عصبانيت احساسي است كه ميزان آن از تحريك خفيف تا جنون و خشمي شديد در نوسان است و مانند ديگر احساسات بشري موجب تغييرات جسمي و رواني مثل افزايش فشار خون، بالارفتن ضربان قلب و تند شدن تنفس می شود.به گزارش خبرگزاری مهر، عصبانيت يكي از رفتارهاي كاملا طبيعي در انسان سالم است، ليكن مي تواند از كنترل فرد خارج شده و به شكل ويرانگري ظاهر شود. عصبانیت مي تواند مشكلاتي در كار، ارتباطات اجتماعي و كيفيت كلي زندگي ايجاد كند. ممكن است كار به جايي برسد كه ما احساس كنيم اسير هيجان قدرتمندي هستيم كه نمي توانيم از آن اجتناب كنيم، هيجان عصبانيت مي تواند يك احساس آزاردهنده باشد و يا يك عمل وحشيانه.
عصبانيت احساسي است كه ميزان آن از تحريك خفيف تا جنون و خشمي شديد در نوسان است. همانند ديگر احساسات بشري، اين احساس نيز موجب تغييرات جسمي و رواني مي شود. مثل افزايش فشار خون، ضربان قلب، قند خون، تند شدن تنفس و همچنين افزايش ميزان توليد سطح انرژي از هورمون هاي آدرنالين و نورآدرنالين.
عصبانيت می تواند علل بیرونی و درونی داشته باشد. علل بيروني مانند گفتار و رفتارغلط كسي، عدم توجيه كامل در ارتباط با موضوع و "در ابهام ماندن"، آشفتگي يا نابساماني خانواده، ترافيك و يا لغو پرواز هواپيما.
علل دروني مانند غرق شدن در افكار انتقام جويانه و نگران كننده، خاطرات دلخراش و وقايع نا گوار، نامناسبي قد وقيافه، احساس تضييع حقوق، پايين بودن آستانه تحمل براي ناكامي، آتشين بودن وراثتي.
علايم ويا شيوه بروزعصبانيت
شيوه طبيعي و غريزي بروزعصبانيت، ارائه رفتارها و واكنش هاي پرخاشگرانه است. عصبانيت يك پاسخ طبيعي و انطباقي در برابر تهديد هاست، غالبا عصبانيت احساسات و رفتار ما را برمي انگيزد و قدرتمندي را در ما ايجاد مي كند تا بتوانيم در صورتي كه مورد حمله قرارمي گيريم دفاع كنيم. بنابراين، ميزان معيني از عصبانيت براي ادامه حيات ما لازم است.
از طرفي هم بايد توجه داشته باشيم كه ما مي توانيم نسبت به هر كس يا هر شيء كه ما را تحريك مي كند و يا آزار مي دهد عصباني شده و حمله كنيم، زيرا قوانين، هنجارهاي اجتماعي و عقل سليم محدوديت هايي را براي بروز عصبانيت قائل مي شوند. اما افراد از شيوه هاي مختلف، آگاهانه و ناآگاهانه براي بيان احساس عصبانيت استفاده مي كنند. از جمله بر افروخته شدن چهره، فشار دادن دندانهاي خود به هم، افتادن ابروان به پايين، خود را از ديگران كنار كشيدن و اوقات تلخي كردن، سكوت كردن و در خلوت تنها نشستن و با دو دست صورت خود را گرفتن، به كار گيري زياد كلمات هرگز، هميشه، مانند، تو هميشه همه چيز را فراموش مي كني.
راههاي كنترل عصبانيت
- تنفس منظم و پايين آوردن ضربان قلب، نفس عميق كشيدن.
- معطوف كردن توجه خود به چيزهاي مثبت و پرهيز از فكر كردن به موضوع عصباني كننده.
- يافتن علل به وجود آورنده عصبانيت و كنترل يا رفع آن
- پرهيز از عصبانيت يا بي پروايي، زيرا مجاز شمردن ابرازعصبانيت باعث گسترش عصبانيت و پرخاشگري مي شود.
- استفاده از تلقين با گفتن جملاتی چون "آرام باش"
- بازگشت به خاطرات شيرين و تفكر درباره آنها و جايگزين سازي تفكر منطقي و گفتن اين كه با اين مسئله "دنيا به آخر نرسيده است" و"هيچ چيزي با عصبانيت درست نمي شود".
- از درستي، منطقي بودن و قابل برآورده بودن انتظارات خودآگاه باشيم.
- برخي باورها و تفكرات غير منطقي که مولد خشم و عصبانيت هستند بايد كنار گذاشته شوند. مثلا بايد اعمال و رفتار من هميشه مورد تاييد ديگران باشد و همه چيز مطابق ميل من باشد. اين كه بايد بپذيريم كه عصبانيت هم جزئي از زندگي است و نبايد كاملا حذف شود.
- خودكنترلي، مثلا تعداد عصباني شدن هاي خود را در دو روز يادداشت كنيم و اگر تعداد دفعات عصبانيت ما كمتر از روز اول بود به خودمان پاداش دهيم واگربيشتر از روز اول بود خود را تنبيه كنيم. با تكرار اين عمل براي روزهاي بعد و مقايسه آن با روز قبل، مي توانيم به تدريج عصبانيت خود را كاهش دهيم.
- مشاوره كردن؛ يك روانشناس يا مشاور مي تواند به ما در اين امر كمك كند.
عوارض عصبانيت
عصبانيت سركوب شده مي تواند تاثيرات دروني بر ما داشته باشد، مثلا موجب بالارفتن فشار خون، تنيدگي و افسردگي و يا رفتارهاي بيمارگونه مثل پرخاشگري غير فعال. بدبيني دائم خصمانه شكل ديگري از رفتار بيمارگونه است كه عصبانيت آن را ايجاد مي كند. همچنین خودخوري، دچار بيماري هاي مختلف جسمي شدن از عوارض عصبانیت است.