کارشناسان در گفت‌وگو با جام‌جم بر عزت و امنیت برای حضور در حج تاکید کردند
نهضت «نه» به آل‌سعود
 
اعزام زائران ایرانی به مراسم حج امسال گرچه هنوز رسما منتفی نشده، اما آن‌طور که مسئولان کشورمان پیش از این اعلام کرده بودند با توجه به ادامه کارشکنی‌های عربستان و طفره رفتن از همکاری با ایران برای برگزاری مراسم حج، زمان در حال از دست رفتن است و حتی اگر در روزهای آینده، اتفاق مثبتی در این زمینه بیفتد، احتمال این‌که در عمل بتوان، شرایط اعزام زائران ایرانی به حج را فراهم کرد، بسیار کم است.

بی لیاقتی آل‌سعود برای اداره حج

ریشه کارشکنی‌های عربستان در اعزام زائران ایرانی به مسائل سیاسی و اختلافات منطقه‌ای ریاض با تهران برمی‌گردد و مسئولان رژیم سعودی پس از روی کار آمدن ملک سلمان، به شکل ناشیانه‌ای این اختلافات را به تمامی حوزه‌ها از جمله حج کشانده‌اند. اما در مقابل در حالی که هنوز مدت زیادی از شهادت بیش از 400 نفر از هموطنانمان در مراسم حج سال گذشته که بر اثر ناکارآمدی آل‌سعود در برقراری امنیت حج روی داد، نمی‌گذرد و برخی خاطرات از جمله تعرض به دو نوجوان ایرانی در فرودگاه جده هنوز در خاطر مردم ایران زنده است، جمهوری اسلامی ایران شروطی را برای مطمئن شدن از حفظ امنیت حجاج ایرانی مطرح کرده است. تقابل سیاست‌های خصمانه آل‌سعود با شروطی که ایران برای برگزاری مراسم حج مطرح کرده، عملا به گره افتادن در کار برگزاری مراسم حج امسال منجر شده و قطع روابط تهران و ریاض که آن هم بر اثر اشتباه محاسباتی آل‌سعود اتفاق افتاد بر مشکلات افزوده است. استفاده سیاسی آل‌سعود از تنش در مناسبات با تهران باعث شد تا بسیاری از علمای جهان اسلام و تحلیل‌گران از بی‌لیاقتی آل‌سعود در برگزاری مراسم حج سخن بگویند.

تاکید مسئولان جمهوری اسلامی ایران از جمله سیدعباس عراقچی، معاون حقوقی وزارت خارجه که در سفر اخیرش به توکیو بار دیگر آمادگی تهران را برای حل اختلافات با عربستان از طریق گفت‌وگو اعلام کرده هم با پاسخ مثبتی از سوی آل‌سعود روبه‌رو نشده و همه اینها باعث شده تا چشم‌انداز روشنی در برگزاری مراسم حج امسال دیده نشود.

بر همین اساس بود که وزیر ارشاد چندی قبل در حاشیه دیدارهایی که با مراجع تقلید در قم داشت، تاکید کرد با توجه به این‌که عملا برگزاری حج امسال در حال منتفی شدن است، رژیم سعودی باید مسئولیت جلوگیری از اعزام زائران ایرانی به حج را بپذیرد.

واکنش منفعلانه عربستان

البته وزارت حج عربستان همان زمان در واکنشی منفعلانه که اکنون از سوی یکی از مفتیان سعودی تکرار شده است، اعلام کرد عربستان از حضور حجاج هیچ یک از کشورها در مراسم حج جلوگیری نکرده است.

به گزارش میزان، عبدالعزیز آل شیخ، مفتی وهابی سعودی هم بتازگی با تکرار این ادعا که عربستان مانع حضور ایرانی‌ها در مراسم حج نشده است اظهار کرد: دولت عربستان برای مراسم حج، قوانینی را تصویب کرده که تمامی کشورهای اسلامی با آن موافقت کردند، اما ایران آن را رد کرده است.

این در حالی است که رئیس سازمان حج و زیارت در سخنانی گفته بود عربستان حاضر نیست درباره امنیت زائران ایرانی و جلوگیری از برخوردهای تحقیرآمیز با ایرانیان تضمین دهد و این سخنان در کنار تاکید مراجع تقلید مبنی بر ضرورت حفظ عزت و امنیت زائران در مراسم حج، شکی در کارشکنی رژیم آل سعود در اعزام زائران ایرانی به مراسم عبادی سیاسی حج باقی نمی‌گذارد.

علاوه بر مراجع تقلید، سایر مسئولان و چهره‌های سیاسی هم در اظهارنظرهای مختلف بر ضرورت تضمین دادن عربستان به حفظ عزت و امنیت حجاج ایرانی تاکید کرده‌اند.

باید شأن خود را حفظ کنیم

منصور حقیقت‌پور، نماینده اردبیل در مجلس در گفت‌وگو با جام‌جم ضمن تاکید بر این‌که حج ایرانی همواره حجی با عزت بوده و مسئولان جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گاه زیر بار برگزاری حج بدون عزت نرفته‌اند، اظهار کرد: در حال حاضر با توجه به ارتباطات نزدیکی که میان عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی وجود دارد، قطعا با شروط ایران برای برگزاری حج مخالفت می‌شود.

وی با تاکید بر این‌که ما باید شأن و عزت خود را حفظ کنیم و به هیچ وجه زیر بار شروط عربستان نرویم پیش‌بینی کرد که احتمالا شرایط برای برگزاری حج امسال فراهم نخواهد شد.

ضرورت حفظ یکپارچگی

در چنین شرایطی که برخی مسئولان اعلام کرده‌اند زمینه‌های برگزاری سازماندهی شده حج وجود ندارد، یکی از نگرانی ها، اقدام انفرادی برخی هموطنانمان برای مشرف شدن به حج از طریق کشورهای دیگر است که هم می‌تواند بسیار گران‌تر برای آنها تمام شود و هم در صورت بروز حادثه‌ای برای آنها، با توجه به خصومت‌های آل‌سعود هیچ مرجعی برای پاسخگویی درخصوص اتفاقات، وجود نخواهد داشت. در همین زمینه است که همواره تاکید شده در صورت تصمیم نظام به عدم حضور در مراسم حج امسال، حضور انفرادی نیز به صلاح نیست و هموطنانمان باید از چنین اقدامی پرهیز کنند.

حقیقت‌پور، نماینده اردبیل در همین ارتباط، اقدامات انفرادی در صورت عدم اعزام حجاج به عربستان را عملی مذموم دانست و تاکید کرد: اگر نظام تصمیم بگیرد حج را با شرایط فعلی نپذیرد، هموطنان هم باید این تصمیم را بپذیرند، چراکه حج قاعدتا سفری برای رضای خداست و شرکت در مراسم حج با شرایط فعلی، رضایت خدا را به همراه نخواهد داشت.

باید مراقب شیطنت‌های عربستان بود

صباح زنگنه، نماینده پیشین ایران در سازمان همکاری اسلامی هم در گفت‌وگو با جام‌جم با تاکید بر این‌که حج در تاریخ اسلام همواره یک حرکت دسته جمعی بوده که با نظارت و مدیریت نماینده عالی‌ترین مقام دینی و سیاسی انجام می‌شده است اظهار کرد: در مساله حج، علاوه بر وجوب فردی، همواره بر ضرورت عمل در چارچوب مقررات معینی هم تاکید شده است و به همین دلیل کاروان‌های حج همواره با حضور دسته جمعی حاجیان و با مدیریت امیرالحاج که نماینده عالی‌ترین مقام دینی و سیاسی کشور (در کشور ما نماینده ولی فقیه) است، در مناسک حج حضور یافته‌اند.

زنگنه که در مقطعی نمایندگی کشورمان در سازمان همکاری اسلامی را نیز به عهده داشته است با اشاره به کارشکنی‌های عربستان در برگزاری مراسم حج و شروط آل‌سعود از جمله انجام نشدن مراسم برائت از مشرکان که یکی از ارکان حج است، افزود: اگر دولت عربستان حاضر نشد به برگزاری این مراسم تمکین کند، نشان‌دهنده وضعیت خاصی است که از لجبازی و عدم همکاری این کشور حکایت دارد.

وی همچنین به ناتوانی عربستان در برقراری امنیت مراسم حج سال گذشته اشاره و اظهار کرد: اگر نماینده رهبری و مجموعه خدمتگزاران به این نتیجه برسند که از سوی دولتی که فعلا اماکن مقدسه زیر سلطه آنان است، تعهدی برای تامین امنیت ندارند می‌توانند تصمیم به عدم برگزاری مراسم حج بگیرند و آن را به کاروان‌های حجاج اعلام کنند و چنانچه در این زمینه تصمیم خاصی اعلام شد طبیعتا مردم مومن و مسلمان نیز به آن تمکین خواهند کرد.

این کارشناس مسائل منطقه همچنین به شیطنت‌های احتمالی عربستان در این زمینه اشاره کرد و افزود: در صورت تصمیم جمهوری اسلام ایران به عدم اعزام حجاج به مراسم امسال، عربستان به روش‌های مختلف سعی خواهد کرد ایرانیان مقیم سایر کشورها و یا برخی هموطنانمان در داخل کشور را به صورت مجموعه‌هایی وارد عربستان کرده و با تبلیغات گسترده، این موضوع را بزرگنمایی کرده و عدم تبعیت از تصمیم نظام را القا کند و همچنین ایرانیانی را که در مراسم امسال حضور نیافته‌اند پشیمان کند که این مساله هوشیاری هموطنانمان را می‌طلبد که در یک حرکت هماهنگ و تبعیت از هر تصمیمی که در سطح نظام در این موضوع اتخاذ شود، توطئه عربستان را خنثی کنند.

مانع‌تراشی ریاض در برابر عمل به تکلیف

حسین رویوران، کارشناس مسائل منطقه نیز بر این اعتقاد است که انجام هر نوع عبادتی از جمله عمل به فریضه حج، نیاز به حفظ عزت و کرامت انسانی دارد و با توجه به اتفاقات سال گذشته در جریان مراسم حج، آل‌سعود نشان داد که هیچ حرمتی برای جان انسان‌ها قائل نیست که همین امر شاخصی برای توقف عبادت محسوب می‌شود. وی در گفت‌وگو با جام‌جم به احتمال تسری دشمنی عربستان با ایران به برخورد ناشایست با حجاج ایرانی اشاره کرد و افزود: عدم ضمانت برای حفظ امنیت حجاج ایرانی کافی است برای این‌که بگوییم عربستان مانع از انجام فریضه حج از سوی ایرانیان شده است. اما اقدام کنونی عربستان، ممانعت از عمل به تکلیف است که جرم بسیار بالایی است.