عيد سعيد قربان و أعمال و عبادات آن
عيد سعيد قربان، همانند عيد سعيد فطر، عيد مذهبي و ديني
تمام مسلمانان جهان از هر فرقه وطائفه اي مي باشد و اين عيد نه تنها در اسلام،بلکه
پيش از اسلام از زمان تجديد بناي خانه خدا[کعبه] توسط حضرت ابراهيم(ع) وفرزندش
حضرت اسماعيل (ع) به بعد رايج بوده و موحدان و پيروان دين حنيف ابراهيم(ع) و حتي
مشرکان عربستان،آن راگرامي مي داشتند .
پيدايش عيد قربان بر مي گردد به آن زماني که حضرت ابراهيم(ع)
در عالم رؤياديد که خدا او را فرمان داد که بادست خويش پسرخود را قرباني مي کند.
پس از تکرار اين رؤيا به ابراهيم الهام شد که اين پيام الهي
است و از وسوسه هاي شيطان دور است.بدين جهت آنرا با پسرش اسماعيل(ع) در ميان گذاشت
و اسماعيل(ع) که به ايمان و صداقت پدرش مطمئن بود، بيدرنگ پيشنهادش را پذيرفت و با
شادماني ازآن استقبال کرد.اما هنگامي که دردهم ذي حجّه،حضرت ابراهيم(ع) فرزندش اسماعيل(ع) را در سرزمين مني به زمين
خواباند و قصد قرباني کردنش را نمود،به او وحي شد که اي ابراهيم! همانا تو به
وظيفه ات عمل کردي و مراتب اخلاص خود را اظهار داشتي،ولي اين يک امتحان بود،نه يک
عمل واقعي و انجام شدني.ما به عوض اسماعيل (ع) ،گوسفندي براي تو فرستاديم و او را
به جاي اسماعيل(ع) قرباني نما.
حضرت ابراهيم(ع) گوسفند اهدا شده الهي را در سرزمين مني
قرباني کرد.او با اين کار،هم خودش و هم فرزندش را از آزمايش بزرگ الهي،پيروز و
پذيرفته شده بيرون آورد.
از آن زمان،قرباني کردن گوسفند ،يا شتر و يا گاو،سنتّي براي
موحّدان و مسلمانان گرديد.
اين روز،عيد است و عيد از اوقات مهّم و حساس سال است که
سزاوار است انسان، براي توفيق انجام اعمال نيک و رفتار خدا پسندانه،در درگاه خداي
بزرگ دعا کند و اين روز،روزي است که خداوند متعال به بندگان خود اجازه عمومي براي
حضور در پيش گاه خود داده و آنان را از بخشش خاص،آمرزش گناهان،اصلاح عيوب،رسيدن به
حاجات و آرزوها،جوايز و ايمني خود از فتنه هاو آشوب هابهره مند مي سازد.
امام جعفر صادق(ع) ،به نقل از پدرانش در باره حضرت علي (ع) فرمود:کان
يعجبه ان يفرغ نفسه اربع ليال في السنته، وهي اول ليلة من رجب،و ليلة النصف من
شعبان، وليلة الفطر، وليلةالاضحي.
يعني:امام علي بن ابي طالب (ع) دوست داشت چهار شب در
سال،خود را از هر چيزي فارغ نمايد:شب اول رجب،شب نيمه شعبان،شب عيد فطر و شب عيد
قربان.
ميرزاجواد ملکي تبريزي(ره)در توضيح اين حديث گفت:ممکن است
منظور از فراغت، فراغت براي عبادت در آن شب و با زنده نگه داشتن آن باشد. بلکه به
قرينه احاديث مشابه ظاهراً منظور همين است. زنده نگه داشتن آن،عبارت از فارغ ساختن
نفس، قلب و اعضاي بدن در خدمت به خداوند متعال است، به اين صورت که دل او در ياد
خداباشد،بدنش مشغول فرمانبرداري و عبادت خدا بوده و در طول شب هيچ چيزي حتي
مناجات، او را از خدا وند غافل ننمايد، مگر اينکه مشغول شدن به اين مناجات نيز
براي خدا و به خاطر او باشد،که اين مطلب اولين درجه مراقبت است.
به هر روي اعمال عبادي شب و روز عيد قربان عبارتند از :
1- زيارت قبر شريف ابا عبدالله الحسين(ع) ودر صورت
امکان،اقامت در آن مکان شريف،در شب عيد قربان .
2- خواندن ده بار دعاي:يا دائم الفضل علي البريه...،در شب
عيد فطر.
3- غسل کردن در بامداد روز عيد،که مستحب و سنّت مؤکد است.
4- پوشيدن لباسهاي نظيف و تميز.
5- خواندن دعاي :اللّهم انا نستفتح الثّناء بحمدک ونستدعي
الثواب بمنک...
6- خواندن اين دعا به هنگام رفتن به سوي مصلاي نماز عيد:بسم
الله و بالله،الله اکبر، الله اکبرلااله الا الله و الله اکبر...
7- خواندن نماز عيد قربان.
8- خواندن اين دعا پس از نماز عيد قربان:الله اکبر،الله
اکبر، لا اله الاّ الله والله اکبر، ولله الحمد...
9- قرباني کردن به حيوان حلال گوشت[گوسفند ،گاو و شتر]،که
براي حاجيان واجب و براي غير حاجيان سنّت است
10- هديه گوشت قرباني.[برخي از امامان معصوم(ع) يک سوم گوشت
قرباني را به همسايگان،يک سوم را به نياز مندان و يک سوم ديگر را به اهل و عيال
خويش هديه مي کردند.]
11- خواندن دعاي ندبه و ساير ادعيه اي که براي اين روز بزرگ
روايت و توصيه شده است.