمي منطقي باشيد، براي هر كاري زمان مناسب را در نظر بگيريد و از خود و خانواده‌تان يك پهلوان خيالي نسازيد. شما نمي‌توانيد آشپزخانه و هال را در روز سروسامان بدهيد. اگر 5سال پيش خانه‌تكاني‌تان را 3روزه انجام داده‌ايد معني‌اش اين نيست كه امسال هم خواهيد توانست كارتان را تكرار كنيد. به هر حال 5 سال پيش سن‌تان كمتر و انرژي و توان‌تان بيشتر بود. شرايط تعيين‌كننده است شايد 5سال پيش اتفاق خوشايندي برايتان رخ داده و شما در سطح انرژي بالاتري بوديد اما بنا نيست امسال همانند 5سال پيش كارها پيش برود.
روياها را دور بريزيد
خيال‌بافي نكنيد. اگر بنا داريد كارگر بگيريد اين خيال را از سرتان بيرون كنيد كه از يك صبح تا شب همه ديوارهاي خانه را بسابد و شيشه را برق بيندازد و زمين را تميز كند و برود. كارگرها ربات نيستند كه از 8 صبح دستمال به دست روي چهارپايه و پله باشند تا غروب آفتاب؛ وسط كار مي‌نشينند با خيال راحت استراحت مي‌كنند و چاي مي‌نوشند، وقت ناهار هم تا بتوانند با آرامش غذا مي‌خورند. اگر كارهايتان زياد است يا خانه‌تان بزرگ است، ناچاريد 2روز كارگر بگيريد. البته كه هزينه بيشتري مي‌پردازيد اما ممكن است نتيجه بهتري در پي داشته باشد.
24 ساعته كار نكنيد
قرار نيست از صبح كله سحر تا نيمه شب وقت بگذاريد تا بالاخره خانه را تميز كنيد. مي‌توانيد زمان‌تان را تقسيم كنيد. يادتان باشد اگر با خستگي كار كنيد نتيجه خوبي به دست نمي‌آوريد.
لازم نيست همه كابينت‌هاي آشپزخانه را خالي كنيد وسط و بعد تصميم بگيريد كه مرتب‌شان كنيد. هر روز بخشي از كابينت‌ها را با حوصله مرتب كنيد و بقيه را بگذاريد براي روزهاي بعد. به اين ترتيب به‌هم‌ريختگي مضاعفي در خانه نخواهيد داشت و با اعصاب بهتر به كارتان ادامه مي‌دهيد.
دل بكنيد
از دور ريختني‌ها به سرعت دل بكنيد. قرار نيست سال نو را در حالي شروع كنيد كه مشتي آت‌و‌آشغال را از اتاق‌ها در انباري چپانده‌ايد يا بسته‌هاي بزرگ لباس‌هاي غيرقابل استفاده را تا آخرين لحظه پشت در هال انبار كنيد. از همين امروز هر چه را كه دور ريختني است از خانه خارج كنيد.
اگر بسته‌هايي براي انجمن‌هاي خيريه داريد هر چه زودتر بسته‌ها را آماده كنيد و از آنها بخواهيد تا براي بردنش اقدام كنند. در غير اين صورت اگر فكر مي‌كنيد ممكن است بسته‌تان به درد كسي بخورد آستين بالا بزنيد و بسته را با يك آژانس بفرستيد. يك راه ديگر هم هست؛ وقتي كارگرتان كارش تمام شد بسته‌ها را به او بدهيد و از او بخواهيد كه در پايان ساعت كار آنها را با خودش ببرد. راه حل طلايي اين است كه بسته‌ها را سر كوچه بگذاريد و در يك چشم به‌هم‌زدن مي‌بينيد كه بسته‌ها غيب شده‌اند.
از انرژي ديگران استفاده كنيد
زن فرمانده خانه است، شكي نيست اما قرار نيست بدون كمك ديگر اعضاي خانواده كار را به ثمر برساند. بهانه نياوريد كه مردها خوب كار نمي‌كنند يا حوصله سرو كله زدن با بچه‌ها را ندارم، بهتر است در خانه تكاني همه شركت كنند تا نتيجه قابل‌قبول‌تري به دست بيايد. اعضاي يك خانواده بايد اين مهارت را كسب كنند كه كارهاي گروهي را به درستي انجام دهند.
خوش‌گذراني كنيد
شما ناظم مدرسه نيستيد. اين يادتان باشد. مي‌توانيد در همان حال كه خانه تكاني مي‌كنيد كمي هم خوش بگذرانيد تا خلق و خوي‌تان قابل تحمل شود. لازم نيست نقش يك ناظم سخت‌گير يا يك كارگر سخت‌كوش را بازي كنيد. شما يك زن هستيد و در اين روزها مديريت خانهتكاني را بر عهده داريد پس حق داريد كمي هم تفريح كنيد. گاهي به‌خودتان استراحت بدهيد و دست از كار بكشيد. در همين روزهاي شلوغ وپلوغ بد نيست گاهي هم از خانه بيرون برويد.
مراقب دست و پايتان باشيد
شايد باور نكنيد اما در روزهاي پاياني سال، زنان با گرفتگي عضلات گردن و كمر، مشتري پروپاقرص بيمارستان‌ها هستند. بدتر از اين هم اگر در روزهاي آخر اسفند گذرتان به بيمارستان‌هايي بيفتد كه بخش ارتوپدي فعالي دارند زناني را مچ پاي در رفته يا دست شكسته در حال اشك ريختن خواهيد ديد. دليل‌ها مشترك است؛كار زياد با خستگي و افتادن از ارتفاع يا ليز‌خوردن روي كف خيس خانه. به هر حال مراقب دست‌و‌پايتان باشيد تا مجبور نشويد تمام عيد را يكجانشيني كنيد.
پشيمان نشويد
لازم نيست آن‌قدر به‌خودتان فشار بياوريد كه از هر چه خانه تكاني است پشيمان شويد. آهسته و پيوسته كار كنيد و حداقل در طول سال براي وسايلي كه قرار نيست به كارتان بيايد تصميم جدي بگيريد تا پايان سال با تلي از وسايل بي‌مصرف روبه‌رو نشويد و رنج مضاعفي را براي خلوت كردن خانه تحمل كنيد.
همشهري آنلاين- مينا شهني