بسياري از بيماران ديابتي از خانواده انسولين‌ها براي درمان استفاده مي‌كنند. اين بيماران دسته‌اي از مبتلايان به بيماري ديابت هستند كه ترشح انسولين لوزالمعده در آنها كاهش يافته و براي جبران، نيازمند دريافت انسولين هستند(ديابت نوع يك).
انسولين ممكن است به تنهايي يا به همراه ديگر داروهاي ضدديابت مورد استفاده قرار گيرد. عده‌اي از بيماران ديابتي مبتلا به نوع2 به دليل عوارض ناشي از ديابت نيازمند استفاده موقت يا دائمي از انسولين به جاي تركيبات خوراكي (قرص‌ها) مي‌شوند.
اشكال رايج و در دسترس انسولين شامل انسولين رگولار و ان.پي.اچ است. انسولين رگولار مشابه آب شفاف و بي‌رنگ است در حالي كه ان.پي.اچ شيري رنگ است. در اشكال تركيبي، اين دو دارو را به نسبت‌هاي متفاوتي تركيب كرده و براي استفاده راحت‌تر ارائه مي‌كنند. يكي از اين اشكال تركيبي كه در ايران در دسترس است تركيبي است حاوي 70 درصد ان.پي.اچ و 30 درصد رگولار. انسولين‌ها عموما به صورت زيرجلدي تجويز مي‌شوند. انسولين رگولار ممكن است در شرايطي خاص به شكل وريدي استفاده شود.
تزريق وريد‌ي انسولين تنها در بيمارستان‌ها و زير نظر پزشك و براي شرايط خاص كاربرد دارد. انسولين رگولار به سرعت اثر مي‌گذارد ولي نيمه عمر كمي دارد در حالي كه انسولين ان.پي.اچ اثر تاخيري داشته و داراي نيمه عمر طولاني‌تري بوده كه باعث مي‌شود اثرات آن را كمتر بتوان پيش‌بيني كرد. اگر انسولين رگولار با دوز بالا به شكل زيرجلدي استفاده شود ممكن است اثرات آن مانند نوع ان.پي.اچ قابل پيش‌بيني نباشد.
انسولين رگولار در مدت30 تا 60 دقيقه اثرش شروع شده و طي 2 تا 4 ساعت به حداكثر اثرش مي‌رسد. اثر اين شكل از انسولين تا 7 ساعت در بدن باقي مي‌ماند. انسولين ان.پي.اچ داراي شروع اثري يك تا 2 ساعت از زمان مصرف بوده كه طي 6 تا 14 ساعت از زمان مصرف به حداكثر اثرش مي‌رسد. اثرات دارو تا بيش از 24 ساعت در بدن قابل پيگيري است.

عوارض جانبي
ممكن است تجويز مكرر انسولين در نقطه‌اي از بدن منجر به تغييراتي در بافت چربي موضعي شود. براي جلوگيري از اين عارضه عموما محل تجويز را تغيير مي‌دهند. عده‌اي از بيماران به تركيبات همزمان موجود با انسولين واكنش حساسيتي شديدي بروز مي‌دهند كه منجر به بروز تنگي‌نفس، تپش قلب، افت فشارخون و ضايعات پوستي مي‌شود.
مصرف همزمان با ديگر داروها ممكن است اثر انسولين را افزايش يا كاهش دهد. مصرف الكل يا ميزان بالايي از آسپيرين مي‌تواند قند بيمار را پايين انداخته و از طرفي مصرف داروهاي كورتوني همچون پردنيزولون و دگزامتازون مي‌تواند اثرات معكوس داشته باشد يعني اثربخشي انسولين را كاهش داده و قند خون را بالا ببرد.

دكتر بهروز هاشمي
متخصص طب اورژانس