در دنياي پررمز و راز فناوري‌هاي ديجيتالي كه چند سالي است بازارهاي بزرگ دنيا را به تسخير خود درآورده‌اند يكي از پرطرفدارترين فناوري‌ها پس از گوشي‌هاي تلفن همراه كه به يكي از همراه‌هاي ضروري همه انسان‌ها مبدل شده‌اند، دوربين‌هاي ديجيتالي هستند كه اگر قصد خريد يكي از آنها را كرده باشيد بدون ترديد دچار سردرگمي خواهيد شد. در سال‌هاي اخير با عرضه دوربين‌هاي ديجيتالي به بازار كم‌كم دوربين‌هاي معمولي به دست فراموشي سپرده شده‌اند. عكاسي با دوربين‌هاي ديجيتالي به مراتب آسان‌تر است و اين در حالي است كه علاوه بر اين عدم نياز به چاپ عكس‌ها، امكان مشاهده عكس‌هاي گرفته شده روي نمايشگر دوربين و همچنين امكان ثبت تعدادي عكس در حافظه دوربين از مهم‌ترين عللي هستند كه موجب محبوبيت دوربين‌هاي ديجيتالي در بين كاربران شده‌اند. از سوي ديگر، توليد دوربين‌هاي ديجيتالي در مدل‌ها و اندازه‌هاي مختلف و داشتن امكانات مختلف بسياري از كاربران را در انتخاب يك دوربين مناسب و همچنين استفاده از آن با مشكلات بسيار زيادي مواجه ساخته است.

دوربين‌هاي ديجيتالي، از گذشته تا امروز

از زمان ساخت دوربين‌هاي قديمي تا دوربين‌هاي جديد ديجيتالي، هدف در اختيار داشتن وسيله‌اي براي ثبت تصاوير بوده است. پيدايش عكاسي به كشف حقايقي درباره اتاق تاريك بازمي‌گردد كه با گذشت زمان اين اتاق تاريك در ابعاد كوچك‌تر به دوربين عكاسي تبديل شد. به اين ترتيب كه در برابر روزنه اتاق تاريك از ماده حساس به نور براي ثبت تصاوير بازتاب شده استفاده مي‌شد و پس از آن كه از عدسي و لنز‌ در محل روزنه اتاق تاريك استفاده شد بتدريج دوربين‌هاي عكاسي اوليه قدم به عرصه حضور گذاشتند تا اين كه از حسگرهاي حساس به نور به جاي فيلم عكاسي استفاده شد و از نسل جديد دوربين‌ها يعني همان دوربين‌هاي ديجيتالي رونمايي شد. امروزه استفاده از دوربين‌هاي ديجيتالي نه تنها در بين عكاسان آماتور بلكه در ميان عكاسان حرفه‌اي نيز با استقبال چشمگير و قابل توجهي مواجه شده است. سهولت استفاده از اين دوربين و همچنين كاهش هزينه عكاسي به دليل عدم نياز به استفاده از فيلم در دوربين‌هاي ديجيتالي از مهم‌ترين ويژگي‌هاي دوربين‌هاي ديجيتال است كه نقش بسيار مهمي در گسترش كاربرد آن در بين عكاسان آماتور داشته است. اما عكاسان حرفه‌اي بر اين باورند كه مهم‌ترين ويژگي اين دوربين‌ها حذف مراحل ظهور و چاپ و ويرايش تصوير است كه سرعت كار با نسل جديد دوربين‌هاي عكاسي را افزايش مي‌دهد. اگرچه بايد پذيرفت كه حسگرهاي ديجيتالي نمي‌توانند عكس‌هايي با كيفيت دوربين‌هاي عكاسي قديمي كه در آنها از فيلم عكاسي استفاده شد ثبت كنند اما تحولات سريع اين عرصه حاكي از آن است كه در آينده‌اي نه‌چندان دور مي‌توانيم اختلاف كيفي تصاوير دوربين‌هاي قديمي و ديجيتالي جديد را به حداقل ممكن برسانيم. در دوربين‌هاي ديجيتالي اطلاعات تصاوير به صورت ارقام عددي و نوعي حافظه كامپيوتري ذخيره مي‌شود. اما اساس كار اين دوربين‌ها از بسياري جهات شبيه به دوربين‌هاي فيلمي قديمي است. به عبارت ديگر در اين دوربين‌ها نيز نور پس از عبور از عدسي دوربين روي صفحه حساس به نور مي‌تابد با اين تفاوت كه در دوربين‌هاي ديجيتال اين صفحه حساس به نور يك حسگر الكتريكي است كه فوتون‌هاي تابيده شده را به صورت يك جريان الكتريكي به دستگاه مبدل آنالوگ به ديجيتال ارسال مي‌كند تا اين اطلاعات روي كارت حافظه دوربين ذخيره شود.

تاريخچه دوربين‌‌هاي عكاسي ديجيتال به زماني بازمي‌گردد كه نخستين حسگرهاي ثبت تصاوير رايج شد. در سال 1951 ميلادي براي نخستين بار از يك حسگر ثبت ديجيتالي در يك دستگاه ضبط ويديويي استفاده شد و از آنجايي كه در آن زمان استفاده از كامپيوتر چندان مرسوم نبود تصاوير در اين دوربين روي يك نوار ذخيره مي‌شد. اما بسياري بر اين باورند كه ساخت دوربين‌هاي ديجيتالي با هدف ساخت ابزاري براي نقشه‌برداري سفرهاي فضايي آغاز شد و بر اين اساس گفته مي‌شود كه تاريخچه دوربين‌هاي ديجيتالي با نام يوگين ‌اف لاي كه از پيشتازان عصر فضاست گره خورده است. او از سال 1961 ميلادي به فكر استفاده از حسگرهاي نوري براي عكاسي از سيارات و ستاره‌هاي فضايي افتاد. اما نخستين نمونه از دوربين‌هاي ديجيتالي در سال 1975 ميلادي توسط استوان ساسون كه از كارشناسان شركت بزرگ و معروف كداك بود طراحي و ساخته شد. اين دوربين، دوربيني به اندازه يك توستر بزرگ و به وزن 4 كيلوگرم بود.

در اين دوربين تصاوير روي يك نوار كاست ديجيتالي به صورت سياه و سفيد ثبت مي‌شد و تماشاي عكس‌ها تنها توسط ساسون و همكارانش امكان‌پذير بود. اما نخستين دوربين ديجيتالي واقعي در سال 1981 ميلادي ساخته شد.

دوربين‌هاي ديجيتال، معجزه فناوري

شايد برايتان جالب باشد بدانيد كه دوربين‌هاي ديجيتال به عنوان معجزه فناوري در دهه گذشته شناخته شده‌اند كه ويژگي‌هاي منحصر به فرد آنها مانند هزينه پايين عكاسي با استفاده از اين دوربين‌هاي برخوردار از قابليت‌هاي متنوع براي ضبط تصاوير آنها در كامپيوترهاي شخصي يا گوشي تلفن همراه و حافظه اصلي دوربين موجب شده است تا اين روزها بيش از پيش شاهد گسترش كاربرد اين دوربين‌ها در ميان عكاسان آماتور باشيم اما حقيقت اين است كه در اين ميان عكاسان حرفه‌اي نيز از اين فناوري بي‌نصيب نبوده‌اند و به كمك اين فناوري توانسته‌اند از امكانات جديدي در اين عرصه بهره‌مند شوند. اين روزها ديگر كمتر گوشي تلفن همراهي را پيدا مي‌كنيد كه به يك دوربين ديجيتالي مجهز نباشد و اين خود موضوعي است كه مي‌توان آن را از پيامدهاي فراگير شدن گسترش كاربرد دوربين‌هاي ديجيتال در ميان علاقه‌مندان به عكاسي به شمار آورد. علي‌رغم اين‌كه دوربين‌هاي ديجيتالي تا سال‌هاي گذشته به عنوان يكي از ابزارها و امكانات High-Tech شناخته‌شده بودند اما امروزه به يك كالاي مصرفي تبديل شده كه در اغلب خانواده‌ها داشتن آن ضروري محسوب مي‌شود. اما با وجود كاهش هزينه‌هاي عكاسي به شيوه ديجيتال، هنوز هم چاپ تصاوير ديجيتالي در مقايسه با ظهور و چاپ فيلم‌هاي عكاسي كه در دوربين‌هاي عكاسي قديمي از آنها استفاده مي‌شد گران‌تر است و به همين علت افرادي كه علاقه‌مند هستند تمامي عكس‌ها را به صورت يك مجموعه چاپ شده در اختيار داشته باشند استفاده از دوربين‌هاي قديمي را به دوربين‌هاي ديجيتالي ترجيح مي‌دهند و اين در حالي است كه نگهداري عكس روي كارت‌هاي حافظه و يا كامپيوتر تنها يك قدم تا نابودي فاصله دارد.

اما آنچه موجب محبوبيت دوربين‌هاي ديجيتال شده اين است كه اين دوربين‌ها از سازگاري خوبي با كامپيوترهاي شخصي برخوردارند و هر فردي به آساني مي‌تواند با استفاده از آن عكس گرفته، آن را ببيند، پاك كند و يا از طريق پست الكترونيك براي شخصي ارسال كند.

امروزه بيش از ميليون‌ها مدل دوربين ديجيتالي در بازار وجود دارد كه انتخاب مناسب‌ترين و كاربردي‌ترين آنها باتوجه به نيازهاي هر فرد تقريبا مشكل خواهد بود، زيرا كمتر پيش مي‌آيد كه دوربيني وجود داشته باشد كه بتواند تمامي نيازهاي شما را همزمان برآورده سازد. اما آنچه در خريد دوربين‌هاي ديجيتالي بيش از هر ويژگي ديگري بايد مورد توجه قرار گيرد، فناوري پردازش تصاوير است. در حقيقت پردازنده دوربين‌هاي ديجيتالي همچون مغز اين دوربين‌ها عمل مي‌كند و نقش بسيار مهمي را در كيفيت عكس‌هاي دوربين خواهد داشت. در حقيقت علت اصلي اختلاف در كيفيت بين دوربين‌هايي كه داراي حسگر و مجهز به فناوري ديجيتال هستند در تفاوت پردازنده تصاوير آنهاست. سازندگان دوربين‌هاي ديجيتال هركدام براساس اطلاعات و همچنين تجارب به دست آمده از سال‌ها فعاليت در زمينه توليد دوربين‌هاي عكاسي از روش متفاوتي براي ساخت اين پردازشگرها استفاده مي‌كنند.

آنچه مسلم است اين است سيستم‌هايي كه در مسير كاهش مصرف انرژي حركت مي‌كنند به دليل نقش موثري كه در كاهش هزينه‌هاي مربوط به انرژي خواهند داشت، با استقبال بيشتري مواجه خواهند شد، ولي درخصوص دوربين‌هاي ديجيتالي سهولت كاربرد آن براي كاربران بيش از هر عامل ديگري تاثيرگذار بوده است تا جايي كه حتي افرادي كه كمتر به فناوري‌هاي نوين اعتماد مي‌كنند نيز تصميم‌ گرفته‌اند به جاي دوربين‌هاي قديمي خود از دوربين‌هاي ديجيتالي استفاده كنند. اگر به دنبال يك دوربين ديجيتالي هستند كه نيازهاي خانوادگي شما را برآورده كند با هزينه بين 150 تا 400 دلار مي‌توانيد يك دوربين عكاسي ديجيتالي با كيفيت خوب بخريد و اگر به دنبال يك دوربين حرفه‌اي هستيد بايد بيش از 500 دلار هزينه كنيد اما مهم‌ترين نكته‌اي كه بايد در خريد دوربين‌هاي ديجيتالي مورد توجه قرار دهيد ميزان مگاپيكسل دوربين‌هاي عكاسي (كه به معني كيفيت تصوير) است كه از 2 ميليون تا 12 ميليون در ميان دوربين‌هاي عكاسي متفاوت است. البته بايد توجه داشته باشيد دوربين‌هايي كه درجه مگاپيكسل آنها بيشتر است قيمت بيشتري دارند. متوسط مگاپيكسل‌ها در دوربين‌هايي كه كاربرد خانگي دارند بين 2 تا 1‌‌/‌‌5 مگاپيكسل است. هرچه ميزان مگاپيكسل دوربين‌هاي عكاسي بيشتر باشد كيفيت و قيمت آن نيز بيشتر است.

فرانك فراهاني‌جم / جام‌جم