مرجع تقلید شیعیان سوره ممتحنه را راهبرد سیاست خارجی کشورهای اسلامی دانست و گفت: بر اساس این آیه برقراری ارتباط دوستانه و عادلانه با کافران غیرمحارب منعی ندارد.
به گزارش خبرنگار مهر در قم، آیت‌الله جعفر سبحانی بعداز ظهر چهارشنبه در ادامه جلسات تفسیر سوره ممتحنه که در مدرسه علمیه حجتیه برگزار شد با بیان اینکه آیات 8 و 9 سوره ممتحنه راهبردی برای سیاست خارجی کشورهای اسلامی است گفت: خداوند در این آیات کافران را به دو دسته تقسیم می‌کند و می‌گوید خداوند شما را از ارتباط دوستانه و عادلانه با کافرانی که به خاطر دین با مسلمانان نجنگیده‌اند و شما را از دیارتان اخراج نکرده‌ا‌ند نهی نمی‌کند، چراکه خداوند دادگران را دوست دارد.
وی در رابطه با اینکه این آیه چه کسانی را شامل می‌شود، گفت: علامه طباطبایی معتقد است این آیه تنها شامل مشرکان معاهد و ذمی می‌شود اما من معتقدم علاوه بر این دو، مشرکان غیرمعاهد را نیز شامل می‌شود چراکه در ادامه به قریش که محارب بوده‌اند اشاره می‌شود و آنها در هیچ کدام از این سه گروه نمی‌گنجند.
وی گفت: اما اگر به سور توبه توجه کنیم که خداوند در آنجا می‌گوید هر کافری که با مسلمانان عهدی ندارد را هر کجا یافته‌اید به قتل برسانید، به نظر می‌رسد که کافر غیرمعاهد از دایره شمول این آیه خارج می‌شوند و نظر علامه طباطبایی صحیح است.

فتنه دارای معانی مختلفی است
این استاد حوزه علمیه قم عبارت فتنه در آیه پنجم سوره ممتحنه را امتحان و آزمون الهی ترجمه کرد و گفت: فتنه دارای معانی متفاوتی است، گاه در معنای شورش‌های کور به کار می‌رود و گاه منظور از آن انقلاب‌های مقدس است اما در این آیه امتحان الهی معنا می‌دهد.
وی با بیان اینکه امام علی(ع) فتنه را به شورش‌های بی‌هدفی تشبیه می‌کند که در آن عده‌ای ماجراجویی می‌کنند ابراز داشت: امام به ما توصیه می‌کند در شرایط فتنه مانند شتر جوانی باشیم که نه بار کسی را می‌کشد و نه شیر می‌دهد.
سبحانی به حدیثی از امام صادق(ع) اشاره کرد و گفت: در مقابل، امام صادق(ع) فتنه را در معنای انقلاب مقدس استفاده می‌کند و می‌فرماید که انقلاب‌های مقدس را از خداوند تمنا کنید چراکه به وسیله آنها زمین از جابران و فاسقان پاک می‌شود.
وی با اشاره به اینکه خداوند از فرزند و ثروت بارها به عنوان امتحان الهی یاد کرده است ابراز داشت: در این آیه مسلمانان از خدا می‌خواهند که آنها را وسیله امتحان کافران قرار ندهد چراکه ممکن است کافران بر آنها مسلط شده و مسلمانان دستورات آنها را اطاعت کنند.
وی اظهار داشت: خداوند در آیه 6 می‌فرماید که افراد باایمان از حضرت ابراهیم الگو می‌گیرند اما بی‌ایمان‌ها به سراغ کافران می‌روند و اگر باز بعد از هشدارهایی که در آیات آمده است کسی با کافران دوستی پیشه کند ضرری به خدا نمی‌زند چراکه او بی‌نیاز است.
وی در رابطه با اینکه چرا پس از مطح کردن جرم، جزای آن بیان نشده است، تصریح کرد: گاهی در آیات شرط جزا حذف می‌شود و جمله اسمیه دیگری می‌آید و این مسئله در قرآن فراوان تکرار شده است.
سبحانی افزود: خداوند در آیه هفتم از غیب خبر می‌دهد و می‌گوید امید است که در آینده بین شما و آنها(کافران قریش) دوستی برقرار شود که خداوند بر انجام این کار توانا است.
وی گفت: علت اینکه خداوند نوید رابطه با اهل مکه را می‌دهد این است که قطع رابطه با دوستان و خانواده کار بسیار سختی است، هرچند که خداوند دستور داده باشد و خداوند به همین دلیل می‌خواهد با خبر دادند از ارتباط مجدد رنج مهاجرین مدینه را تقلیل دهد.
وی ابراز داشت: برخی این آیه را ناقض آیه قبل می‌دانند و می‌گویند از آنجا که این آیه در رابطه با ارتباط صحبت شده پس آیه قبل نقض شده است.
این مرجع تقلید تصریح کرد: این نظر اشتباه است چراکه در این آیه موضع تغییر کرده و آیه به شرایطی اشاره می‌کند که مسلمانان بر کفار مسلط شده و آنها جبرا به دین خدا در آمده‌اند.