جام جم آنلاين: شايد براي شما هم پيش آمده وقتي دقايق طولاني خيابان‌ها و كوچه‌ها را براي پيدا كردن جاي پارك بالا و پايين كرده‌ايد، ناگهان در نهايت ناباوري چشمتان به فضاي خالي مقابل مغازه‌اي افتاده است.
با خود مي‌انديشيد اين‌كه چنين فضاي مناسبي از تيررس ده‌ها راننده‌اي كه نااميدانه در خيابان‌هاي اين شهر به دنبال جاي پارك مي‌گردند، در امان مانده است، چيزي جز خوش‌شانسي شما نمي‌تواند باشد.
هنوز خودرويتان را كاملا پارك نكرده‌ايد و همچنان از موفقيتي كه به دست آورده‌ايد سرخوشيد كه ناگهان ضربه‌اي به پنجره و صدايي با لحني نه‌چندان مودبانه شما را خطاب قرار مي‌دهد كه «آقا اينجا پارك نكن».
صدا متعلق به صاحب مغازه‌اي است كه شما مقابل مغازه‌اش پارك كرده‌ايد.
او فضاي خالي مقابل مغازه‌اش را ملك اختصاصي خودش مي‌داند كه كسي حق پارك كردن در آنجا را ندارد.
استدلال شما هم مبني بر اين‌كه «مگر خيابان پاركينگ اختصاصي است!» يا «اين كار شما غيرقانوني است» به‌هيچ‌وجه آن مغازه‌دار محترم را قانع نمي‌كند.
سرانجام پس از چند دقيقه بحث و تنش بيهوده اين شما هستيد كه بايد كوتاه بياييد و خودرويتان را از محل پاركي كه با كلي زحمت پيدايش كرده بوديد، خارج كنيد.
همچنان كه دور مي‌شويد صاحب مغازه را مي‌بينيد كه 2 جعبه ميوه را مي‌آورد تا مقابل مغازه‌اش بگذارد و خودش را تا آخر روز از سر و كله زدن با رانندگاني كه مي‌خواهند در مقابل مغازه‌اش پارك كنند، خلاص كند.
شما مي‌مانيد با اين علامت سوال كه كدام سازمان متولي رسيدگي به چنين تخلفاتي در شهر است ؟
انگار مشكلات ناشي از كمبود فضاي پارك در شهرها تمامي ندارد.
مشكلي كه ساماندهي پارك‌هاي حاشيه‌اي با حضور پاركبان‌ها و حتي ساخت پاركينگ‌هاي كوچك و بزرگ طبقاتي و گاراژ‌هايي كه در داخل كوچه و پس‌كوچه‌هاي منتهي به مراكز خريد با ظرفيت‌هاي محدود، كاركرد پاركينگ‌هاي كوچك را پيدا كرده‌اند هم نتوانسته گرهي از معضل كمبود فضاي پارك خودروها باز كند.
فقط كافي است در ساعات اوج ترافيك صبحگاهي و عصرگاهي سري به خيابان‌هاي شهر بزنيد تا با كلمه ظرفيت پاركينگ تكميل است، مواجه شويد.
هنوز هم چند صد هزار خودرو در ساعات مختلف روز براي پيدا كردن كوچك‌ترين فضاي پارك كه بتوانند با بهره‌گيري از مهارتي كه در پارك كردن دارند، خودروي خود را به هزار زحمت در آن جا دهند دقايق طولاني در خيابان‌ها و معابر شهر سرگردانند.
اكثر فضاهاي شهري قابل پارك كردن خودرو در همان ساعات اوليه روز پر مي‌شود، به طوري كه از ميانه روز به بعد خودروها به صورت دوبله و سوبله در مجاورت يكديگر پارك مي‌شوند، چراكه رانندگان آنها براي انجام كارهاي روزانه خود چاره‌اي جز پارك كردن به اين شيوه حتي به بهاي جريمه توقف دوبله ندارند.
اما هر چه مي‌گذرد معضل كمبود فضاي پارك در معابر شهري و آثار و پيامدهاي آن هر روز ابعاد جديدي به خود مي‌گيرد؛ وضعيتي كه گاه زمينه متخلف شدن برخي شهروندان از يكسو و تضييع حقوق گروهي از شهروندان را از سوي ديگر فراهم مي‌آورد.
اين روزها مشاهده صحنه قرار دادن جعبه‌هاي كوچك و بزرگ ميوه، گلدان گل، ميله‌هاي فلزي، چند قطعه سنگ بزرگ و هر چيز ديگري كه بتوان به واسطه آن مانع پارك كردن خودروها در مقابل مغازه‌ها، ساختمان‌هاي اداري، تجاري و... شد ديگر به پرده‌اي تكراري و عادي از زندگي شهرنشيني تبديل شده است.
جالب اينجاست كه اين رفتار ناهنجار اجتماعي كه به نوعي مصداق بارز تضييع حقوق شهروندي است روزها بتدريج به حق مسلم براي برخي كسبه و مغازه‌داران كه مرتكب چنين رفتاري مي‌شوند، تبديل شده است.
فروش فضاي عمومي شهر!
كسبه‌اي كه فضاي مقابل مغازه‌شان را به پاركينگ اختصاصي خود تبديل كرده‌اند آنقدرها هم در ممانعت از پارك كردن خودروي شهروندان يك كلام نيستند. حتما اين را شنيده‌ايد كه مي‌گويند: «هرچيزي نرخي دارد.»
شنيد‌ها حاكي است برخي از اين مغازه‌داران با آگاهي نسبت به كمبود جاي پارك در خيابان و پر بودن ظرفيت پاركينگ‌هاي طبقاتي (البته اگر پاركينگ عمومي در آن محدوده وجود داشته باشد) از اين نياز شهروندان سوء‌استفاده كرده و پس از كلي اصرار و خواهش شهروند از روي انسان‌دوستي در ازاي دريافت چند اسكناس سبز فضاي پارك مقابل مغازه‌شان را تا هر چند ساعت كه بخواهند اجاره مي‌دهند.
اين روشي است كه برخي كسبه زير گوش سازمان‌هايي مانند شهرداري و راهنمايي و رانندگي از طريق آن روزانه چند هزار توماني كسب درآمد مي‌كنند.
به اين ترتيب اين شهروندان متخلف با چنين اقدامي مرتكب دو تخلف بارز مي‌شوند: اول اختصاص فضاي عمومي شهر به پاركينگ اختصاصي براي خود و ديگري پاركينگ‌فروشي كه در قالب فروش فضاي عمومي شهر كه دور از چشم متوليان امر انجام مي‌شود.
اين در حالي است كه كوتاهي سازمان‌هاي مسوول در برخورد با اين تخلف اين روزها بيش از گذشته زمينه افزايش ايجاد محل‌هاي پارك اختصاصي در مقابل مغازه‌ها، مراكز خريد، نمايشگاه‌هاي خودرو، شركت‌هاي خصوصي، بيمارستان‌ها و... را فراهم آورده است.
سازمان‌هاي دولتي هم بله
اگر تا به حال براي انجام كار اداري گذرتان به ساختمان‌هاي شهرداري تهران و شوراي شهر واقع در خيابان بهشت افتاده باشد حتما ميله‌هاي زرد رنگ بزرگي كه تا چندين متر در طول خيابان كشيده شده‌اند را ديده‌ايد. ميله‌هايي كه اجازه هرگونه توقف حتي به مدت چند دقيقه را از شهروندان گرفته است.
درواقع هر چند اينجا ديگر خبري از جعبه‌هاي ميوه، چهارپايه و... نيست اما شهرداري با نصب ميله‌هاي آهني به نوعي براي خودروهاي سازمان، پاركينگ اختصاصي ايجاد كرده است.
هرچند ساختمان شهرداري تهران و شوراي شهر به عنوان نمونه‌هايي از صدها مورد اينچنيني كه اين روزها شهروندان در سطح شهر مشاهده مي‌كنند، مطرح شد اما با كمي نگاه دقيق‌تر به گوشه و كنار شهر مي‌توان موانع نصب شده در مقابل ساختمان‌هاي ادارات و سازمان‌هاي دولتي كه با هدف ايجاد پاركينگ‌هاي اختصاصي به منظور پارك خودروهاي اداري سازمان مربوط انجام شده است را به‌وضوح مشاهده كرد.
جالب اينجاست كه با وجود اتمام حجت‌هاي مكرر مسوولان راهنمايي و رانندگي مبني بر ممنوعيت ايجاد پاركينگ‌هاي اختصاصي در خيابان‌ها حتي براي سازمان‌ها و ادارات دولتي، اما همچنان اكثر اين سازمان‌ها حاشيه خيابان مقابل ساختمان خود را به محل پارك خودروهاي سازماني خود اختصاص داده‌اند.
البته در اين ميان عدم جديت راهنمايي و رانندگي در برخورد با سازمان‌ها و ادارات دولتي كه حاشيه خيابان‌ها را به پاركينگ خودروهاي سازماني خود اختصاص داده‌اند در تداوم اين تخلف بي‌تاثير نبوده است؛ چشمپوشي روي تخلفي كه شايد از نوعي ملاحظات بين سازماني ميان دستگاه متولي برقراري نظم و اجراي قوانين با سازمان‌ها و دستگاه‌هاي دولتي ناشي مي‌شود.
جريمه و برخورد قانوني با متخلفان
رئيس پليس راهنمايي و رانندگي تهران در گفت‌وگو با «جام‌جم» با اشاره به آغاز طرح برخورد با كسبه‌اي كه فضاي عمومي مقابل محل كسب و كار خود را تبديل به پاركينگ اختصاصي كرده‌اند، اين اقدام را نيز درواقع نوعي سد معبر دانسته و تاكيد مي‌كند: چنين كاري خلاف قوانين و مقررات است و راهنمايي و رانندگي با شهروندان متخلف در اين زمينه به طور جدي برخورد كرده و ضمن جريمه نقدي آنها اين موانع را از سطح فضاي سواره‌رو جمع‌آوري مي‌كند.
سردار حسين رحيمي با تاكيد بر اين‌كه علاوه بر اين با افرادي كه فضاي پياده‌رو را هم اشغال كرده و با سد معبر براي تردد عابران مزاحمت ايجاد مي‌كنند نيز برخورد مي‌شود، مي‌افزايد: علاوه بر فروشندگان دوره‌گرد حتي موتورسيكلت‌هايي كه با پارك نابجا در فضاي پياده‌رو مانع تردد آسان عابران پياده مي‌شوند نيز برخورد مي‌شود.
رئيس پليس راهنمايي و رانندگي تهران در پاسخ به اين پرسش كه براي برخورد با ادارات و سازمان‌هاي دولتي متخلف در اين زمينه آيا دستورالعملي ابلاغ شده است، مي‌گويد: هيچ استثنايي در اين زمينه وجود ندارد و اتفاقا طرح پليس براي برخورد با اين تخلف از ادارات و سازمان‌هاي دولتي آغاز شده است و در اين زمينه نيز با سد معبر ادارات و سازمان‌هاي دولتي و شركت‌ها برخورد مي‌شود، بجز مواردي كه به دلايل امنيتي و حفاظتي از مراكز قانوني مجوز رسمي داشته باشند.
سردار رحيمي با تاكيد بر اين‌كه برخورد با چنين سد معبرهايي از وظايف جدي شهرداري‌هاست، از تداوم اعمال قانون پليس راهنمايي و رانندگي با همكاري شهرداري‌ها براي برخورد با اين تخلف در سطح شهر خبر مي‌دهد.
فضاهاي عمومي شهر چه پياده‌رو و چه سواره‌رو متعلق به تمام شهروندان يك شهر است و قرار گرفتن مغازه، ساختمان محل كار، منزل و... نمي‌تواند حقي براي برخي شهروندان ايجاد كرده يا تضييع‌كننده حقي از گروه ديگري از شهروندان باشد.
پوران محمدي / گروه جامعه