جام جم آنلاين: شايد يكي از بزرگ‌ترين نگراني‌هاي مادر در ارتباط با كودكش، از شير و از پوشك‌گرفتن و عادت‌دادن او به جدا خوابيدن باشد. در اين ميان از شير‌گرفتن نسبت به بقيه موارد معمولا زودتر اتفاق مي‌افتد.

در ارتباط با چگونگي از شير‌گرفتن نوزاد، تصور بيشتر مردم اين است كه مادر نبايد بيشتر از دو سال به شير‌دادن نوزاد ادامه دهد، به اين علت بسياري از مادران از ترفندهاي غيرعلمي نظير افزودن طعم‌هاي ناخوشايند يا ماليدن رنگ‌هاي تند به سينه خود، براي جدا‌كردن نوزادان از شير بهره مي‌گيرند.

در صورتي كه از شير‌گرفتن نوزاد عملي بسيار حساس، با بار رواني براي كودك و مادر و موثر در شكل‌دهي خلق و خو و شخصيت نوزادان است.

دكتر فريبا شيرواني، فوق‌تخصص بيماري‌هاي اطفال در گفت‌وگو با جام‌جم مي‌گويد: از شير‌گرفتن كودك بايد به طور تدريجي و بدون بهره‌گيري از روش‌هاي سنتي و خشن، از حدود دو سالگي با كاهش دفعات شيردهي آغاز شود و حداكثر تا دو و نيم سالگي به نتيجه قطعي برسد.

2.5 سالگي؛ پايان شيردهي

كارشناسان بر اين باورند كه بهترين راه براي از شير گرفتن، روش تدريجي و آرام است و بايد بسته به شرايط كودك از 15 الي 18 ماهگي بتدريج شير را همراه با عشق، علاقه و بدون كشمكش و تنش كم كرد تا از بروز عوارض و مشكلات عصبي، ضربه‌هاي رواني و تغييرات هورموني مادر كه پس از از شير‌گرفتن اتفاق مي‌افتد، جلوگيري شود.

به بيان ديگر برخورد سريع، ناگهاني و همچنين اعمال خشونت در اين زمينه جز آثار زيانبار روحي و رواني بر كودك و حتي مادر نتيجه ديگري نخواهد داشت.

دكتر شيرواني مي‌گويد: شير‌دادن به كودك در يك تا دو سالگي بشدت توصيه مي‌شود، چراكه در اين سنين 30 درصد پروتئين مورد نياز كودك و نيز نيازهاي روحي و رواني‌اش از طريق شير مادر تامين مي‌شود.

فقط در صورت بروز حاملگي مجدد در اين مقطع زماني، قطع شيردهي، به دليل كاهش ذخيره‌هاي غذايي بدن مادر توصيه مي‌شود، اما شيردهي پس از دو سالگي و بخصوص دو و نيم سالگي، به‌دليل آن‌كه شير مادر جايگاه تغذيه‌اي‌اش را براي كودك از دست مي‌دهد، نبايد ادامه پيدا كند.

كم‌خوني و بروز عفونت‌هاي تنفسي

متاسفانه برخي خرافات در مورد شير خوردن بچه بعد از دو سال مطرح است و گفته مي‌شود ضريب هوشي كودك بالا نمي‌رود.

پزشكان اطفال در اين ارتباط تاكيد مي‌كنند كه اين موضوع مبناي علمي ندارد و واقعيت آن است كه استفاده از شير مادر تا دو و نيم سالگي بدون اشكال است و اين طور نيست كه كودك در اين مدت از ديگر غذاهاي اصلي باز بماند يا اين موضوع رشد او را مختل كند، چرا كه در اين سن استفاده از شير مادر كنار غذاهاي كمكي بتدريج تمايل و علاقه نوزاد به شير مادر را كاهش مي‌دهد.

دكتر شيرواني با تاكيد بر اين‌كه براي از شير‌گرفتن كودك تا جايي كه ممكن است نبايد از پستانك يا شيشه شير استفاده كرد، مي‌افزايد: كودك همان‌طور كه به سينه مادر براي شير خوردن وابسته مي‌شود به پستانك يا شيشه نيز وابستگي پيدا مي‌كند و جدا‌كردنش از اين وسايل نيز مشكل خواهد شد. بهترين توصيه آن است كه از حدود دو سالگي، نوشيدن شير با ليوان را، هنگام صرف صبحانه به فرزند آموزش دهيم. همچنين با كاهش دفعات روزانه و سپس شبانه شيردهي از آبميوه‌هاي طبيعي و شير به عنوان جايگزين براي تغذيه كودك بهره بگيرد.

اين متخصص اطفال تاكيد مي‌كند: اگر مادر، كودك را تنها با شير پاستوريزه و آن هم با شيشه تغذيه كند، نه‌تنها فرزندش پس از مدتي دچار كم‌خوني مي‌شود، بلكه احتمال بروز عفونت‌هاي تنفسي ناشي از خوابيده شير خوردن نيز در او افزايش پيدا مي‌كند.

با كودكتان رو راست باشيد

آمارها نشان مي‌دهد كه بيش از 90 درصد مادران جامعه ما نمي‌دانند كه كودكشان را چگونه از شير بگيرند و بيشتر آنها براي اين كار از روش‌هاي سنتي و غيرعلمي استفاده مي‌كنند.

بر اين اساس شايد يكي از انتقاداتي كه مي‌توان در اين زمينه به سياست‌هاي حوزه سلامت وارد كرد، اين است كه مسئولان نظام سلامت و همچنين رسانه‌هاي جمعي با توجه به اهميت موضوع از شير‌گرفتن نوزاد و عوارضي كه رفتارهاي ناشيانه و غيراصولي مادران مي‌تواند به نوزاد وارد كند، آموزش‌هاي خاص و سياست‌هايي را براي بهترين و موثرترين روش‌هاي جداسازي نوزاد از شير مادر ارائه نمي‌دهند.

دكتر شيرواني با نفي بهره‌گيري از روش‌هاي خشن براي از شير‌گرفتن كودك مي‌گويد: عوض‌كردن شكل سينه و بهره‌گيري از داروها يا رنگ‌هاي گياهي نه‌تنها احتمال بروز عفونت‌هاي گوارشي و مشكلات ذهني را فراهم مي‌آورد، بلكه از مادر، تصوير يك مادر دروغگو يا حتي بيمار را در ذهن كودك ترسيم مي‌كند كه در هر دو مورد از نظر ذهني اثرات زيانباري براي كودك خواهد داشت.

وي ادامه مي‌دهد: خواندن داستان‌هايي با بهره‌گيري از تصاوير براي كودك و صحبت‌كردن با او و همچنين همراهي پدر و مادر براي آرامش بخشيدن به كودك بسيار موثر است.

پونه شيرازي - گروه سلامت