پژوهش «رصد، طراحی و راهبری تحولات گروه‌های مرجع و ارتقای نقش و جایگاه اسوه‌ها و الگوهای اسلامی، اخلاق و رفتار اجتماعی ایشان در افق20 ساله»؛ از سوی دکتر مهدی نادری نسب (مجری طرح) و دکتر علیرضا علی‌احمدی (ناظر طرح) انجام و از سوی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی منتشر شد.

به گزارش ایسنا، در ابتدای این پژوهش آمده است: فرهنگ مجموعه منسجمی از ایده‌ها، ارزش‌ها، هنجارها، نمادها و آداب و رسوم است که فرد به واسطه دریافت و تطبیق خود با آن‌ها امکان مشارکت در زندگی اجتماعی را پیدا می‌کند. مواجهه فرد با فرهنگ لزوماً منفعلانه نیست.

سبک زندگی نیز امری اجتماعی است. شاید اصلی‌ترین تفاوتی که مفهوم سبک زندگی با فرهنگ دارد آن باشد که سبک زندگی مقوله‌ای اساساً سیّال، لغزنده و غیرقطعی است. سبک زندگی ریشه در ذائقه و سلیقه دارد. بنابراین جامعه ایران در حال عبور از مرحله‌ای است که ویژگی خاص آن تغیرات سریع فرهنگی است .

دوره انتقال دوره ای بسیار حساس و تعیین‌کننده است. جامعه از تیپی که دارد به تیپ دیگر منتقل می‌شود (ناخودآگاه یا از روی ناچاری) که دوره تغییر یا انتقال در جامعه است و دوره انتقال در جامعه سر پیچ تاریخ است، آن جایی که جامعه‌ای مدتی در مسیری رفته است، راه خود را عوض می‌کند. ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، دینی وگرایش از سنت‌گرایی به نوگرایی در حال دگرگونی و شکل‌گیری است.

وقتی رفتار متواضعانه انجام می‌دهیم، به تدریج «حقیقت تواضع و بندگی» بیشتر در مؤمن رسوخ می‌کند. بنابراین هم تأثیر است و هم تأثّر «شما تفکری دارید، از تفکر شما رفتارتان و از رفتار شما تفکرتان دائماً تولید و بازتولید می‌شوند».

اما موضوع دیگر، برداشت از مفهوم سبک زندگی در علوم اجتماعی است که در آن سبک زندگی؛ «الگوی کنش­‌های مرجح است یا کنش‌های مرجحی که دارای الگو است».

پس بنا به این تعبیر، سبک زندگی دو ویژگی اصلی دارد: یکی داشتن الگو و سبک و دوم این که در این کنش­‌ها نوعی ترجیح وجود دارد. مردم بسیاری از رفتارها را بر حسب اجبار یا عادت انجام می‌دهند، اما بخشی از رفتارهایشان از سر انتخاب و ترجیح است. این انتخاب‌ها به‌ باورها وسلیقه­‌های افراد است و در نتیجه با هم تناسب و ربط دارد یا حداقل هر دسته از رفتارهای ناشی از ترجیحات در حوزه­ خود با هم تناسب دارند و از این مناسبات می‌شود الگو یا الگوهایی استخراج کرد. این مناسبات یا الگومندی همان سبک زندگی است.

بنابراین هدف از این پژوهش «رصد، طراحی و راهبری تحولات گروه­های مرجع و ارتقای نقش و جایگاه اسوه­‌ها و الگوهای اسلامی و اخلاق و رفتار اجتماعی ایشان در افق20 ساله» بوده است.

گروه­های مرجع در این پژوهش افراد و نمادهای ملی در کشور ایران بودند که در سند جامع سبک زندگی اسلامی-ایرانی به هشت گروه تقسیم شدند.

همچنین برای گردآوری اطلاعات از روش‌های تحقیقات میدانی، مطالعات کتابخانه‌ای، مطالعه اسناد بالا دستی، اطلاعات فرم‌های نظرسنجی با سؤالات باز از متخصصین حوزه سبک زندگی استفاده شد.

جامعه آماری در این تحقیق شامل مدیران، مسئولین، روحانیون و متخصصین دانشگاهی در حوزه‌های  سبک زندگی اسلامی-ایرانی بودند که نمونه آماری به تعداد 136 نفر انتخاب شدند .

همچنین با بررسی«رصد، طراحی و راهبری تحولات گروه‌های مرجع و ارتقای نقش و جایگاه اسوه‌ها و الگوهای اسلامی، اخلاق و رفتار اجتماعی ایشان در افق20 ساله» مشخص شد که وضعیت موجود جایگاه اسوه‌ها، گروه‌های مرجع و الگوهای اسلامی-ایرانی و برنامه‌های اجرایی‌ به‌منظور ارتقای جایگاه و رفتار اجتماعی ایشان با توجه به استخراج ضعف‌ها و تهدیدها و براساس جهت گیری‌های کلان، عوامل کلیدی و حوزه‌های عملکردی و تطبیق آن با مدل طراحی شده در حیطه‌های‌ عوامل محتوایی و معنایی(اصول و مفروضات)، بسترها و توانمندسازها انجام شد و نتایج نشان داد که‌ عارضه‌ها بیشتر در حیطه بسترها و توانمندسازها نمایان هستند که با تدوین اهداف چشم اندازی، رئوس برنامه‌های عملیاتی و الزامات متناسب، به‌منظور رفع عارضه‌ها و همچنین مدیریت سبک زندگی و طراحی جایگاه اسوه‌ها، گروه‌های مرجع و الگوها مبتنی برآموزه‌های دینی و فرهنگ اسلامی-ایرانی در جامعه، امیدوار به کاهش شکاف موجود و اصلاح آن هستیم.  

بنا بر اعلام مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی،  در بخش جمع‌بندی کلیه نتایج بدست آمده در این تحقیق که در پی یافتن «جهت‌گیری‌های کلان حاکم برارتقای نقش و جایگاه‌ گروه‌های مرجع، اسوه­‌ها­، الگوهای اسلامی-ایرانی و اخلاق و رفتار اجتماعی ایشان در افق 20 ساله» بودند، نتایج ذیل از این پژوهش بدست آمد:

- رقابت، یادگیری و تعامل فعال و سازنده‌ بین‌المللی در به کارگیری روش‌های توسعه‌ نقش و جایگاه اسوه‌ها، گروه‌های مرجع، الگوهای اسلامی-ایرانی و اخلاق و رفتار اجتماعی ایشان،

- به‌کارگیری منابع انسانی متخصص و متعهد در اجرای برنامه‌های توسعه‌ نقش و جایگاه اسوه‌ها، گروه‌های مرجع، الگوهای اسلامی، اخلاق و رفتار اجتماعی ایشان،

- محور قرار دادن منابع دینی و مذهبی و سبک زندگی ائمه‌ی اطهار برای ارتقای نقش و جایگاه اسوه‌ها، گروه‌های مرجع، الگوهای اسلامی و اخلاق و رفتار اجتماعی ایشان،

- توجه به آموزش­‌های پایه‌ای و ایجاد الگوی رفتاری پایدار(براساس تمرکز بر ایجاد تغییرات رفتاری اختیاری نه اجباری) در سطوح مختلف سنی به‌منظور نهادینه شدن و درونی کردن مفاهیم سبک زندگی اسلامی-ایرانی و شکل‌گیری اسوه‌ها، گروه‌های مرجع و الگوهای اسلامی،

- ایجاد نگرش بنیادین در جامعه مبنی بر لزوم توجه جدی به تربیت افراد بر مبنای سبک زندگی اسلامی-ایرانی در خانواده‌های ایرانی،

- ایجاد نظام الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت و گفتمان‌سازی سبک زندگی اسلامی-ایرانی در نهادهای تعلیم و تربیتی کشور،

- ایجاد نظام علمی، هنری و ورزشی اسلامی-ایرانی مبتنی بر تعالیم دینی.

این پژوهش همچنین موارد ذیل را نیز به‌عنوان پنج عامل کلیدی برای ارتقای جایگاه اسوه‌ها، گروه‌های مرجع و الگوهای اسلامی-ایرانی مورد اشاره قرار داده است:

- ایجاد مرکز مدیریتی واحد به‌منظور ارتقای جایگاه اسوه‌ها،گروه‌های مرجع و الگوهای اسلامی- ایرانی،

- ایجاد زیرمجموعه‌های مرتبط با مرکز مدیریت واحد درسازمان‌ها و نهادهای دولتی،

- نهادینه‌سازی و عملیاتی کردن مفاهیم اصلی سبک زندگی اسلامی-ایرانی در همه جنبه‌های زندگی اسوه‌ها، گروه‌های مرجع و الگوهای اسلامی-ایرانی به دور از شعارزدگی،

- توجه به نهاد خانواده به‌عنوان کانون اصلی شکل‌گیری سبک زندگی اسوه‌ها، گروه‌های مرجع و الگوهای اسلامی – ایرانی،

- توجه به تأثیرگذاری رسانه‌های واقعی و مجازی در سبک زندگی اسوه‌ها، گروه‌های مرجع و الگوهای اسلامی- ایرانی.