علامه محمد تقی جعفری از اندیشمندان و فلاسفه بزرگ است كه با رویكردی مبتنی بر استدلال، منطق و خردگرایی، آثار ماندگاری در حوزه‌های مختلف چون حكمت، اصول و كلام پدید آورد؛ دانش‌پژوهی كه با استقلال اندیشه و با تكیه بر حقیقت‌جویی حلقه اتصال فلسفه شرق و غرب شد.
محمدتقی جعفری مرداد‌ماه ۱۳۰۴ هجری شمسی مطابق با ۱۳۴۳ هجری قمری در تبريز ديده به جهان گشود. نزد مادر، اندکی مقدمات دروس و قرآن را آموخت. وقتی به مدرسه رفت، ايشان را به كلاس چهارم بردند. او با استعداد شگرف خود اين كلاس را در مدرسه اعتماد تبريز با رتبه دوم گذرانيد و در سال بعد كلاس پنجم را با رتبه اول احراز كرد. علامه جعفری پس از مدتی به خاطر تنگدستی خانواده ناگزير دبستان را در ميانه راه رها كرد و در پی يافتن درآمد به كسب و كار روی آورد.
پدرش کریم، نانوا بود و هیچ وقت بدون وضو دست به خمیر نان نمی‌زد. حافظه این نانوای مکتب نرفته چنان قوی بود که اغلب سخنان واعظان شهر را با دقت و تفصیل، برای دیگران بیان می‌کرد. مادر علامه جعفری باسواد بود و قرآن را به خوبی می‌خواند و قرائت قرآن را به محمدتقی تعلیم داد.
علامه جعفری پس از تحصیلات عالیه علوم اسلامی در شهر تبریز، تهران، قم و نجف اشرف در محضر آیات عظام میرزا فتاح شهیدی، شیخ محمدرضا تنکابنی، شیخ کاظم شیرازی، سیدعبدالهادی شیرازی، سیدابوالقاسم خویی و سیدمحسن حکیم کسب فیض کرد.
وی به تدریج برای اقشار گوناگون مردم در دانشگاه‌ها و مساجد به سخنرانی پرداخت. ساواک برای کنترل این جلسات انقلابی، مأمورانی را می‌فرستاد تا از آن گزارش تهیه کنند. بیش از ۱۸۰ سند گزارش‌های ساواک درباره علامه جعفری در دست است که در کتاب «چراغ فروزان» منتشر شده است. مدتی بعد از آنکه استاد جعفری از مشهد به تهران رفت، اطلاع یافت در منزل دکتر محمود حسابی، فیزیکدان، جلسات علمی برگزار می‌شود. استاد در این جلسات هفتگی که ۲۴ سال تا پایان عمر دکتر حسابی ادامه داشت شرکت می‌کرد.
علامه محمدتقی جعفری حدود ۵۰ سال به تعلیم و تربیت جامعه اشتغال داشت. در این مدت طولانی بسیاری از پژوهشگران حوزه و دانشگاه از دروس این دانشمند تبریزی استفاده کرده و نکته‌ها آموختند. تا امروز بیش از ۱۰۰ کتاب از آثار استاد جعفری چاپ شده و بعضی از آنان همچون «شرح مثنوی در ۱۵ جلد» مکرر تجدید چاپ شده است. از آثار برجسته وی «شرح و تفسیر بر نهج‌البلاغه» است که ۲۷ جلد آن به زبان فارسی چاپ و منتشر شده است. سرانجام علامه محمدتقی جعفری پس از سال‌ها علم‌آموزی و كوشش برای گسترش دانش و معرفت در ۲۵ آبان ۱۳۷۷ خورشیدی رخ در نقاب خاک كشید و به دیدار حق شتافت.