امام علی توانایی عجیبی درتوصیف موضوعات به کمک تشبیه داشت درخطبه هایش مانمونه های زیادی راپیدامی کنیم که امام حقیقت رابه زیبایی به کمک تشبیهات نمایان می کند تشبیهات زیرنمونه ای ازتشبیهات حضرت علی می باشد .

دنیا: دنیا همانند ماری می باشدکه دارای پوست لطیفی است اماداخلش زهری کشنده است .

کافران: کافران همانندخفاشانی هستندکه درتاریکی می توانندببینند امادرروشنایی روزقادربه دیدن نیستند .
مردمی که به دعوتش پاسخ ندادند:زمانی که مردم بصره به دعوت امام برای جنگ بامعاویه پاسخ ندادند فرمود:شمامانندزنی حامله می مانید که درآخرین روزهای حاملگیش بچه اش راسقط می کند(کنایه ازکسی که بعدازتحمل سختی های زیاددریک قدمی پیروزی ازادامه کارمنصرف می شود)

درخت ومیوه آن: وقتی که بعدازوفات پیامبرقریش براساس اینکه پیامبرازقبیله آنهابوده است ادعای خلافت کردند حضرت فرمود:عجیب است که به درخت نگاه می کنند اما میوه اش رانادیده می گیرند

مردم بصره: زمانی که مردم بصره بعدازبیعت باامام بیعتشان رانادیده گرفتندوباحضرت جنگیدند امام فرمود: آنها نزدیک آب وبسیاردورازآسمان هستند

مردم کوفه: خطاب به آنها فرمود: وقتی شمارابه جنگ می خوانم چشمهایتان ازترس درکاسه می گرددانگارکه مرگ راباچشمانتان می نگریدشمامانندشترانی می مانید که وقتی ازیک طرف جمع می گردندازطرفی دیگرپراکنده می شوند

دروغ گویی معاویه: حضرت درباره معاویه فرمود که دروغ اوهمانگونه که شاخ های بزجوان آشکارمی شود برملاشده است

ریختن گناهان بانماز: نمازگناهان رانابود می کند همانگونه که برگها ازدرختان می ریزند


صبروایمان: صبربه ایمان همانند سرمتصل به بدن می باشد همانگونه که شخص نمی تواند بدون سرباشد پس بدون صبرایمانی هم وجودندارد

گناه وبیماری: بیماری گناه رامی شوید همانند ریزش برگ های خشک شده ازدرختان

روزهای زندگی: روزهای زندگی همانند ابرهای آسمان به سرعت می گذرند
مرگ انسان پرهیزکار: مرگ چنین شخصی همانند کوچ کردن ازسرزمین قحطی زده به سرزمین فراوانی است

ارزش سکوت: همانا آب فقط زمانی درمشک حفظ می شودکه سرآن بسته باشد

استفاده بیت المال توسط بنی امیه: بنی امیه بیت المال راخوردندوبرباددادند همانگونه که شتران به جان گیاهان بهاری می افتند
خلافت ابوبکر: سوگند به خدا ابابکرجامه خلافت برتن کرد درحالی که می دانست جایگاه من نسبت به خلافت همانند محورآسیاب است نسبت به آسیاب

درموردخلافت عمر: زمامدارمانند کسی است که برشتری سرکش سواراست اگرعنان محکم کشدپرده های بینی حیوان پاره می شودواگرآزادش گذارددرپرتگاه سقوط می کند
علاقه به شهادت: سوگند به خدا! انس وعلاقه فرزند ابی طالب به مرگ درراه خداازعلاقه طفل به پستان مادربیشتراست!

طلحه وزبیر: جون رعدخروشیدندوچون برق درخشیدند اما کاری ازپیش نبردندوسرانجام سست گردیدند ولی مااینگونه نیستیم تاعمل نکنیم رعدوبرقی نداریم وتانباریم سیل جاری نمی سازیم

مردم بصره: شماهمانند نشانه ای برای تیرانداز لقمه ای برای خورنده وصیدی برای صیادمی باشید!
بزوشیر: خطاب به مردم کوفه: من می خواهم شمارابه راه درست هدایت کنم اماشماازآن همانگونه که بزازغرش شیرفرارمی کند می گریزید

خطاب به مردم کوفه: شما همانند کسی هستید که سعی می کند خاری راازپایش باکمک خاری دیگردربیاورد

خطاب به کسی که آنقدربرضددشنمش می کوشید که به خودآسیب می رسانید فرمود: تو همانند کسی هستی که نیزه دربدن خویش فروبردتادیگری راکه کنارش ایستاده است بکشد!
بعدازاینکه مردم کوفه به درخواستش برای جنگ بامعاویه پاسخ ندادند: جنگجویانی می خواهم که همانند ابرهای تابستانی درعمل کردن سریع باشند
آبرو: آبروی توچون یخی جامداست که درخواست آن راقطره قطره آب می کندپس بنگرکه آن رانزدچه کسی فرومی ریزی
دنیا: شادی دنیا جه فریبنده وسیراب شدن ارآن چه تشنگی زاست!وسایه آن چه سوزان است!
دنیا: شبنمی ازرفاه وخوشی برکسی فرودنیامده که سیل بلاها همه چیزراازبیخ وبن می کنند
خطاب به ابن عباس پیش ازجنگ جمل: باطلحه دیدارنکن زیرادربرخوردباطلحه اوراچون گاووحشی می بینی که شاخش راتابیده وآماده نبرداست سواربرمرکب سرکش می شود ومی گویدرام است

خطاب به یاران معاویه: سوگند به خداشماهم اکنون ازسینه شترخون می دوشیدوسرانجامی جزپشیمانی ندارید

بنی امیه مدتی حکومت می کنند سپس حکومت راهمانندخلط سینه بیرون می اندازندودیگرهرگزبه آن نمی رسند


دنیا: ای دنیا! ازمن دورشو مهارت رابرپشت تو نهاده وازچنگال تورهایی یافتم وازدام های تونجات یافته وازلغزش کاه هایت دوری گزیده ام سوگند به خدا! اگرشخصی دیدنی بودی وقالب حس کردنی داشتی حدود خدارابرتو جاری می کردم به جهت بندگانی که آنهاراباآرزوهایت فریب دادی...

خطاب به عمروعاص:تودرپی او(معاویه) می روی چونان سگی گرسنه به دنبال پس مانده شکارشیرهستی به بخشش اونظردوختی که قسمت های اضافی شکارش رابه سوی توافکند

نطفه: مصارعهم دون النطفه قتلگاه خوارج این سوی نهراست(امام نهررابه نطفه تشبیه کرده است)


خشم: هیهات یابن عباس! تلک شقشقه هدرت ثم قرت! هرگزای پسرعباس شعله ای ازآتش دل بودزبانه کشیدوفرونشست( شقشقه هدرت: شقشقه چیزی شبیه بادکنک است که به هنگام خشم شتراززیرگلوی اوبیرون می زندوپس ازآرام گرفت ناپدیدمی گردد ترجمه روان آن همان است که دربالا آوردم)


سهم بنی امیه تنهاجرعه ای اززندگی لذت بخش است که مدتی آن رامی مکندسپس همه آنچه راکه نوشیدندبیرون می ریزند

درموردعایشه: کینه هادرسینه اش چون کوره آهنگری شعله ورشد

(درهنگام جنگ خطاب به سربازان)درطول شب کمی بخوابیدچون آب دردهان چرخاندن وبیرون ریختن

...وآن روزگاری است که بلاهاشمارامی گزدچونان گزیدن وزخم کردن دوش شتران ازپالان

مردم همانندشتران تشنه ای که به آب نزدیک شده وساربان رهایشان کرده وعقال ازآنهاگرفته برمن هجوم آوردندوبه یکدیگرپهلومی زدندوفشارمی آوردندوچنان که گمان کردم مراخواهندکشت(درتوصیف بیعت مردم)

ای کوفه تورامی نگرم که چونان چرم های بازارعکاظ(بازاری که چرم های معروفی داشت) کشیده می شوی زیرپای حوادث لگدکوب می کردی وحوادث فراوان تورادربرمی گیرد

ای مردنمایان نامرد! ای کودک صفتان بی خردکه عقل های شمابه عروسان پرده نشین شباهت دارد چقدردوست داشتم که هرگزشمارانمی دیدم ونمی شناختم!(خطاب به مردم کوفه)

خدایا! دل های آنان راچنان که نمک درآب حل می شود آب کن!(بازهم خطاب به مردم کوفه!)