امير مؤمنان(ع) از روز دهم جمادي الاولیي، با نبرد شديد سپاهيان عايشه، طلحه و زبير روبرو گرديد و در نتيجه جنگ بزرگي به نام جنگ جمل، در تاريخ اسلام رقم خورد و آن حضرت پس از دو روز نبرد سنگين و سرنوشت ساز، فتنه انگيزان سپاه جمل را با شكست قاطع رو به رو كرد.
آن حضرت، پس از پيروزي در ميدان جنگ، بنا به روايت مرحوم شيخ مفيد (ره)، به خيمه خويش رفت و به كاتب ويژه خود، عبدالله بن ابي رافع فرمان داد، تا سه عدد نامه تقرير كند. نامه اي براي اهالي مدينه منوره، نامه اي براي اهالي كوفه و نامه اي براي خواهر مكرمه اش امّ هاني بنت ابي طالب.
در بخشي از نامه آن حضرت به اهالي مدينه منوره آمده است: وَ اِنّي مخبركم عنّا و عمّن سرنا اليه من جموع اهل البصرة و من سار اليهم من قريش و غيرهم ...
آن حضرت، در اين نامه گزارش دقيق و متقني از حركت خويش از شهر مدينه و نبرد با سپاهيان جمل در بصره و پيروزي سپاهيان حق بر مخالفان خلافت اسلامي را بيان كرد و در آخر ياد آور شد كه وي به سوي كوفه خواهد رفت و در آن جا اقامت خواهد نمود. حضرت علي(ع)، شبيه همين نامه، نامه اي براي كوفيان نوشت و گزارش جنگ جمل و همّت اهالي كوفه در اين نبرد بزرگ را بيان كرده و سپس به آنان متذكر شد كه به سوي آنان خواهد رفت و در شهر آنان اقامت خواهد گزيد.
امام علي(ع) در نامه اي به خواهرش امّ هاني(س) فرمود: سلام عليك، احمد اليك الله الذي لا اله الّا هو، امّا بعد فانّا التقينا مع البغاة و الظلمة في البصرة، فأعطانا الله تعالي النّصر عليهم بحوله و قوّته، و اعطاهم سنّة الظالمين، فقتل كلّ من طلحة، و الزّبير و عبدالرحمن بن عتاب و جمع لا يحصي و قتل منّا بنو مخدوع و ابنا صوحان و عليا و هندا و ثمامة فيمن يعد من المسلمين رحمهم الله. والسّلام.
شايان ذكر است كه امام علي(ع) با درايت سياسي و معنوي خويش، بر اساس مقتضيات زمان، لازم ديد كه از اهالي مدينه منوره، كه نخستين ياري كنندگان وي بودند و هم چنين از اهالي كوفه، كه بزرگترين و مهم ترين سپاهيان وي را تشكيل مي دادند، از اين طريق تقدير و تشكر نمايد و از جهت عاطفي نيز برخود لازم ديد كه خواهر مكرمه و ساير بازماندگان خويش در حجاز را از اين سفر سرنوشت ساز با خبر گرداند. بدين جهت براي هر سه، نامه جداگانه اي نوشت و براي آن ها ارسال نمود.