اخيرا استفان هاوكينگ، يكي از چهره‌هاي برجسته و بزرگ علم معاصر در جهان و كيهان‌شناسي كه در تلاش براي درك اسرار جهان است، در گفتگويي اعلام كرده است انسان اگر مي‌خواهد از انقراض نجات پيدا كند، بايد تا يك قرن ديگر شروع به ترك سياره زمين بكند. اين هشدار را دانشمندي برجسته مي‌دهد كه انديشه‌هايش الهام‌بخش بسياري از مردم بوده‌اند.
اما اگر انسان بخواهد تا يك قرن ديگر سفر طولاني و دائمي خود را به فضا آغاز و شروع به ساختن اقامتگاه‌هاي دائمي در بيرون از زمين كند، بايد اين راه را از مسيري شروع كند كه شانس موفقيت آن بيشتر باشد. 50 سال از آغاز عصر فضا گذشته است و تاكنون تنها 3 كشور روسيه، آمريكا و چين توانسته‌اند مستقلا انسان‌هايي را به فضا اعزام كنند. انسان تا ماه بيشتر نتوانسته سفر كند و از سوي ديگر هزينه‌هاي سفرهاي فضايي بشدت بالا و سرسام‌آور است. اگر قرار باشد همين داستان ادامه پيدا كند، شايد راه فتح فضا و سفر دائم به آن در آينده‌اي نزديك چندان امكان‌پذير نباشد؛ اما آيا راهي وجود دارد كه بتواند اين مسير را شتاب بخشد. به نظر مي‌رسد پاسخ در بخش خصوصي نهفته باشد.
يك بار پيش از اين بخش خصوصي نشان داده است كه مي‌تواند باعث شتاب چشمگير در رشد فناوري شود و آن زماني بود كه پاي اين بخش به بحث فناوري ارتباطات و بويژه اينترنت باز شد. در آن زمان بود كه اينترنت از شبكه‌اي محدود كه ميان مراكز علمي و بخش‌هاي نظامي كاربرد داشت، يكباره تبديل به پديده‌اي شد كه بسرعت با تار و پود زندگي هرروزه شهروندان گره خورد.
به نظر مي‌رسد بخش خصوصي در صنايع فضايي نيز اين امكان را دارد و به همين دليل بسياري از هم‌اكنون شمارش معكوس اولين پرواز رسمي شركت ويرجين گالاگتيك را آغاز كردند؛ پروازي كه نخستين سفر رسمي و تجاري بخش خصوصي به مدار زمين را آغاز مي‌كند.
ايده پروازهاي فضايي خصوصي، يكي ديگر از ايده‌هاي بزرگ يكي از كارآفرينان معروف جهان به نام ريچارد برانسون است؛ مرد ثروتمند و ماجراجويي كه بيش از 200شركت موفق تجاري در زمينه‌هاي گوناگون از فروشگاه زنجيره‌اي گرفته تا خطوط هوايي و بازي‌هاي رايانه‌اي را تاسيس كرده است.
زماني ايده استفاده تجاري از فضا به ذهن برانسون افتاد كه پيشرفت فناوري بزرگي رخ داد و اين روياي قديمي كه به نظر داستاني علمي- تخيلي مي‌آمد، در مرزهاي امكانات موجود قرار گرفت و موجودي به نام سفينه فضايي شماره يك در جريان يك رقابت علمي معرفي شد.
اين فضاپيما را بارت روتان، يكي از مهندسان سابق ناسا طراحي كرده بود و با سرمايه‌گذاري يكي از مديران شركت مايكروسافت به نان پل الن، آن را وارد رقابت انصاري ـ ايكس پرايز كرد. اين جايزه قرار بود به نخستين سفينه بخش خصوصي اهدا شود كه بتواند در فاصله كوتاهي 2 بار با موفقيت به فراسوي مرز فضا يعني ارتفاعي بالاتر از 100كيلومتر سفر كند.
زماني كه اين سفينه توانست 2 بار اين كار را انجام دهد و برنده جايزه انصاري شود، سرمايه‌گذاران با واقعيتي مواجه شده بودند كه مي‌شد روي آن حساب كرد. ريچارد برانسون، بلافاصله وارد مذاكره شد و امتياز آن طرح را خريد و مهندس طراح آن يعني بارت روتان را به استخدام خود درآورد و نخستين شركت تجاري توريسم فضايي با نام ويرجين گالاكتيك را ثبت كرد.
طي چند ماه گذشته، طرح نهايي اين سفينه آماده شده و آزمايش‌هاي بدون سرنشين خود را آغاز كرده است و مديران اين شركت اميدوارند بتوانند تا سال 2011 خدمات‌رساني كند.
چگونه به فضا برويد
ابزاري كه اولين گام در راه در دسترس قرار دادن فضا براي عموم مردم را برخواهد داشت، اسپيس شيپ 2 يا سفينه فضايي شماره 2 نام دارد. اين بخش، بدنه اصلي فضاپيما را تشكيل مي‌دهد كه قرار است 2 خدمه و 6 مسافر را در خود جاي دهد؛ اما اين بخش روي يك ابزار بالابر ديگر وصل مي‌شود. اين ابزار يك هواپيماي يدك‌كش است كه به نام شواليه سفيد خوانده مي‌شود و فضاپيماي شماره 2 روي آن قلمدوش مي‌شود.
از هم‌اكنون پيش‌فروش بليت‌هاي اين پرواز كه 200 هزار دلار براي هر صندلي آن قيمت‌گذاري شده است، آغاز شده و همه آنها به فروش رفته‌اند.
اما اگر شما هم صاحب يكي از اين بليت‌ها باشيد، در سفر خود چنين مراحلي را پيش‌رو خواهيد داشت. شما پس از كنترل بليت خود وارد فضاپيماي اصلي مي‌شويد و روي يكي از 6 صندلي ويژه ميهمانان خواهيد نشست. اين سفينه با بالهاي متحركش زير شواليه سفيد نصب شده است؛ هواپيمايي كه فاصله 2 بال آن 43 متر طول دارد.
پس از نمايش دستورالعملي از موارد امنيت پرواز، شواليه سفيد پرواز خود را آغاز مي‌كند و در حالي كه سفينه شماره 2 را با خود مي‌كشد، تا ارتفاع 5/15 كيلومتري سطح زمين ارتفاع مي‌گيرد. در اينجاست كه بخش اصلي سفر آغاز مي‌شود. قلاب‌هاي نگاهدارنده سفينه جدا مي‌شوند و چند لحظه بعد موتورهاي اصلي سفينه روشن مي‌شوند و شما را با شتاب كوبنده‌اي و در راستايي عمود بر زمين تا آستانه مرزهاي فضا بالا مي‌برند. بعد از عبور از ارتفاع 100 كيلومتري سطح زمين، مرحله‌اي كه منتظرش بوديد، آغاز مي‌شود.
در اين ارتفاع شما مي‌توانيد انحناي سياره زمين را ببينيد، شرايط بي‌وزني را تجربه كنيد و آسمان را كه به دليل رقيق شدن جو دچار تيرگي شده است، مشاهده كنيد. كل اين تجربه استثنايي و بي‌نظير 5 دقيقه به طول خواهد انجاميد و پس از آن سفينه بار ديگر وارد بخش غليظ جو مي‌شود و راه خود را به سوي سكوي فرود پي مي‌گيرد.
در ارتفاع 5/21 كيلومتري از سطح زمين، بالهاي عقبي سفينه باز مي‌شوند تا سرعت فرود را كاهش دهند و در نهايت سفينه مانند يك هواپيما روي باند فرود به زمين خواهد نشست.
شايد به نظر بيايد كه اين 5 دقيقه ارزش 200 هزار دلار را ندارد؛ اما اين نخستين گام پيش‌روي انسان‌هاي عادي است كه بتوانند تجربه ملاقات با زمين را به دست بياورند.
به محض اين كه اولين پروازهاي رسمي اين شركت آغاز شود، شركت‌هاي رقيب به بازار خواهند آمد. ظهور رقباي جديد، قيمت پرواز‌ها را كاهش، كيفيت آنها را افزايش و امكانات بيشتري در اختيار مسافران قرار خواهد داد.
از هم‌اكنون چندين شركت روي طرح هتل‌هايي در مدار زمين كار مي‌كنند و هم‌اكنون نمونه‌اي آزمايشي از يكي از اين هتل‌ها به نام جنسيس در مدار در حال آزمايش است.
اما انسان و رقابت براي كشف سرزمين‌هاي جديد به مدار نيز محدود نمي‌ماند و بسرعت به افق‌هاي جديدي خواهد رسيد و كسي چه مي‌داند شايد يك يا 2 قرن ديگر شما بتوانيد از فرودگاه نزديك محل سكونتتان بليتي براي مدار زمين، ماه و يا حتي مريخ تهيه كنيد.
گام اول راه‌اندازي پروازهاي تجاري به فضا با اولين پرواز خطوط ويرجين برداشته خواهد شد.
پوريا ناظمي /جام جم