امروزه اين سؤال كه تماشاي تلويزيون روي خلاقيت و قوه‌تخيل كودك چه تأثير مثبت و يا منفي‌اي مي‌گذارد مورد بحث بسيار قرار گرفته است.
از آنجا كه تلويزيون به‌عنوان ابزاري جدا نشدني در زندگي همه خانواده‌ها ايفاي نقش مي‌كند لذا تأثير‌گذاري آن نيز بسيار مورد تحقيق قرار گرفته و آنچه تا به امروز مشخص شده آن است كه تماشاي بيش از اندازه و نامحدود و بدون برنامه تلويزيون در كودكان باعث كاهش قوه تخيل و قدرت تفكر آنان مي‌شود. همانطور كه مي‌دانيد قوه تخيل كودك 2بخش دارد:
1- بخشي از همان دوران كودكي در بازي‌هاي خلاقانه و تخيلي شكل مي‌گيرد كه كودك خود را به جاي شخصيت‌هاي مختلف كارتوني و داستاني مي‌گذارد و
به جا يا همانند آنان ايفاي نقش‌هاي متفاوت را به‌عهده مي‌گيرد.
2- در اين بازي‌ها، گاه كودك حتي به اشياء نيز با قدرت خلاقيت و تفكر و تخيل، روح مي‌بخشد و آنها را نيز وارد بازي‌هاي تخيلي خود مي‌كند. امروزه حتي مشخص شده كه تصويرسازي خلاقانه ذهني كودك از 12 ماهگي شكل مي‌گيرد و در سن 7-5 سالگي به اوج خود مي‌رسد و سپس به‌تدريج كاهش مي‌يابد لذا تا قبل از سن 7 سالگي، نقش سازنده يا مخرّب تلويزيون روي كودكان و خلاقيت آنها چند برابر دوران ديگر است ولي اين سنين كه بهترين و ناب‌ترين زمان براي افزايش قدرت خلاقيت كودك و افزايش ظرفيت آن با استفاده از ابزار‌هاي ساده‌اي مانند داستان، نقاشي و موسيقي است با ابزارهايي مانند تماشاي تلويزيون و بازي‌هاي رايانه‌اي جايگزين مي‌شود.بين بازي‌هاي تخيلي و خلاقيت ارتباطي وجود دارد كه در نتيجه بازي‌هاي هدفمند، خلاقيت در كودك شكل مي‌گيرد و شكوفا مي‌شود زيرا در بازي‌هاي تخيلي و خلاقيت، عقيده، نظر، تصويرسازي و تفكر خلاق نقش اساسي دارند.
محققان، امروزه در رابطه با تأثير تلويزيون در رواج بازي‌هاي تخيلي و خلاقيت تحقيقات متنوعي انجام داده‌اند. از يك سو برخي برنامه‌هاي تلويزيون، كودك را به بازي و خلاقيت تشويق مي‌كنند و از سوي ديگر سرپوش محكمي روي خلاقيت و قوه تخيل كودك مي‌گذارند. به باور بسياري از برنامه سازان و محققان، تماشاي تلويزيون بانك تفكرات و ايده‌هاي مختلفي را در ذهن كودك تشكيل مي‌دهد و در نتيجه تفكر و نگرش كودك به دنياي اطراف بهبود مي‌يابد امّا آنچه مسلّم است اين است كه تمامي اين اتفاقات ممكن است در راستاي بازي‌هاي خلاقانه و كلاس‌هاي موسيقي و هنري نيز در كودك شكل بگيرد لذا چه نيازي به تماشاي تلويزيون و ريسك پذيرش برنامه‌هاي غيراستاندارد و در نهايت نابود كردن استعداد كودك در نتيجه ديدن برنامه‌هاي نامناسب است؟
امروزه محققان از واژه‌اي به نام «تلويزيون شفاهي» به جاي «تلويزيون تصويري» استفاده مي‌كنند كه اين همان بازي‌هاي تفكري و خلاقانه، داستان‌گويي، شنيدن موسيقي و... است. با تماشاي تلويزيون ممكن است حس رقابت‌هاي منفي، عدم‌تحرك و فعاليت شكل بگيرد لذا محققان همواره توصيه مي‌كنند به جاي پر كردن اوقات فراغت كودكان با تلويزيون حتي اگر برنامه‌ها را به‌صورت گزينشي و هدفمند انتخاب مي‌كنيد، براي اوقات فراغت كودك و پر‌كردن آن مسئولانه گام بر داريد و تماشاي تلويزيون را با فعاليت‌هاي 100درصد مثبت و مؤثر جايگزين كنيد.
در ذيل به چند تأثير منفي و بارز تماشاي تلويزيون به‌طور مختصر اشاره مي‌شود:
1- ديدن تلويزيون و جذابيت تصاوير در تلويزيون باعث مي‌شود ذهن كودك در راستاي تجزيه وتحليل تصاوير برآيد و تلاش ذهني كودك را در ابعاد ديگر تحت‌تأثير منفي قرار دهد.
2- تماشاي برنامه‌هاي مختلف تلويزيون كودك را مجذوب بازي‌ها و حركات خاص كه در برنامه‌ها به نمايش گذارده مي‌شود مي‌كند لذا كودك تصويرسازي خلاقانه و تخيلي خود را به‌تدريج از دست مي‌دهد و تنها در پي تقليد و شبيه‌سازي برآمده و خلاقيت و نوآوري خود را به كار نمي‌گيرد.
3- تماشاي زياد تلويزيون باعث مي‌شود كودك زمان كافي براي پردازش اطلاعات را از دست بدهد و تنها اطلاعات را بدون پردازش و طبقه بندي دريافت و آن را تلنبار كند.
4- تماشاي بيش از اندازه تلويزيون باعث كاهش تمركز كودك مي‌شود و از آنجا كه فعاليت‌هاي خلاقانه احتياج به داشتن تمركز دارد لذا به‌صورت ناآگاهانه و غيرارادي خلاقيت كودك سركوب مي‌شود.
همشهری انلاین- لادن نصيري