جام جم آنلاين: چندي قبل گروه مسلح القاعده در يمن شهر رداع واقع در استان البيضاء در اين كشور را به تسلط خود درآوردند. اين اقدام در شرايطي انجام پذيرفت كه نيروهاي ارتش و گارد رياست جمهوري يمن و همچنين نيروهاي امنيتي در اين شهر مستقر بودند، ولي هيچ‌گونه واكنشي درقبال هجوم نيروهاي القاعده از خود نشان ندادند.
آنها پس از كشتن 3 نفر از سربازان در يك خودروي گشت ارتش وارد شهر شدند و به بانك‌ها و مركز فرماندهي امنيت عمومي و زندان مركزي حمله و 350 نفر از زندانيان كه اكثر آنان به جرم قتل و سرقت بازداشت شده بودند ازجمله تعدادي از افراد وابسته به القاعده را آزاد كردند.
نيروهاي وابسته به القاعده همچنين بلافاصله با ايجاد مراكز ايست و بازرسي در داخل شهر ازجمله خيابان‌هاي فرعي و مسيرهايي كه به مركز شهر ختم مي‌شد، شهر رداع را به تسلط كامل خود درآوردند.
رهبر جديد القاعده در يمن كيست؟
طارق الذهب، جوان 35 ساله يمني بعد از اين كه انور العولقي آمريكايي يمني‌تبار چند ماه پيش ازسوي هواپيماهاي بدون سرنشين آمريكا در يمن هدف قرار گرفت و كشته شد، رهبري سازمان القاعده را در يمن به عهده گرفت. طارق‌الذهب فرزند شيخ‌الذهب و داماد‌العولقي است كه به‌رغم برخي شايعات مبني بر اين‌كه چند سال قبل در سوريه زندان بوده است هيچ‌گونه محكوميتي در سوريه ندارد و تاكنون يمن را ترك نكرده است. براساس برخي اخبار، برادر وي مدتي در سوريه بود و سپس به دولت يمن تحويل داده و هم‌اكنون در زندان به سرمي‌برد.
قبيله قيفه محل تولد رهبر جديد سازمان القاعده از قبايل قدرتمند در شهر رداع محسوب مي‌شود و بسياري از افراد آن از شيخ‌الذهب و طرح امارت اسلامي او حمايت مي‌كنند. قدرتمندي طارق‌الذهب در حقيقت از خلاء فكري در آن منطقه و همچنين حمايت‌هاي مالي از اين‌گونه اشخاص در عربستان سعودي ناشي مي‌شود.
وي در حال حاضر رهبري القاعده در يمن را به عهده گرفته است و صدها نفر مسلح كه تابعيت يمني و عربستاني و برخي كشورهاي ديگر دارند از او تبعيت مي‌كنند. طارق‌الذهب از جنگجوياني است كه در درگيري‌هاي استان ابين همراه انورالعولقي به صورت دلاورانه و داوطلبانه جنگيد.
در رداع چه گذشت؟
شهر تاريخي رداع كه آثار تاريخي فراواني در آن وجود دارد، زماني كه تحت تسلط نيروهاي القاعده بود، شاهد برافراشته‌شدن پرچم‌هاي سياه در سراسر شهر بود. در اين مدت پلاك‌هاي خودروهاي نظامي متعلق به ارتش و گارد رياست جمهوري يمن برداشته شده و به جاي آن لوح‌هايي كه روي آن عبارت امارات رداع اسلامي نقش بسته بود جايگزين شده بود.
ديپلمات‌هاي يمني معتقدند در تمام تلاش‌ها و اقدامات القاعده در يمن به منظور ايجاد امارت اسلامي، رژيم علي عبدالله صالح و دستگاه امنيتي حامي وي با آنها همكاري داشته و در تجهيزات و سلاح به آنها كمك مي‌كرده است.
در عمليات قبلي در شهر زنگبار در استان ابين نيز گزارش‌هاي مستندي وجود دارد كه نشان مي‌دهد به فرماندهان نظامي و امنيتي در آن شهر دستور داده شده بود بدون هيچ‌گونه مقاومتي شهر را به نيروهاي القاعده تسليم كنند.
سناريويي كه در استان البيضاء و شهر رداع اتفاق افتاد تفاوت چنداني با آنچه در شهر زنگبار به وقوع پيوست، نداشت و تنها تفاوت آن اين است كه هواپيماهاي بدون سرنشين آمريكايي زودهنگام و چند روز قبل از عمليات گشت و رصد در فضاي استان مشاهده شده بودند.
چرا شهر رداع؟
تحليلگران و كارشناسان معتقدند كه شهر رداع به علت موقعيت استراتژيك و جغرافيايي مهم خود در يمن از سوي القاعده انتخاب شده است. اين شهر به چند استان يمن از طريق سلسله كوه‌هاي صخره‌اي ازجمله الوعوره مرتبط مي‌باشد. الوعوره جايي است كه قبلا انور العولقي در آن مخفي شده بود.
نكته: پس از کشته شدن انور العولقي رهبر القاعده در يمن ، دامادش طارق الذهب جاي او را گرفت و هم اکنون شبه نظاميان اين گروه را در سراسر جزيره العرب هدايت مي‌کند
اين ويژگي‌ها موجب شده كه رهبر جديد القاعده براي تمرين‌دادن نيروهاي مسلح و همچنين مخفي‌كردن افراد مورد نظر خود و كساني كه از عربستان سعودي به يمن مي‌آيند، اين مكان را انتخاب كند. اين محل همچنين جاي مناسبي براي ديدارهاي محرمانه و سري بين فرماندهان القاعده و نقطه تماس بين اعضاي آن از عربستان و يمن است.
بسياري از ساكنان منطقه معتقدند كه الذهب و ياران وي در طول اين مدت سلاح‌هاي سبك و سنگين و متوسط فراواني كه از استان ابين به دست آورده بودند به آن منطقه منتقل كرده و مترصد حمله به شهر رداع بودند.
ديدگاه‌هاي طارق‌الذهب
پخش يك فيلم ويدئويي از طارق الذهب ـ رهبر القاعده در يمن ـ براي همه غافلگيركننده بود و به پيچيدگي‌هاي حضور القاعده در شهر رداع و به صورت كلي يمن افزوده است. بويژه آن كه پس از استيلاي صدها نفر اعضاي مسلح اين سازمان بر شهر رداع اكنون از احياي طرح قديمي القاعده براي ايجاد امارت اسلامي صحبت مي‌شود.
طارق الذهب با لباس سنتي يمن به همراه يك قبضه كلاشينكف در اين فيلم ظاهر شد و همه مسلمانان را به همكاري و همياري و صبر فراخواند.
وي گفت: «خلافت اسلامي از سوي خداوند متعال است و اين خلافت به زودي برپا خواهد شد. همه ما در اين راه جان، مال، زندگي و فرزندانمان را فدا خواهيم كرد. هراس و ترس نداريم چرا كه پيروزي از آن خداوند است و پيروزي‌ها نيز نزديك است. به زودي شبه‌جزيره محمد(ص) آزاد خواهد شد.»
اين فيلم نشان مي‌دهد وي و يارانش به مسجد عامريه كه از مساجد و آثار تاريخي شهر رداع وارد مي‌شوند و در آنجا طارق الذهب اعلام مي‌كند اين مسجد قبلا براي ورود مسلمين ممنوع بود ولي كفار و گردشگران اجازه داشتند به آن وارد شوند. حالا ما از اين مسجد، اهالي اين منطقه را به نهي از منكر و امر به معروف دعوت مي‌كنيم.
اعلام امارت اسلامي
طارق‌الذهب درباره مراد خود از اعلام امارت اسلامي گفته است: «ما همچنان در حال مشورت هستيم به اين دليل كه شهر رداع شهر بزرگي است و بايد با ساكنان اين شهر تبادل‌نظر كنيم. ما مي‌خواهيم كه شرع بر اين شهر حاكم باشد و همه اهالي اين منطقه به اين امر راضي هستند».
وي تصريح كرده است: « ما براي رفع ظلم و ستم ارتش و مسوولان دولتي در حق مردم مسلمان يمن عمليات خود را انجام مي‌دهيم. خواست ما اقدام بر اساس شريعت اسلامي، حمايت از شهروندان يمن، رفع ظلم و تبعيض و برقراري مساوات بين مردم به دور از تبعيض‌هاي قبيله‌اي و نژادي است.»
وي اتهام خود مبني بر همكاري با علي عبدالله صالح و فرزندانش را رد كرده و گفته است: « من آمادگي دارم كه با عمليات انتحاري، صالح و فرزندان وي را كه طاغوت هستند از بين ببرم.»
رهبر جديد القاعده همچنين اتهام همكاري با سازمان امنيت ملي به رياست علي محمد عبدالله صالح را به استهزاء گرفته و پرسيده است:« چگونه با كساني كه با همكاري آمريكايي‌ها ما را مي‌كشتند كه آخرين آن شيخ انوارالعولقي است، همراهي كنيم؟!»
طارق الذهب همچنين سخنان تندي عليه احزاب معارض دولت موسوم به «لقاء مشترك» و حزب كنگره متعلق به صالح بيان داشته و مي‌گويد:« آنها خود را فروخته و با سازمان‌هاي جاسوسي سيا همكاري كرده و تصميم مشتركي با آمريكايي‌ها اتخاذ كردند كه مخفيانه نيست و همه آن را مشاهده مي‌كنند.»
وي همچنين درباره حوثي‌ها نيز چنين اظهار عقيده كرده است: «ما اولين درگيري نظامي را در رداع با حوثي‌ها داشتيم و پس از درگيري سنگيني با آنها آتش‌بس برقرار شد... . علي عبدالله صالح هم با حوثي‌ها مماشات داشته و برخي از سران حزب كنگره نيز بنا بر توصيه روساي خود با حوثي‌ها بعد از امضاي طرح شوراي همكاري ارتباط دارند.»
تحركات سفير آمريكا در يمن
در چنين شرايطي جرالد فايرستين، سفير آمريكا در صنعا با شماري از مسوولان يمني ملاقات و تحولات اخير و حوادثي كه منجر به تسلط نيروهاي القاعده در اين شهر شد و هيچ مقاومتي از سوي نيروهاي نظامي نيز ديده نشد را مورد بررسي و بحث قرار داد.
بنا به گزارش‌ها، سفير آمريكا در ملاقات خود با وزير خارجه يمن از دست‌داشتن برخي از مسوولان دولتي در اين عمليات بخصوص ارتش و نيروهاي امنيتي صحبت كرده است.
پايان ماجرا
اگرچه از صحبت‌هاي اوليه رهبر القاعده اين‌طور برمي‌آمد كه هرگونه راه‌حل مسالمت‌آميز براي تخليه شهر از سوي آنان مردود است، اما اقدامات بعدي خلاف اين امر را نشان داد. در طول مدتي كه شهر رداع يمن در تصرف نيروهاي القاعده بود گروه‌هاي مسلح از قبيله‌هاي مختلف خود را آماده حمله به اين شهر كرده بودند و نيروهاي القاعده نيز به هدف اوليه خود يعني آزادي زندانيان القاعده در زندان مركزي اين شهر از جمله برادر طارق الذهب دست يافته بودند.
زماني كه ارتش و نيروهاي امنيتي خود را براي حمله به آن شهر آماده كرده بودند، تني چند از روساي قبايل جهت ميانجيگري با طارق الذهب وارد گفت‌وگو شدند و از او خواستند كه قبل از حمله نظامي به آن شهر خود رداع را تخليه كند، طارق‌الذهب نيز از همه ميانجي‌ها خواست به وي فرصت دهند تا موضوع عقب‌نشيني را با يارانش مورد بررسي قرار دهد.
نهايتا طارق الذهب و نيروهايش بعد از درگيري‌هاي جزئي با نيروهاي قبيله‌اي، شهر رداع را تخليه كردند و به پايگاه‌هاي خود در دل كوه‌هاي اطراف آن مناطق پناه بردند.
با اين حال، آنچه در اين شهر اتفاق افتاد شاهدي محكم بر اين استدلال است كه طرح قديمي القاعده براي ايجاد امارت‌هاي اسلامي حتي بعد از كشته‌شدن رهبران بزرگ آنان در يمن همچنان از سوي اعضا و رهبران اين گروه دنبال مي‌شود. اين دومين حادثه بعد از حادثه شهر زنگبار استان ابين يمن بود كه منجر به كشته و زخمي‌شدن صدها نفر و آواره شدن بيش از 130 هزار نفر از ساكنان آن منطقه شد.
محمدعلي بك / جام‌جم