زنگوله بال از تیره هوبره و از گونه‌های حمایت شده ایران در خطر انقراض جهانی است.

 

جمعیت این گونه به دلیل نابودی محدوده زیستی و تولید مثلی شان روبه ‌کاهش است و در وضعیت نزدیک به تهدید نسل قرار گرفته ‌اند.

زنگوله ‌بال ۴۵ سانتیمتر طول داشته و گشودگی بال‌ هایش به ۹۰ سانتیمتر می ‌رسد، پرهای قسمت بالایی بدن پرنده نر بالغ و آماده به جفت‌ گیری قهوه ‌ای و پرهای شکمیش سفید رنگ بوده و سری خاکستری با نوار گردنی سیاه رنگ با حاشیه ‌های سفید دارد.

پرنده ماده این نقوش گردنی را ندارند و پرهای بخش پائینی بدن پرندگان ماده تیره ‌تر از نرهاست، پرندگان نابالغ نیز از نظر ظاهری شبیه به زنگوله‌ بال ‌های ماده هستند.

زنگوله ‌بال ‌ها به هنگام احساس خطر به جای پرواز شروع به دویدن می ‌کنند

زنگوله ‌بال ‌ها به ویژه در زمستان به صورت گروهی زندگی می ‌کنند؛ زیستگاه آنها دشت ‌های سرسبز و کشتزارهای دست ‌نخورده با پوشش گیاهی بلند و مناسب برای پنهان شدن است، این پرنده کندرو بوده و به هنگام احساس خطر به جای پرواز کردن شروع به دویدن می ‌کند.

زنگوله‌ بال همه ‌چیزخوار است و از دانه ‌ها، حشرات، جوندگان و خزندگان تغذیه می ‌کند.

مدیرکل محیط زیست گیلان از مشاهده و شمارش 41 قطعه " زنگوله بال " در پارک ملی بوجاق کیاشهر خبر داد و گفت: نخستین بار این تعداد زنگوله بال در یک روز از سوی کارشناسان اداره کل محیط زیست استان شمارش شده است.

امیر عبدوس همچنین با اشاره به اینکه حداکثر مشاهدات تاکنون 9 قطعه در طول یک روز بوده است، اظهارداشت: مشاهدات این تعداد زنگوله بال بیانگر اهمیت و ارزش حفاظتی پارک ملی بوجاق است که این تعداد زنگوله بال بوجاق را زیستگاه امن زمستانه خود انتخاب کرده اند.

گیلانی ها زنگوله بال را با نام محلی " کرکجه " یا " کرک جیجه " می شناسند

وی در ادامه با اشاره به اینکه زنگوله بال شبیه مرغ خانگی است، یادآورشد: گیلانی ها این پرنده را با نام محلی " کرکجه " یا " کرک جیجه " می شناسند.

به هر حال برخی از فعالیت های انسان روز به روز عرصه را بر پرندگان تنگ تر کرده به طوری که وضعیت طبیعی و زندگی تعداد زیادی از آنها به خطر افتاده است.

آلودگی های صنعتی کارخانه ها به ویژه آلودگی های نفتی و رها شدن مواد زاید نفتی در طبیعت و آبها، زهکشی مناطق تالابی و تبدیل آنها به اراضی کشاورزی و همچنین سموم دفع آفات شیمیایی و علف کشها و کاربرد آنها در سطح وسیع نه تنها بر پرندگان بالغ اثرات منفی دارد، بلکه سبب انهدام تخم و جوجه ها نیز می شود.

هنگامی که انسان با دید عمیق تری به طبیعت و روش های توسعه منابع و عملکرد آن می نگرد، نقش گیاهان و حیوانات و از آن جمله پرندگان چنان متنوع و با اهمیت جلوه می کند که با گوشه های از اهمیت پرندگان در تولید غذا برای انسان و مواد خام برای صنایع قابل مقایسه است.

نقش پرندگان در نگهداری سلامت محیط زیست و در مبارزه با آفات و امراض قارچی و سایر عوامل مضر برای سلامتی انسان به ویژه با بدست آمدن اطلاعات بیشتر در این زمینه، روز به روز معنی دارتر می شود.

نقش پرندگان در نگهداری سلامت محیط زیست انکارناپذیر است

یک کارشناس ارشد زیست محیطی در این رابطه گفت: توسعه بسیار سریع مناطق شهری، استفاده نامعقول از منابع آبی، انهدام زیستگاهها، شکار و برداشت بی رویه از حیات وحش، پیشرفت های تکنولوژی بدون برنامه ریزی های اصولی و صحیح زیست محیطی، استفاده وسیع از سموم شیمیایی و دفع آفات ضربات جبران ناپذیری بر سیستم های اکولوژیک موجود در طبیعت تحمیل کرده است.

کاظم علیزاده افزود: به علاوه از بین بردن جنگل ها، تالاب ها و مناطق طبیعی به منظور ایجاد اراضی کشاورزی، سوزاندن غیر ضروری مزارع و بوته ها و چرای بی رویه دام ها، سبب انهدام زیستگاههای بسیاری از گونه های پرندگان کوچک و بزرگ شده که به یقین این امر تاثیری مستقیم در کاهش جمعیت و حتی انقراض آنها خواهد داشت.

وی همچنین با تاکید براینکه مردم بومی ماموران ویژه حفاظت از محیط زیست به ویژه پرندگان هستند، ادامه داد: پرندگان نادر و در خطر انقراض نیاز به حمایت ویژه حفاظتی دارند.

بدون شک روشنگری جوامع محلی نسبت به اهمیت پرندگان از وظایف مهمی است که در این راستا کارشناسان محیط زیست باید برنامه های متنوعی در مناطق مختلف کشور برگزار تا این گونه های با ارزش موجود در طبیعت بیشتر مورد توجه باشند.