شیخ عبدالله مامقانی از بزرگان فقهای امامیه، که
بیشتر با نام کتاب «التنقیح المقال فی علم الرجال» شناخته می شود.
شبکه اطلاع رسانی اجتهاد به نقل از پایگاه دانشکده علوم
حدیث، شیخ عبدالله مامقانی از بزرگان فقهای امامیه، که بیشتر با نام کتاب «التنقیح
المقال فی علم الرجال» شناخته می شود.
عبدالله مامقانی
عبدالله مامقانی در تاریخ 15ربیع الأول1290 هـ. ق درنجف
اشرف دیده به جهان گشود. در پنج سالگی خواندن و نوشتن قرآن را آموخت و پس از اینکه
آثار هوش فراوان در وی نمایان شد پدرش تعلیم وی را به عهده گرفت. سپس نزد سایر
اساتید علوم اسلامی را آموخت.
در ربیع‌الأول سال 1308 هـ. ق به درس خارج اصول و در محرم
سال 1309 هـ.ق به درس فقه پدر حاضر شد و تقریرات آنها را نگاشت و تا زمان فوت پدرش
(سال 1323 هـ. ق) این کار ادامه داشت تا سرانجام موفق شد اجازه اجتهاد را از پدرش،
با اینکه وی در سختگیری اعطای اجازه به شاگردانش معروف بود، دریافت کند. از سال
1309 هـ. ق به دستور شیخ حسن میرزا تألیف را آغاز کرد و تا پایان عمر بدین کار
مشغول بود. دوران سطوح ایشان دو سال و نیم به طول انجامید؛ چون تمامی روزهای سال
را به تحصیل اشتغال داشت و تنها روز عاشورا را تعطیل می‌کرد.
در سال1322 به مشهد مقدس سفر کرد و در سال1338 به حج مشرف
شد که مایه عزت شیعه را فراهم کرد. وی در این سفر به اقامۀ نماز جماعت بر طبق مذهب
شیعه در برابر علمای مذاهب عامه پرداخت و هر شب افراد زیادی به او اقتدا می‌کردند.
وی به سال 1346 هـ. ق به مشهد مقدس و قم سفر کرد و حاج شیخ
عبدالکریم حائری یزدی مکان به جا آوردن نمازش را در صحن به ایشان تفویض کرد و طلاب
و مردم قم از هر سو گرد او حلقه می‌زدند و برای پرسیدن از وی ساعت‌ها در نوبت می‌ایستادند.
این عالم بزرگ سرانجام در16شوال 1351 هـ .ق ندای حق را لبیک گفت وبه دیار باقی
شتافت.
اساتید
1ـ پدرش آیت‌الله محمدحسن مامقانی (صرف و نحو، معالم الاصول
و خارج اصول و فقه)
2ـ آیت‌الله شیخ هاشم ارونقی ملکی (سیوطی، شرح مطول،
ایساغوجی، حاشیه ملا عبدالله، شرایع الإسلام، شرح شمسیه، خلاصة الحساب و شرح لمعه)
3ـ آیت‌الله ملا غلامحسین دربندی (قواعد الاصول) شیخ حسن
خراسانی معروف به میرزا (مکاسب و رسائل)
شاگردان
1ـ آیت‌الله میلانی صاحب محاضرات فی الفقه الإمامیه و
قادتنا کیف نعرفهم
2ـ آیت‌الله نجفی مرعشی صاحب کتاب القصاص و غایة القصوی
3ـ آیت‌الله سید عبدالأعلی موسوی سبزواری صاحب مهذب الأحکام
و مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن
4ـ آیت‌الله میرزا باقر زنجانی صاحب حاشیه بر رسائل و مکاسب
و کفایه
5ـ حجت‌الاسلام عبدالحسین حلی صاحب ترجمة الشریف الرضی
6ـ حجت‌الاسلام محمدرضا فرج‌الله نویسندۀ الغدیر فی الإسلام
7ـ حجت‌الاسلام محمد حرزالدین نجفی نویسندۀ معارف الرجال و
مراقد المعارف
8ـ حجت‌الاسلام سید محمدصادق طباطبایی بحرالعلوم صاحب دلیل
القضاء الشرعی
9ـ حجت‌الاسلام سید حسن میر جهانی اصفهانی صاحب نوائب
الدهور فی علائم الظهور
10ـ حجت‌الاسلام سید عبدالرزاق موسوی مقرم صاحب مقتل الحسین
و زید الشهید
11ـ حجت‌الاسلام سید ضیاءالدین تویسرکانی نجفی
12ـ حجت‌الاسلام سید محمدطاهر موسوی بحرانی حائری
13ـ حجت‌الاسلام محمد خطیب حائری
14ـ حجت‌الاسلام شیخ محمدعلی غروی اردوبادی نویسندۀ علی
ولید الکعبه و سبع الدجیل
15ـ حجت‌الاسلام شیخ صادق تنکابنی نجفی نویسندۀ أحکام الخلل
فی الصلاه
16ـ حجت‌الاسلام سید عبدالمطلب حیدری کاظمی نویسندۀ الإمام
موسی الکاظم
17ـ حجت‌الاسلام سید مهدی موسوی غریفی
18ـ حجت‌الاسلام میرزا یحیی ارومی
19ـ حجت‌الاسلام سید سعید حکیم نجفی
فعالیت‌های علمی
الف)اجازات
ایشان از این بزرگان اجازه گرفتند:
ـ آیت‌الله علی جواهری
ـ پدرش آیت‌الله محمدحسن مامقانی
ـ میرزا حسن خراسانی
آیت‌الله مامقانی به این افراد اجازه دادند:
ـ آیت‌الله میلانی
ـ آیت‌الله نجفی مرعشی
ـ آیت‌الله حجت کوه‌کمری
ـ آیت‌الله سلطان‌الواعظین
ـ آیت‌الله غروی اردوبادی
ب) تألیفات
فقه
1ـ منتهی المقاصد فی نکت شرائع الإسلام ( یک دوره فقه از
طهارت تا دیات)
2ـ مناهج المتقین فی فقه أئمة الحق و الیقین ( یک دوره فقه
از طهارت تا دیات)
3ـ هدایة الأنام فی حکم أموال الإمام (علیه السلام)
4ـ نهایة المقال فی تکملة غایة الآمال (حاشیه بر مبحث
خیارات مکاسب شیخ انصاری)
5ـ القلائد الثمنیة علی الرسائل الستة السنیه (حاشیه بر
رساله‌های ششگانه ملحق به مکاسب)
6ـ تحفة الصفوة فی الحبوه
7ـ تحفة الخیرة فی أحکام الحج و العمره
8ـ مناسک الحج
9ـ منهج الرشاد (پرسش و پاسخ در مسائل عبادی)
10ـ سؤال و جواب
11ـ الدر المنضود فی صیغ الیقاعات و العقود
12ـ الدر النفضوده (ارجوزه‌اى در صیغ العقود است در حدود
هزار بیت)
13ـ وسیلة التقى فى حواشى الوثقى
14ـ إرشاد المتبصرین یا إرشاد المستبصرین (این كتاب یک دوره
فقه است به ترتیب تبصرة المتعلمین علامه حلی )
15ـ رساله‌اى در «جمع بین الفاطمیين» در نكاح
16ـ الاثنی عشریه كه دوازده رسالۀ فقهی و تقدیمی به ائمه
اطهار علیهم السلام است به نام‌های:
غایة المسئول فى إنتصاب المهر بالموت قبل الدخول
كشف الریب و السوء عن اغناء كل غسل عن الوضو
وسیلة النجاه
مجمع الدرر فی مسائل إثنتى عشر
المسائل العاملیة
المسائل الخوئیه
المسافرة لمن علیه قضاء شهر رمضان مع ضیع الوقت
عدم إیراث العقد و الوطی لذات البعل شبهة و حرمتها علیه
ابدا
المسئله الجيلانية
إقرار بعض الورثة بدین و إنكار الباقین
كشف الإستار فی وجوب الغسل علی الکفار
مخزن اللئالی فی فروع العلم الاجمالی
17ـ رساله دراحکام العزل عن الحرة الدائمه
18ـ حاشیه‌ای بر رساله‌هاى فتوايى جامع عباسی شیخ بهایی
ـ صیغ العقود ملا علی زنجانی
ـ مجمع المسائل
ـ ذخیرة الصالحین و منتخب المسائل سید کاظم یزدی
19ـ رساله‌ای در اکل الأب من مال الابن
20ـ المسائل البصریة (پاسخ به 285 سؤال مهم فقهی)
21ـ جوابات المسائل البغدادیة
22ـ تقریرات درس فقه آیت‌الله شیخ محمدحسن مامقانی
اصول
1ـ مطارح الأفهام فی مبانی الأحکام
2ـ حاشیه فرائد الأصول
3ـ کتاب الأصل البرائه
4ـ تقریرات درس اصول آیت‌الله شیخ محمدحسن مامقانی
رجال
1ـ التنقیح المقال فی علم الرجال
2ـ الفوائد الرجالیة
3ـ نتایج التنقيح فی تمیز السقیم من الصحیح
تراجم
1ـ مخزن المعانی فی ترجمة المحقق المامقانى
درایةالحدیث
1ـ مقباس الهدایة فی علم الدرایه
اخلاق
1ـ مرآة الرشاد فی الوصیة الی الاجلة و الأولاد
احادیث
1ـ مرآة الکمال لمن رام درک مصالح الأعمال
2ـ سراج الشریعة فی آداب الشریعه
طب
1ـ الفوائد الطبیة
علوم غریبه
1ـ رساله‌ای در علم حروف و عدد
کلام و مناظره
1ـ السیف البتار فی دفع شبه الکفار
2ـ إزاحة الوسوسة عن جواز تقبیل الإعتاب المقدسة منبع: شبکه
اطلاع رسانی اجتهاد