بدنبال رد پاي علي(ع) در کوچه پس کوچه‌هاي نجف و کوفه
وارد حرم که مي شوي وجودت پر مي شود از بوي بهشت با هر نفسي که مي کشي سبک تر مي شوي؛ قدم ها را کوچک برمي داري، با ادب و احترام و همراه با دلهره و تشويش؛ به حرم نزديک مي شوي، صلابت بقعه مبارکه قلبت را از جا مي کند و خود را ناخداگاه در دامنش مي اندازي و ديگري هيچ چيز نمي خواهي. هنوز هم باورت نمي شود، تو کجا و اينجا کجا؟ ...
به قصد زيارت عتبات عاليات اولين مکان توقفمان شهر نجف است، ظاهر شهر و بافت آن شهري کم بضاعت با مردمي فقير را مجسم مي کند، اثري از صنعت و سازندگي در آن نيست، و با دنياي ديجيتال امروزي فاصله زيادي دارد؛ در مسافرخانه الضفاف مستقر مي شويم، براي زيارت که مي رويم نزديک ترين راه عبور از ميان بازار است که از شير مرغ تا جان آدميزاد در آن يافت مي شود.
اما انگار که دلت نمي خواهد هيچ زماني را از دست بدهي شوق زيارت لحظه اي اجازه درنگ نمي دهد اعتنايي نمي کنيم و تنها در فکر تمرکز و حضور قلب براي حضور در حرم هستيم. به درب شرقي حرم مي رسيم، اين در به درب ساعت معروف است و مشرف به ايوان طلا...

سلام بر مولاي يتيمان
قدم را که به صحن مي گذاري ايوان طلا را در مقابل مي بيني و شاخه هاي طوبي را که از در و ديوارش آويخته است؛ باورت نمي شود، اين تويي که قدم بر عرش خدا روي زمين گذاشته اي؟! کفپوش صحن سنگ سفيد است و فرش هايي براي راحتي زائران روي آن پهن شده و مردم اجتماعات گروهي و خانوادگي خود را در آن برپا مي کنند.
درست در کنار ايوان طلا و سمت راست ورودي حرم اتاقکي قرار دارد که محل دفن پسر ارشد امام خميني (ره) سيد مصطفي خميني است، زائران ايراني توجه خاصي به اين مکان نشان مي دهند و ابراي اداي احترام و قرائت فاتحه حتما سري هم به اين مکان مي زنند. درب ايوان طلاي امير المومنين هم مانند حرم رضوي ورودي آقايان است و درب شمالي صحن براي ورود خانم ها در نظر گرفته شده..
تمام سعيت بر اين است که از قافله عقب نماني...راهرويي با مرمر سبز و ديوارها و سقف آيينه کاري شده و لوسترهاي بزرگ با گوشواره هاي زيبا چشمانت را نوازش مي دهد. براي راحتي عبور و مرور زائران راهرو به وسيله طنابي به دو نيم تقسيم شده؛ بقعه مبارک حضرت در سمت چپ ورودي اين راهرو قرار دارد که با درب بزرگ قلم زني شده و از جنس نقره فضاي راهرو را از حرم جدا کرده؛ زيبايي اين درب و هنري که بر رويش به کار رفته هر ذهني را به سمت صنعت و هنر اصفهان هدايت مي کند.
وارد حرم که مي شوي وجودت پر مي شود از بوي بهشت با هر نفسي که مي کشي سبک تر مي شوي؛ قدم ها را کوچک برمي داري، با ادب و احترام و همراه با دلهره و تشويش؛ به حرم نزديک مي شوي، صلابت بقعه مبارکه قلبت را از جا مي کند و خود را ناخداگاه در دامنش مي اندازي و ديگري هيچ چيز نمي خواهي. هنوز هم باورت نمي شود، تو کجا و اينجا کجا؟
مصادف شدن سفر با روزهاي پاياني ماه مبارک رمضان و روزه دار بودن مردم نجف عاملي است تا حرم حضرت اميرالمومنين زياد شلوغ نباشد بنابراين پيدا کردن يک جاي دنج زياد سخت نيست. حال وقتش است کنجي اختيار کنيم و کوله بار نگفتني هايمان را زمين گذاشته و سفره دلمان را براي وجود گره گشايش باز کنيم...
مدت اقامت نجف اشرف براي مسافراني که قصد زيارت عتبات عاليات را دارند سه روز است؛ اين زمان علي رغم انجام زيارت و معنويات به خريد سوغات براي بدرقه کنندگان نيز اختصاص مي يابد.

خانه علي و فاطمه؛ مامني براي فرياد بغض هاي در گلو خفته
مدفن ميثم تمار يکي از باوفا ترين ياران اميرالمومنين علي (ع) مکان بعدي بعدي است که در شهر کوفه و نسبتا نزديک به مسجد کوفه قرار دارد و زائران بعد از زيارت قبر اين بزرگوار پياده به سمت خانه اميرالمومنين(ع) در شهر کوفه حرکت مي کنند، خانه اي بي ريا و با صفا با اتاق هاي تو در تو و راهروهاي خنک و کاهگلي که اين اتاق ها را به هم متصل مي کرد، اتاق هاي کوچکي که هر کدام به نام يکي از فرزندان حضرت زهرا و اميرالمومنين نام گذاري شده بود، اتاقي متعلق به امام حسن و امام حسين و اتاق ديگر خاص حضرت زينب و خواهرش ام کلثوم و آن چاه معروف که پناهگاه اشک هاي پنهان علي و درد و دل هايش در دل شب بود.
چاه در قسمت جنوب شرقي خانه قرار دارد، نزديک اين چاه سکويي است که محل غسل مولي الموحدين پس از شهادتش است. مردم عاشقانه به ياد ساکنان عزيز خانه علي(ع) در اين راهروها و اتاق ها راه مي روند و ذکر مي گويند و اشک مي ريزند و نوحه سرايي مي کنند.
در کنار خانه حضرت اميرالمومنين عمارتي بزرگ قرار دارد که چيزي جز ديوارهاي خرابه از آن باقي نمانده و تنها مناره بلند آن نشان مي دهد که روزگاري در اين مکان جاه و جلالي برقرار بوده، آري اينجا منتسب به دارالعماره شهر کوفه است، همان مکاني که مسلم ابن عقيل بعد از خيانت کوفيان و دستگير شدن توسط خليفه وقت از بالاي آن به پايين انداخته شد و به شهادت رسيد.در و ديوارهاي شهر کوفه شده اند مصداق روزهاي تاريخ، امروز از کوفه و مردم خيانتکارش انگار خبري نيست از آن شکوه و جلال کوفيان هيچ چيز نمانده و اين نام و خاطره مسلم است که هنوز بر دارالعماره نفس مي کشد.

محراب مسجد کوفه ميعادگاه امير المومنين با پروردگارش
مقصد بعدي مسجد کوفه است. با شور و اشتياق به طرف مسجد کوفه حرکت مي کنيم، باز هم پاي پياده؛ ورودي ما از درب شمال مسجد است، بيرون مسجد و در قسمت شمال مسجد بارگاهي به چشم مي خورد که منتسب به خديجه خاتون دختر حضرت اميرالمومنين(ع) و خواهر قمر بني هاشم(ع) است، براي اداي احترام به آنجا سري مي زنيم
بعد از آن کفش ها را به امانت به کفشداري مي سپاريم و با سلام و صلوات از درب شمالي وارد مسجد اعظم کوفه مي شويم. اين درب، درب اصلي مسجد است و به باب الفيل شهرت دارد، البته پيش از اين به نام باب الثعبان شهرت داشته که يکي از کرامات حضرت امير را حکايت مي کند، ولي چون باب الثعبان يادآور کرامات حضرت علي بوده بني اميه نام آن را به باب الفيل تغيير داده اند.
مسجد اعظم کوفه همان جايي است که علي در محرابش به خون نشست در تاريخ و روايات آورده اند که مکان اين مسجد محل وقوف پيامبران زيادي بوده، اين مقام ها هر يک توسط نشاني در اين مسجد مشخص شده که زائران خود را موظف مي کنند آداب آن را به جاي آورند، مقام جبرئيل، مقام نوح، مقام ابراهيم، مقام اميرالمؤمنين، مقام امام سجاد و مقام امام صادق(عليهم السلام) از جمله مقاماتي هستند که هر يك نماز و دعاي مخصوص دارند.
در صحن بزرگ مسجد که با کفپوش مرمر سفيد فرش شده مكاني حوض مانند وجود دارد که به گفته تاريخ دانان محل تنوري است که در زمان نزول عذاب براي قوم نوح از آن نقطه آب جوشيده و تمام زمين را فرا گرفته است و در پايان عذاب در همين مکان يعني مسجد کوفه کشتي نوح به زمين نشسته است. يکي ديگر از مقام هاي مسجد اعظم کوفه مقام بيت الطشت است، که داستاني درباب يکي از قضاوت هاي جالب حضرت علي(ع) دارد و دکة القضا، مکاني است که حضرت علي (ع) در آن مي نشستند و به امر قضاوت مي پرداختند. در مورد فضيلت هاي مسجد کوفه آورده اند که اين مسجد اعظم خانه آدم، نوح، ادريس، مصلاي ابراهيم، خضر، امام علي و هزار پيامبر و هزار وصي بوده و يك ركعت نماز در آن معادل هزار ركعت نماز است.
اعمال مسجد که تمام شد، محراب و محل ضربت خوردن اميرالمومنين(ع) را زيارت مي کنيم و به طرف مقام حضرت مسلم بن عقيل، فرستاده امام حسين به کوفه و هاني بن عروه يکي از ياران سيد الشهدا (ع) که حامي مسلم در شهر کوفه بود و هر دو پيش از حادثه کربلا و به دست حاکم وقت عبيدالله بن زياد شهيد شدند مي رويم، مکان حرم اين بزرگواران در طرف شرق مسجد قرار دارد، مقام ديگري که در اين مسجد واقع شده مقبره مختار ثقفي است، کسي که به خونخواهي حضرت امام حسين (ع)بعد از واقعه عاشورا بلند شد و به شهادت رسيد. نماز تحيت مي خوانيم و بعد از اينکه نماز مغرب و عشا را در مسجد کوفه خوانديم از مسجد خارج مي شويم و به طرف اقامتگاه حرکت مي کنيم.

اينجا محل دفن پيامبران خداست
مکان بعدي قبرستان وادي السلام است، زيارت اين مکان مدتيست به دلايل امنيتي ممنوع شده اما براي ما توفيق حاصل مي شود و اين مکان را هم زيارت مي کنيم. وادي السلام قبرستان بسيار بزرگي است در شهر نجف که به گفته شاهدان 250×300 کيلومتر وسعت دارد و طبق روايات نقل شده محل دفن 700 پيامبر و هزاران عالم بزرگ ديني و انسان هاي متدين و فرهيخته است.
بر سر در اين قبرستان تابلويي است که بر آن نوشته شده "اينجا محل دفن نبيين هود و صالح است"؛ بافت قبرستان بسيار قديمي است، با قبرهاي چهارگوش و بلند از جنس آجر و کاهگل و سنگهاي ايستاده اي بر بالاي قبرها که نام و مشخصات صاحب قبر بر آن نوشته شده است، نماي قبرستان به حالت باستاني و بسيار زيبايي در چشم بيننده مصور مي شود. در باب خاص بودن مکان اين قبرستان احاديث زيادي آورده شده است. از جمله مقامات موجود در اين قبرستان مقام حضرت امام صادق(ع) و چاهي است که به گفته راويان به دستان مبارک حضرتش حفر شده و اتاقکي که مقام امام زمان خوانده مي شود، که در هر دو مکان نماز تحيت و هديه بايد خواند.

منبع: حج