نشريه لايو ساينس در پي فوران آتشفشاني در ايسلند پس از 200 سال خاموشي و در اواخر روز پنجشنبه كه به فوران مقادير زيادي آب داغ، خاكستر و سنگريزه منجر شد و بسياري از پروازهاي فرودگاه‌هاي اروپايي را با اختلال مواجه كرد، گزارشي از 11 نكته درباره آتشفشان‌هاي جهان منتشر كرده است:
1) سنگ‌هاي متخلخل آتشفشاني تنها سنگ‌هايي هستند كه توانايي شناور بودن روي آب را دارند. اين سنگ‌ها معمولاً خاكستري و مملو از حفره‌هاي حباب مانند هستند كه در اثر خروج سريع و پرفشار گازهاي داغ از ميان سنگ‌ها به وجود مي‌آيند.
2) نيرومندترين آتشفشان‌هاي جهان ابرآتشفشان نام دارند. انفجار يك ابرآتشفشان مي‌تواند باراني از آتش را تا مسافت هزاران مايل بر زمين بباراند و به ايجاد تغييرات آب و هوايي منجر شود. تغييراتي از قبيل كاهش دماي هوا كه در نتيجه آزادسازي چندين تن خاكستر در اتمسفر زمين به وجود مي‌آيد.
اين هيولاها دست‌هاي وحشتناك خود را هر چند صد هزار سال يكبار رو مي‌كنند. يكي از بزرگ‌ترين آنها در پارك ملي Yelowstone قرار دارد و دانشمندان نيز اعلام كرده‌اند انفجار اين آتشفشان نزديك است.
3) بزرگ‌ترين انفجار آتشفشاني تاريخ به كوه تامبورا واقع در جزيره سامباوا در اندونزي تعلق دارد. انفجار و فوران اين آتشفشان در سال 1815 مرگ 100 هزار انسان را رقم زد. اندونزي بيشترين تعداد آتشفشان‌هاي فعال تاريخ يعني حدود 76 آتشفشان دارد.
4) بيشتر آتشفشان‌ها در لبه صفحه‌هاي تكتونيكي رخ مي‌دهند، صفحه‌هاي بزرگ سنگي كه سطح زمين را تشكيل داده‌اند، اما برخي از آتشفشان‌ها از جمله ابرآتشفشان Yellowstone روي مناطقي ديگر به نام مناطق داغ يا فعال آتشفشاني قرار گرفته‌اند كه ماگماها در اين مناطق مسير خود را به آرامي از اعماق به سمت سطح زمين باز مي‌كنند.
5) ايسلند مشهور به سرزمين آتش و يخ بر فراز آتشفشان‌هاي نوار نيمه اقيانوسي اطلس قرار دارد. آخرين فوران آتشفشان Eyjafjallajokull در آوريل 2010 در برابر فوران قدرتمند آتشفشان Skaptar در سال 1783 بسيار كوچك به نظر مي‌آيد، اين انفجار آتشفشاني تمام منابع كشاورزي و شيلات جزيره را نابود كرد و پس از آن قحطي جان يك پنجم از مردم جزيره را گرفت.
6) انفجار سال 1991 آتشفشان Pinatubo در فيليپين از انفجار Skaptar نيز سخت‌تر بود. اين انفجار حدود 22 ميليون تن دي‌اكسيدسولفور را به خارج از زمين انتقال داد. اين ماده به چرخه مواد زمين وارد شد و حرارت جهاني را حداقل 5/0 درجه سلسيوس كاهش داد.
7) آتشفشان‌ها توانايي رشد كردن دارند با انباشته شدن گدازه‌ها و خاكسترها لايه‌هاي جديدي به آتشفشان افزوده شده و ارتفاع آن را افزايش مي‌دهند. اين يكي از شيوه‌هاي رايجي است كه كوه‌ها براساس آن ساخته مي‌شوند.
8) آتشفشان‌ها مي‌توانند منقرض شوند. زماني كه دانشمندان اعلام مي‌كنند از اين پس آتشفشاني هرگز فوران نخواهد كرد، در واقع انتظار منقرض شدن و نابود شدن آتشفشان وجود دارد. آتشفشان‌هايي كه در حال حاضر فعال نيستند، اما احتمال فعال شدن آنها وجود دارد آتشفشان‌هاي خفته خوانده مي‌شوند.
9) فشار مستقيم برخي از فوران‌هاي آتشفشاني مي‌تواند به شكل‌گيري مخازن ماگمايي بينجامد كه در هم فرو مي‌ريزند و حفره‌هاي عظيم و كاسه مانندي به نام كالدرا به وجود مي‌آورند.
10) بزرگ‌ترين آتشفشان موجود روي زمين، آتشفشان Mauna Loa واقع در هاوايي است. اين آتشفشان يكي از 5 آتشفشان موجود در هاوايي است كه در ارتفاع 3 هزار و 962 متري بالاتر از سطح دريا قرار گرفته است. جزاير هاوايي در واقع به واسطه نقاط داغ و فعال آتشفشاني به وجود آمده‌اند.
11) آتشفشان‌ها باعث رنگين‌تر شدن غروب خورشيد مي‌شوند، زماني كه آتشفشان Kasatochi در سال 2008 فوران كرد، مردم سرتاسر جهان شاهد رنگمايه‌هاي فوق‌العاده زيباي نارنجي و سرخ رنگي در غروب خورشيد بودند. اين رويداد ديدني ناشي از انتشار ذرات خاكستر در اتمسفر زمين است كه باعث شكست بيشتر پرتوهاي خورشيدي در آسمان مي‌شوند.
اگر به نقشه بنگريد، فاصله ايسلند تا اروپا آنقدرها هم نزديك نيست كه دودهاي يك آتشفشان با آنها چنين كند!
آيا اين‌گونه اتفاقات در ذهن يك انسان اروپايي، حداقل چنين موضوعي را شكل خواهد داد كه خدا خيلي قوي‌تر از ماست! مايي كه در اوج سيستم‌سازي و فناوري هستيم و...؟
كاپيتان كشتي تايتانيك (كه در زمان خود اعجوبه فناوري بشر بود) قبل از سفر اول اين غول بشر ساخته جمله معروفي گفته بود: «حتي خدا هم نمي‌تواند اين كشتي را غرق كند» و اتفاقاً در همان سفر اول پس از برخورد به يك كوه يخي (كه در عرف دريانوردي يك مساله عادي است) غرق شد... .
آيا عبرت گيرنده‌اي هست؟