روز آخر بررسی لایحه بودجه در مجلس، روز تصمیمات مهم اقتصادی درخصوص اصلاح شیوه اجرای هدفمندی یارانه‌ها و کنترل مصرف سوخت بود.
با تصویب نمایندگان، از یک‌سو دولت موظف شد در سال جاری یارانه سه دهک پردرآمد جامعه را حذف کند که حدود 12 هزار میلیارد تومان اعتبار را برای اشتغالزایی و حمایت از تولید در اختیار دولت قرار می‌دهد و عملی شدن این طرح می‌تواند در خروج اقتصاد کشور از رکود، مفید واقع شود.
از سوی دیگر، با تصمیم نمایندگان مجلس با هدف کنترل مصرف سوخت در کشور، دولت مکلف شد فرآورده‌های نفتی را به طور سهمیه‌ای توزیع و مصارف مازاد بر سهمیه را با قیمتی بالاتر عرضه کند.
این دو تصمیم مهم درحالی دیروز در مجلس به‌تصویب رسید که سخنگوی دولت با هر دوی آنها مخالفت کرد.
هفته گذشته نمایندگان رأی به چندنرخی شدن بنزین داده بودند که این تصمیم برای رفع ابهامات به کمیسیون تلفیق بازگشت و دوباره اصلاح شد. براساس مصوبه دیروز مجلس، بنزین و سایر فرآورده‌های نفتی در سال جاری به صورت دونرخی و در قالب سهمیه‌بندی عرضه خواهد شد، البته تعیین سهمیه‌ها و قیمت سوخت به‌عهده دولت گذاشته شده است.
مطابق این مصوبه، در صورتی که وسیله نقلیه با استفاده از کارت سوخت جایگاه یا مازاد بر سهمیه تعیین شده توسط دولت (سهمیه پایه) سوختگیری کند، بهای سوخت تحویلی بنابر قیمت تمام شده خواهد بود. قیمت تمام‌شده را نیز دولت تعیین خواهد کرد.
با اجرایی شدن این مصوبه، سامانه کارت سوخت دوباره احیا می‌شود و جلوی قاچاق بنزین و گازوئیل گرفته خواهد شد. براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، اجرای سهمیه‌بندی بنزین و سامانه کارت سوخت از سال 1386 تا سال 94 موجب صرفه‌جویی 100 میلیارد دلاری برای کشور شد که در مقابل هزینه چند میلیارد تومانی راه‌اندازی و نگهداری این سامانه، رقم قابل توجهی است و از مقرون به‌صرفه بودن این سیستم
حکایت دارد.
حذف یارانه 3 دهک پردرآمد قطعی شد
براساس تصمیم نهایی مجلس، دولت موظف است در سال 1395 یارانه نقدی تجار، صاحبان مشاغل آزاد با درآمد سالانه بالای 35 میلیون تومان، تمامی حقوق‌بگیران با درآمد بالای 35 میلیون تومان، مدیران و اعضای هیات مدیره شرکت‌ها، بانک‌ها و بیمه‌ها با درآمد سالانه بالای 35 میلیون تومان، نمایندگان مجلس، قضات و اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها، پزشکان و دندانپزشکان، ایرانیان مقیم خارج کشور و اشخاصی که در سه دهک بالای درآمدی کشور هستند و در موارد فوق ذکر نشده‌اند، حذف کند.
مطابق این مصوبه، از ابتدای تیر 1395 پرداخت یارانه به اشخاص مشمول این تبصره، تصرف در اموال عمومی بوده و جرم محسوب می‌شود. همچنین دریافت یارانه توسط افرادی که به موجب این تبصره استحقاق دریافت یارانه ندارند، مستوجب جریمه نقدی به میزان دو برابر مبلغ دریافتی است.
البته خانوارهایی که تعداد فرزندان تحت تکفل آنها پنج نفر و بیشتر باشند، از شمول این تبصره خارج بوده و با هر درآمدی با تقاضای آنها از یارانه برخوردار هستند.
نحوه مصرف درآمد حاصل از حذف یارانه پولدارها
نمایندگان مجلس در ادامه رسیدگی به بودجه، نحوه مصرف درآمد حاصل از حذف یارانه سه دهک پردرآمد جامعه را تعیین کردند. بر این اساس، 30 درصد منابع فوق، برای یارانه سود تسهیلات اشتغال با اولویت خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد حضرت امام خمینی(ره)، بهزیستی، ایثارگران و رزمندگان معسر، فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و جوانان، 35 درصد جهت پرداخت یارانه سود تسهیلات به واحدهای کوچک و متوسط تولیدی، 15 درصد برای حمایت از نوسازی صنایع با رویکرد کاهش مصرف شدت انرژی و 20 درصد جهت ارائه مشوق‌ها و زیرساخت‌های صادراتی هزینه خواهد شد.
از آنجا که سه دهک جامعه حدود 24 میلیون نفر از جمعیت کشور را شامل می‌شود، حذف یارانه این تعداد در مجموع حدود 12 هزار میلیارد تومان از بار یارانه‌ای دولت را در سال جاری کاهش می‌دهد و اختصاص این رقم به مصارف فوق، یقینا می‌تواند در خروج اقتصاد کشور از رکود، تاثیرگذار باشد.
اعتراض دولت، پاسخ مجلس
در جریان بررسی مواد مربوط به حذف یارانه پردرآمدها و نحوه توزیع بنزین در مجلس، محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت بار دیگر از مخالفت دولت با تصمیمات مجلس خبر داد.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور با بیان این‌که اصلا برای دولت اجرایی نیست یارانه 24 میلیون نفر را حذف کند، گفت: تقاضا می‌کنیم مجلس تکلیف مالایطاقی به دولت تحمیل نکند.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور در بخش دیگری از سخنانش خاطرنشان کرد: بصراحت عرض می‌کنم اصلا برای دولت اجرایی نیست که یارانه 24 میلیون نفر را حذف کند، شما می‌گویید دولت این کار را انجام دهد، درحالی که ما قادر نیستیم و اگر هم انجام ندهیم، مجرم محسوب می‌شویم، از این‌رو دولت قویا با این پیشنهاد و نحوه توزیع آن مخالف است، زیرا منابعی برای کسب این درآمد وجود ندارد.
در پاسخ به انتقادات سخنگوی دولت، محمدحسن ابوترابی‌فرد، نایب‌رئیس مجلس با بیان این‌که دولت، خود اقدام به حذف یارانه برخی از افراد کرده، گفت: تعیین درآمد سه میلیون تومانی در ماه برای حذف یارانه ثروتمندان، با هدف رعایت حقوق افراد و اجرای راحت‌تر آن برای دولت است.
به گزارش فارس، ابوترابی اظهار کرد: ما در طول این سال‌ها مباحثی را با دولت درخصوص یارانه داشتیم که اتفاق‌نظر این‌بود، کسانی که درآمد کافی دارند و نیازی به دریافت یارانه ندارند، آن را دریافت نکنند.
وی ادامه داد: براساس همین ضابطه، دولت نیز شروع به حذف تعدادی از افراد غیرنیازمند از دریافت یارانه کرد و برخی نیز بر این اساس از دریافت یارانه حذف شدند، زیرا نگاه دولت این است که این افراد نیازی به یارانه نداشتند.
نایب رئیس مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: اقدامی که مجلس با مشورت کارشناسان دولت داشت، این بود که برای جلوگیری از تضییع حقوق افراد، حداقل حقوق سه میلیون تومان درآمد در ماه را برای این موضوع قید کنیم و کسانی که درآمد آنها از سه میلیون تومان در ماه بالاتر است و سرپرست خانوار هستند، یارانه‌شان حذف شود. این اقدام با هدف رعایت حقوق افراد صورت گرفته و از سوی دیگر اجرای راحت‌تر آن برای دولت مدنظر بوده است.
دولت موافق حذف یارانه‌ها بود
همچنین محمدرضا پورابراهیمی، سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه با انتقاد از سخنان نوبخت در صحن علنی مجلس گفت: مگر وزرای نفت و اقتصاد نگفتند که ما به عذاب الیم و مصیبت بزرگ در بحث پرداخت یارانه‌ها دچار شدیم و می‌گفتند این تصمیمی بود که در دولت قبل اتخاذ شد.
وی ادامه داد: دولت بارها اعلام کرده که ما برای تامین پرداخت نقدی 42 هزار میلیارد تومانی یارانه نقدی با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو هستیم.
پورابراهیمی خطاب به سخنگوی دولت افزود: آقای نوبخت مگر شما همین مسائل را در مجلس مطرح نکرده‌اید؟
وزیر اقتصاد دولت فعلی در همین مجلس پشت تریبون اعلام کرد ما ده میلیون نفر را برای حذف یارانه‌شان شناسایی کردیم و اینها مباحثی بود که دقیقا در صحن علنی مجلس مطرح شده بود.
پورابراهیمی اظهار کرد: ما داریم به دولت کمک می‌کنیم. انتظار ما از دولت این است که به مجلس دست مریزاد بگوید. دست مریزاد پیشکش، مصاحبه می‌کنند و می‌گویند که مجلس ظلم کرده است. این چه ادبیاتی است که برخی‌ها استفاده می‌کنند. این برای ما قابل قبول نیست.
سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه 95 ادامه داد: نمایندگان دولت در زمان بررسی این ماده در کمیسیون تلفیق با آن موافقت و عینا اشاره کردند که این موضوع براساس تصمیمات دولت است و پس از این‌که مساله در صحن مجلس مطرح شد، مسئولان دولتی عنوان کردند که این تصمیم ظلم به مردم است. این ادبیات، ادبیات غیرکارشناسی است. مردم بخوبی متوجه این ادبیات غیرکارشناسی می‌شوند و این از نظر ما قابل قبول نیست.
پورابراهیمی خاطرنشان کرد: امروز صحبت ما این است که مجلس هزینه کاهش پرداخت این موضوع را قبول کرده و با افتخار اعلام می‌کنیم امروز طبق فرمایشات رهبر معظم انقلاب درخصوص اقتصاد مقاومتی، مجلس برای این کار سینه سپر کرده است و این موضوع را پیگیری خواهد کرد.
1800 میلیارد تومان برای پرداخت حقوق بازنشستگان فولاد
براساس مصوبه روز گذشته مجلس، 1800 میلیارد تومان برای پرداخت حقوق بازنشستگان فولاد اختصاص یافت.
به گزارش تسنیم، جمعی از بازنشستگان فولاد که در روزهای گذشته مقابل در شرقی خانه ملت تجمع کرده بودند، با شنیدن خبر مصوبه مجلس مبنی بر اختصاص 1800 میلیارد تومان برای پرداخت حقوقشان، شادمانی کردند.
رعایت الگوی مصرف بنزین
سیدمهدی موسوی‌نژاد، عضو کمیسیون انرژی مجلس در گفت‌وگو با جام‌جم اظهار کرد: مهم‌ترین کاری که در بخش دونرخی شدن بنزین شاهدیم، رعایت الگوی مصرف است.
وی افزود: کالایی که با یارانه وارد و تولید می‌شود و در چرخه عرضه قرار می‌گیرد، نباید به صورت آزاد باشد تا قاچاق این محصول در کشور اتفاق بیفتد.
موسوی‌نژاد اضافه کرد: کار دیگری که دولت در اجرای این مصوبه باید در نظر داشته باشد، قیمت عرضه شده بنزین است. ممکن است افزایش نرخ بنزین به برخی خانوارها فشار بیاورد و باید قیمت را طوری تعیین کند که اصلا در زندگی آنها ملاحظه نشود.
این عضو کمیسیون انرژی مجلس تصریح کرد: هزینه استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی نباید افزایش یابد تا مردم بتوانند از این بخش به جای خودروی شخصی بهره ببرند. وی گفت: دولت باید در نظر داشته باشد که نباید به سمت واردات سوق پیدا کند و تا جایی که می‌تواند از بنزین‌های تولیدی کشور بهره ببرد و مابه‌التفاوت آن را دوباره در تولید پالایشگاه هزینه کند که این کار هم باعث جذب نیروهای متخصص خواهد شد.
خروج از رکود با حذف یارانه پولدارها
دکتر مهدی تقوی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی درباره مصوبه حذف یارانه پردرآمدها به جام‌جم گفت: دولت با توجه به اوضاع اقتصادی کشور، باید مصوبه مجلس درخصوص حذف سه دهک پردرآمد جامعه را اجرا کند و از این محل می‌تواند اشتغال و تولید را افزایش و هزینه تمام شده کالاها را کاهش دهد. به نوعی باابزار یارانه باید کشور از رکود خارج شود.
وی افزود: زمانی که دولت به پولدارهای جامعه یارانه پرداخت نکند، می‌تواند به بخش تولید کشور یارانه‌ای به نام یارانه تولید پرداخت کند. در این صورت تولیدکننده با دلگرمی و پشتیبانی بیشتری کار خود را ادامه می‌دهد و می‌تواند به دلیل سودده بودن کارگاه تولیدی به فکر گسترش کار خود و جذب نیروهای بیشتر باشد.تقوی ادامه داد: شناسایی افراد پردرآمد سخت است، اما باید انجام شود و دیرکرد در این زمینه می‌تواند دولت را با مشکلات مالی همراه کند. این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: پایه یارانه نقدی از ابتدا به اشتباه گذاشته شد و زمانی هم که دولت یازدهم روی کار آمد، به نحوه اجرای پرداخت یارانه‌ها اعتراض داشت و اکنون باید در این زمینه خودی نشان دهد.