هراس اجتماعي نوعي اختلال اضطرابي ميباشد كه پس از افسـردگـي و اعـتـياد به الـكــل مــتـداولـتـريــن اخــتـلال روانشنانختي محسوب ميگردد. افـرادي كـه دچـار هـراس اجتماعي مي بـاشنـد در مـوقعيـتهاي اجتماعي اضطراب شديدي را تجربه مي كنند. اين گـونه افراد از موقعيتهايي كه امكان دارد از سوي ديگران مورد قضاوت و بررسي قرار گيـرند هـراس دارند. آنها دائـما از آن بيـم دارنـد كـه مــورد قضاوت، ارزشـيابي، انتقاد، تحقير و تمسخر ديگران واقــع گردند. البته اغـلب مـردم در موقـعيـتهاي خـاص اجتماعي مـانند صحبت در جمع و يا ورود به يك مكان مملو از افراد نـا آشــنـا دچـار خجالت و دستـپاچگـي شـده و مــضطرب مي گردنـد كـه ايـن نـوع تــرس همـگـاني بيـانـگر هـــراس اجتماعي نميباشد. در صـورتي اضطراب فرد جنبه هـراس اجتماعي پيدا ميكند كه:
1- سبب گردد تا فرد از موقعيت هراس آور اجتناب كند.
2- هرگاه نتواند از آن بگريزد آن موقعيت را با استرس و پريشاني شديد تحمل ميكند.
3- در زندگي روزمره فرد تداخل قابل ملاحظه اي پديد مي آورد: كار، تحصيل، خـانــواده و زندگي اجتماعي.
افراد مبتلا به هراس اجتماعي از داشتن افكار نامعقول در رنج مي باشند اين گونه افراد معمولا از موقعيت هاي زير وحشت دارند:
1- ترس از صحبت در جمع (متداولترين)
2- كانون توجه ديگران قرار گرفتن.
3- خوردن و آشاميدن در مقابل ديگران.
4- نوشتن و يا كار كردن در حضور ديگران.
5- پرسش كردن در يك جمع و يا گزارش دادن.
6- استفاده از توالت عمومي و وسايل نقليه عمومي.
7- مورد انتقاد و اذيت ديگران قرار گرفتن.
8- ملاقات با افراد مهم مانند كارفرما، مدير، رييس.
9- ارتـبـاط بـا ديـگران: قـرار ملاقات گذاشتن، به ميهماني رفتن، شلوغـي، آغاز گفتگو ، خريد رفتن
10- طرز تفكر افراد نسبت به وي.
11- در حضور ديگران دچار اشتباه گردد.
علائم هراس اجتماعي
هنگامي كه فرد در معرض موقعيت هراس آور واقع ميگردد دچار اين علايم ميگردد:
1- چهره افروخته، لرزش بدن، خشكي دهان و گلو، تيك عصبي، افزايش ضربان قـلـــب، تعريق كف دستها، احساس سرگيجه و حالت تهوع، درد شكم، سر درد، تنفس سريع و كم عمق.
2- احساس ميكند حرفي براي گفتن ندارد.
3- احساس بلاتكليفي و عدم اعتماد بنفس .
4- افكار منفي : خـودم را ملعبه دست ديگران كردم. جـز بـه افـكار مـنفي و بـازخوردها و واكنشهاي منفي ديگران و خود اضطرابي نميتواند تمركز كند.
5- درك اين موضوع كه اين افكار نامعقول ميباشند.
6- ميل شديد به گريختن از محل.
ترسهاي ناشي از هراس اجتماعي، روشهاي درمان...
ترسهاي برخاسته از هراس اجتماعي
1- نگراني از آنكه ديگران متوجه علايم اضطرابي گردند مانند: تـعريـق و جـمـلات از هــم گسيخته.
2- ترس از آنكه احمق، مضحك و نادان بنظر برسد.
3- ترس از آنكه فردي ساكت، كسل كننده و خسته كننده بنظر آيد.
4- ترس از آنكه از نظر اجتماعي بي كفايت تلقي گردد.
قبل و بعد از موقعيت استرس زا
فرد نه تنها در لحظه موقعيت استرس زا دچار اضطراب مي گردد، بـلـكه پـيش از وقوع آن حتـي از يــك هفته مانده به آن صحنه استرس زا را پيش بيني كرده و اضـطراب وي آغـاز مي شود. پس از پاين يافتن واقعه نيز عملكرد و گفته هاي خود را مورد ارزيابي قرار داده و معمولا از آنها رضايت كامل نداشته و خود را مورد نكوهش قرار مي دهد. هرگاه هراس اجتماعي فرد درمان نگردد، عواقب زير را بدنبال خواهد داشت:
استفاده از داروهاي آرامبخش.
افسردگي.
مشكل در ايجاد و تداوم ارتباط با ديگران.
محروميت از فرصتهاي شغلي و تحصيلي.
انزوا و كناره گيري از خانواده و اجتماع.
افكار خودكشي.
روشهاي درمان
1- تكنيك هاي غلبه بر اضطراب: شـامـل ريـلـكس كـردن عـضـلات، تـنـفس عـميق و آهستـه، مديتيشن و تصوير سازي ذهني ميباشد.
2- آموزش مهارتهاي اجتماعي: الگو سازي رفتار هاي مناسب،پس از آن تمرين آنها در فعاليتهاي واقعي زندگي.
3- در معرض عامل هراس آور قرار دادن: فرد را بمرور با عامل وحشت زا روبرو كرده و ترس وي را اينگونه كاهش ميدهند.
4- دارو: آرام بخشها، داروهاي ضد افسردگي و سركوب كننده سرتونين.
5- مشاركت در فعاليتهايي كه اعتماد بنـفس و حـس امـنـيـت فـرد را افـزايش ميدهد.
6- به چالش طلبيدن افكار نامعقول و مثبت انديشي.
منبع:مردمان