با آغاز ماه محرم، آذربایجان شرقی با آیین‌های کهن و پرشور عزاداری چون نوحه‌خوانی، طشت‌گذاری و تعزیه‌خوانی، عشق و ارادت مردم به امام حسین (ع) را به نمایش می‌گذارد.

خبرگزاری مهر -گروه استان‌ها؛ سوگواری حسینی در فرهنگ عامه مردم آذربایجان دربردارنده آداب و رسوم و مراسم خاصی است که برخی از آنها در سطح کشور منحصر بوده و در بین برخی مراسم این خطه و سایر نقاط کشورمان وجوه اشتراکی وجود دارد.

آنچه در این میان مسلم و قطعی است، تلاش برای زنده نگه داشتن یاد و راه امام حسین (ع) و شهدای کربلای حسینی است که هرکس فراخور آموخته‌ها و سنت‌هایی که از نسل‌های قبل به یادگار مانده است، برای تحقق این مهم تلاش می‌کند.

محرم در آذربایجان شرقی؛ آیین‌های کهن در سوگ امام حسین(ع)

نوحه‌خوانی و سینه‌زنی

نوحه‌خوانی و سینه‌زنی از آئین‌های اصلی عزاداری در ماه محرم است. هر شب در مساجد، تکایا و حسینیه‌ها، نوحه‌خوانان با صدای حزین خود، وقایع کربلا را روایت می‌کنند و عزاداران با سینه‌زنی در سوگ امام حسین (ع) عزاداری می‌کنند. این نوحه‌ها، عموماً به زبان ترکی آذری سروده می‌شوند و حال و هوای خاصی به مراسم می‌بخشند.

محرم در آذربایجان شرقی؛ آیین‌های کهن در سوگ امام حسین(ع)

طشت گذاری

مراسم طشت گذاری یکی از آئین‌های منحصر به فرد آذربایجان شرقی است که چند روز قبل از ماه محرم برگزار می‌شود. این آئین یادآور آوردن آب از رود فرات توسط حضرت عباس (ع) برای اهل بیت (ع) است. در این مراسم، طشتی از آب در مساجد قرار داده می‌شود و عزاداران با احترام خاصی به آن ادای احترام می‌کنند.

محرم در آذربایجان شرقی؛ آیین‌های کهن در سوگ امام حسین(ع)

تعزیه‌خوانی

تعزیه‌خوانی یا شبیه‌خوانی یکی از مهم‌ترین آئین‌های ماه محرم در آذربایجان شرقی است. در این مراسم، گروه‌های تعزیه‌خوان با بازسازی وقایع کربلا به صورت نمایش، داستان عاشورا را روایت می‌کنند. شخصیت‌های تعزیه با لباس‌های خاص و ابزارهای سنتی، وقایع روز عاشورا را برای مخاطبان به تصویر می‌کشند.

محرم در آذربایجان شرقی؛ آیین‌های کهن در سوگ امام حسین(ع)

زنجیرزنی

زنجیرزنی نیز یکی از آئین‌های محرم در آذربایجان شرقی است که با نظم و هماهنگی خاصی انجام می‌شود. عزاداران با زنجیرهایی که به دسته‌هایی متصل است، بر شانه‌های خود می‌زنند و با این کار، همدردی خود را با درد و رنج اهل بیت (ع) نشان می‌دهند.

محرم در آذربایجان شرقی؛ آیین‌های کهن در سوگ امام حسین(ع)

چایخانه‌ها و نذری‌ها

در ماه محرم، چایخانه‌های سیار در خیابان‌ها و کوچه‌ها برپا می‌شوند که با توزیع چای و نذری‌های مختلف از عزاداران پذیرایی می‌کنند. پخت و توزیع غذاهای نذری مانند قیمه و آش نیز بخش دیگری از آئین‌های ماه محرم است که با شور و اشتیاق خاصی انجام می‌شود.

محرم در آذربایجان شرقی؛ آیین‌های کهن در سوگ امام حسین(ع)

دسته‌های عزاداری شاه حسین گویان

یکی از آئین‌های برجسته ماه محرم در آذربایجان شرقی، دسته‌های عزاداری "شاه حسین گویان" است. این مراسم با ذکر "شاه حسین، وای حسین" که به صورت دسته‌جمعی تکرار می‌شود، برگزار می‌گردد. عزاداران با لباس‌های سیاه و با در دست داشتن علم‌ها و بیرق‌های خاص، به صورت گروهی حرکت می‌کنند و با نظم خاصی این آئین را اجرا می‌کنند.

برپایی موکب‌ها

در ایام محرم، موکب‌های خدمت‌رسانی در خیابان‌ها و معابر اصلی برپا می‌شوند که به عزاداران خدمات مختلفی ارائه می‌دهند. این موکب‌ها با ارائه چای، شربت، غذا و سایر نذری‌ها، به نوعی نماد از خودگذشتگی و ایثار هستند.

آئین نخل‌گردانی

نخل‌گردانی یکی از آئین‌های سنتی و قدیمی محرم است که در برخی مناطق آذربایجان شرقی نیز برگزار می‌شود. در این مراسم، سازه‌ای چوبی که نماد تابوت امام حسین (ع) است، با تزئینات خاصی آماده و در میان عزاداران گردانده می‌شود. این آئین، تأثیر عمیقی بر روح و جان عزاداران می‌گذارد.

آئین‌های عزاداری ماه محرم در آذربایجان شرقی، ترکیبی از سنت‌های دیرینه و عشق و ارادت به امام حسین (ع) و اهل بیت (ع) است. این آئین‌ها نه تنها نمادی از پیوند مردم با تاریخ و فرهنگ شیعه است، بلکه فرصتی برای تقویت وحدت و همدلی در میان جامعه نیز فراهم می‌کند. هر ساله با فرا رسیدن ماه محرم، مردم آذربایجان شرقی با شور و اشتیاق خاصی به استقبال این ماه می‌روند و با برگزاری آئین‌های متنوع، عشق و ارادت خود را به امام حسین (ع) نشان می‌دهند.