یکی از مسائل پایان هر سال خریدها و بحث تورم و گرانی است که اگر با تدبیر و برنامه ریزی با آن برخورد شود خیلی از مشکلات کمتر در خانواده ها و جامعه بروز می کند، امری که در اسلام هم به آن سفارش شده است.به گزارش خبرگزاری مهر، همیشه در پایان سال بیشتر از مسائل اقتصادی به ویژه خرید نوروزی، تورم و گرانی گفته می شود که لازم است هر کس برای برخورد با آن برنامه ریزی کند. همه می دانند که از عوامل موثر در زندگی سالم و متعادل، تدبیر و برنامه ریزی است که در روایات، از آن به "تقدیر المعیشه" ( یعنی برنامه ریزی مادی و معنوی) یاد شده است و انسان در هیچ یک از دوره های زندگی فردی و خانوادگی نباید زیاده روی و ولخرجی داشته باشد و کسی که زیاده روی در مال خود دارد همراهی شیطان را کرده است.

قرآن در آیه 188 سوره بقره انسان را از هدر دادن مال برحذر می دارد و می فرماید: "اموال خود را از راه حرام میان خود مصرف نکنید"؛ فلذا اموال انسان باید در راهی مصرف شوند که خداوند آن را می پسندد، چرا مصرف نادرست منجر به گناه باعث کمی روزی انسان می شود.

امام علی (ع) در روایتی چنین توصیه می فرمایند: اسراف را ترک کن و میانه روی را پیشه خود ساز و امروز به فکر فردایت باش و از مالت به اندازه ضرورت نگه دار و بقیه اش را به مستمندان انفاق کن.

در این روزهای پایانی سال خانواده ها باید مدیریت و برنامه ریزی لازم در خریدهای خود داشته باشند و از خریدهای غیر ضروری باید اجتناب کرد. انسان باید بداند که در مقابل مصرف پول و دارایی اش نزد خداوند مسئول است . امیرمومنان علی (ع) می فرماید: حلال دنیا، حساب دارد و حرام آن نیز کیفر خواهد داشت چرا به آسایش معنوی پناه نمی برید و چرا راه پیامبران را ادامه نمی دهید.

بسیارند کسانی که حداقل سالی یک بار تغییر دکوراسیون می دهند، مبلها را تعویض می کنند. فرش های خود را عوض می نمایند و وسایل منزل، وسایل زینتی از قبیل تابلو، لوستر و پرده ها و سایر لوازم را تغییر می دهند و مدتی یک بار سرویس ها را تغییر و همه را یک دست می نمایند و مبالغ هنگفتی در این راه مصرف می کنند و این تغییرات نه بر حسب ضرورت و از کارافتادگی این وسیله ها است بلکه ملاک آنها تغییر مدل آنهاست و این گونه افراد ساعت ها از روزهای عمر خود را صرف پسندیدن مدل و تعویض آن می کنند.

ریشه تمامی این مسائل این است که این گونه افراد خلاء روحی دارند تنوع در حد معقول شایسته و پسندیده است و روحیه انسان را شاد می کند اما آنچه ناپسند است تجمل گرایی و وابستگی به این مسائل و صرف وقت و اندیشه در این راه است و انسان در آخرت هم باید پاسخگوی اعمال دنیوی خود باشد. هر کس در گرو اعمالی است که در دنیا انجام داده است.

زشتی این ریخت و پاش ها و اسراف و ولخرجی به خصوص وقتی آشکارتر است که در جامعه، نیازمندانی وجود داشته باشند که اموال و نعمت های مورد اسراف، می تواند نیاز آنان را برطرف سازد. و باید مراقب باشیم که در این ایام دچار خودنمایی و تفاخر یا چشم و هم چشمی و ظاهرسازی و جهل و نادانی نشویم و به اندازه لازم برای پوشاک و خوراک و وسایل مورد نیاز خود و خانواده اقدام کنیم و غفلت در این مورد امری ناپسند و مورد بغض خداوند است. چه بسا آگاه سازی جلوی برخی از این رفتارها را در این مناسبت ها خواهد گرفت.

خداوند هم به استفاده از نعمت ها فرمان می دهد هم از اسراف نهی می کند این می رساند که اسراف و تبذیر مصرف نادرست نعمت هاست و باید با تدبیر و آگاهی لازم این روزها و ایام پیش رو را با همکاری خود و خانواده مدیریت و برنامه ریزی کرد و حد و مرزهایی را قائل شد و از هر نوع خرج های غیر لازم و هزینه های اضافی و مخارج تجملاتی و مصرف گرایانه خودداری کرد و زیاده روی در مصرف و خرید کردن هدر دادن نعمت هاست و نتیجه اش هم سلب نعمت از سوی خداوند است و بی برنامگی باعث می شود انسان دچار کمبود و بحران شدید مالی چه در زندگی فردی و خانوادگی و چه در سطح کلان اجتماعی شود.

وقتی فردی فکر و ذکرش تغییر لباس، مد، دکور مبل و وسایل منزل باشد از خداوند و زیبایی های بهار غافل می شود و این طرز فکر و نگرش نوعی بیهوده گرایی و غفلت از خود و خداوند است. خداوند در آیه 28 سوره کهف می فرماید: از آنها که از یاد ما بی خبرند و متابعت از هوای نفس می کنند پیروی مکن.

در متون اسلامی توصیه های زیادی شده است که انسان اعمالی انجام دهد که از اهل غفلت محسوب نشود از جمله آن توصیه این است که انسان در هر حال به یاد خدا باشد. امام باقر (ع) می فرماید: مومن از لهو و کارهای بیهوده دوری می کند.

--------------------
1- نهج البلاغه، نامه 21

2- اصول کافی، ج 2 ص 459

3- خصال، ج 1 ص 26