استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) گفت: در معراج، اتصال این‌جایی پیامبر(ص) با حقیقت محمدیه رخ داد و حقایق را آنطور که بود، دید.

محمدمهدی گرجیانبه گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی گرجیان، استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع)، ۱۱ مهر در نشست علمی «حقیقت وحی و اقسام آن در قرآن» که در مؤسسه اسراء برگزار شد با اشاره به فرمایشی از حضرت علی(ع)، گفت: ایشان فرمودند که خداوند در کتابش تجلی کرده است و قرآن، تجلی اعظم الهی است لذا سخن درباره این کتاب باعظمت خوف دارد.

وی با اشاره به چیستی و ضرورت وحی، اظهار کرد: ابن‌سینا در اشارات درباره فلسفه و ضرورت وحی گفته است: انسان مدنی بالفطره و بالضروره است زیرا هر کاری را خودش نمی‌تواند انجام دهد و تعاملات اجتماعی عاملی است تا در کنار دیگران زندگی کند لذا ناگزیر از ایجاد قوانین هستیم و این قوانین حتماً باید از جانب خدا باشد زیرا بشر وقتی قانونی وضع کند به نفع خودش وضع می‌کند.

استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) افزود: وقتی جنگ جهانی دوم رخ داد، حق وتو را برای زورمندان انتخاب کردند و به آن‌ها دادند؛ بنابراین طبق سخن ابن‌سینا مردم هم باید دنبال قانون باشند و معرفت کسب کنند زیرا معرفت مانند گوهر است تا تذکار و یادآوری برای انسان همواره وجود داشته باشد.
فلسفه نبوت از منظر ابن سینا

استاد حوزه علمیه بیان کرد: فخر جهان اسلام است که فیلسوفی مانند ابن‌سینا می‌گوید نبی نیامده است تا صرفاً آخرت را برای مردم درست کند بلکه برای اصلاح ساختار نظام اجتماعی آمده است و اگر نظام اجتماعی اصلاح شود، آخرت هم درست خواهد شد.

گرجیان افزود: ملاصدرا هم در تعابیر خود گفته است کسانی که دنیا را خوب نشناسند آخرت هم را نمی‌شناسند. اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَزِينَةٌ وَتَفَاخُرٌ بَيْنَكُمْ وَتَكَاثُرٌ فِي الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلَادِ ۖ كَمَثَلِ غَيْثٍ أَعْجَبَ الْكُفَّارَ نَبَاتُهُ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَاهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ يَكُونُ حُطَامًا ۖ وَفِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ شَدِيدٌ وَمَغْفِرَةٌ مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانٌ ۚ وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا مَتَاعُ الْغُرُورِ؛ کسی که دنیا را درست بشناسد آخرت را هم خواهد شناخت و مشکل ما در دنیاشناسی است.

استاد حوزه علمیه با اشاره به سخنانی از ملاصدرا، اظهار کرد: ما بزر گانی مانند فارابی داریم که هزار و صد سال قبل می‌گوید وقتی انسان در قوه خیال و وهم به درجه اعلی برسد او می‌تواند هدایت مردم را داشته باشد؛ این خیال و وهم و حدس مربوط به عقل نوری، قدسی و وحیانی است که فرمود: يَكَادُ زَيْتُهَا يُضِيءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ ۚ نُورٌ عَلَىٰ نُورٍ .

استاد حوزه علمیه با بیان اینکه پیامبر(ص) اینطور نبود که نتواند بنویسد بلکه نخواست تا بنویسد، اضافه کرد: پیامبر(ص) در قوه حدس خود طبق آنچه مرحوم قیصری در مقدمه عالم المثال آورده است، حدسی مانند تخمین مردم ندارد و این حدس غیر از حدسی است که از نفس ناطقه بیرون می‌آید و ناشی از نفس وحیانی و عقل وحیانی است لذا قرآن فرمود: وَمَا هُوَ عَلَى الْغَيْبِ بِضَنِينٍ.
ویژگی مفسر از منظر سیدحیدر

گرجیان با بیان اینکه مرحوم سیدحیدر می‌گوید اگر کسی بخواهد مفسر شود باید عدل قرآن شود لذا نبی اعظم است که می‌تواند وحی بر او نازل شود، اضافه کرد: خداوند به پیامبر امر فرمود که این کتاب را برای مردم بیان کن: وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ. آیات قرآن را برای مردم تبیین کن زیرا دست ما به قرآن نمی‌رسد. به قول یکی از بزرگان مخاطبان قرن کسانی مانند ابوجهل و کسانی بودند که مشرک بودند و بعداً برخی اسلام آوردند پس چرا ما تلاش نکنیم به قدر خود بفهمیم.
حقیقت معراج

وی با اشاره به معراج افزود: در معراج اتصال این‌جایی پیامبر(ص) با حقیقت محمدیه رخ داد و حقایق را آنطور که بود دید لذا در وسط سوره قیامه که در ابتدا به قیامت و نفس لوامه قسم می‌خورد، می‌فرماید: لَا تُحَرِّكْ بِهِ لِسَانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ؛ اینجا واقعا حالت التفات دارد و چرت انسان را پاره می‌کند و دوباره به بحث قیامت برمی‌گردد. آیه می‌گوید ای پیامبر درست است که تو به هدایت مردم حرص داری ولی عجله نکن. فَتَعَالَى اللَّهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ ۗ وَلَا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يُقْضَىٰ إِلَيْكَ وَحْيُهُ ۖ وَقُلْ رَبِّ زِدْنِي عِلْمًا.

گرجیان ادامه داد: پیامبر همه ممالک حتی جهنم را هم مشاهده کرد؛ او پادشاه و رئیس آن جا هم هست؛ آیه شریفه قرآن دارد که «وَإِنْ مِنْكُمْ إِلَّا وَارِدُهَا ۚ كَانَ عَلَىٰ رَبِّكَ حَتْمًا مَقْضِيًّا»؛  ولی منافق وقتی بخواهد برود در آنجا می‌افتد. پیامبر وقتی به معراج رفت، چون رئیس همه جا هست به بهشت و جهنم هم ورود می‌کند و آنجا را با چشم می‌بیند. لذا مؤمن اگر بخواهد صراط قوی داشته باشد باید فراخ فکر کرده و حقایق الهی را بداند تا با خیال راحت در آنجا حرکت کند.

گرجیان تصریح کرد: جبرئیل را صدر و بدنه نفس نبی و خادم نبی است؛ لذا وقتی به نزد پیامبر(ص) می‌آمد در قالب فلان فرد ظاهر می‌شد. پیامبر آن گونه از جبرئیل استفاده کرد که او لازم داشت کما اینکه در مواردی اصلاً نیاز به وجود جبرئیل نبود زیرا در این حالت نیازی به عرض و قوا و ... ندارد و بدون واسطه همه چیز را درک می‌کند و این نوع وحی مخصوص کسی است که به او ادنایی رسیده است.