نخستین نشست علمی تفسیر سوره حشر ،توسط حضرت آیت‌الله سبحانی بعد از نماز ظهر و عصر امروز با حضور طلاب و اقشار مختلف مردم در مجتمع عالی فقه (حجتیه) قم برگزار گردید.
به گزارش مرکز خبر حوزه، حضرت آیت الله سبحانی، در نخستین روز آغاز سلسله نشست های تفسیر قرآن، به تفسیر آیه « بسم الله الرحمن الرحیم»پرداخته و اظهار اظهارداشتند: علمای امامیه« بسم الله» هر سوره را جزو آن سوره و یک آیه جداگانه محسوب می کنند، ولی در نظر اهل سنت بجز سوره حمد« بسم الله» در سایر سور فقط فاصل بین آیات محسوب می گردد و آیه جداگانه ای نیست.
ایشان افزودند: از آنجایی که بیشترین چاپ و انتشار قرآن کریم در کشورهای عربی اهل تسنن است، بنابراین در اکثر کتابت ها« بسم الله» را جزو آیات محسوب نمی کند و در کشور ما نیز برای جلوگیری از کثرت کتابت ها و بروز اختلافات، بسمله مانند نظر اهل سنت کتابت شده است.
معظم له با اشاره به حدیثی از امام صادق(ع)، بر بلند خواندن« بسم الله» تاکید کرده و ادامه دادند: ائمه اطهار (ع) بر بلند خواندن« بسم الله الرحمن الرحیم» بارها تاکید کرده اند و اهل سنت را بر آهسته خواندن آن نکوهش می نمودند.
حضرت آیت الله سبحانی با اشاره به تفسیر« باء» در« بسم الله الرحمن الرحیم» عنوان کردند: حرف« باء» در بسم الله به معنای استعانت است، چون در « ایاک نعبد و ایاک نستعین» که در ادامه سوره حمد نازل شده که قرینه خوبی محسوب می شود تا متعلق« باء» در بسمله را« اَستعینُ» بدانیم.
ایشان به احتمال دیگری در متعلق« باء» اشاره کرده و افزودند: معتقد هستم، به دلیل این که اولین آیه نازل شده بر پیامبر اکرم(ص) آیه« اقراء باسم ربک الذی خلق» است. بنابراین احتمال دارد متعلق حرف« باء» کلمه محذوف« اِقراءُ» باشد.
این مفسر قرآن کریم بیان داشتند: همزه« اسم»، همزه وصل است و طبق قواعد علم صرف، همزه وصلی که مجرور باشد در کتابت ذکر می شود،ولی در قرائت حذف می گردد، مانند:« اقراء باسم ربک...» ،در حالی که در« بسم الله» نه تنها قرائت همزه بلکه کتابتش نیز ساقط شده که برای این مسئله دو احتمال وجود دارد.
ایشان در این خصوص ادامه دادند: وجه اول ،کثرت استعمال و کتابت مردم آن دوران به صورت« بسم الله» است نه به صورت« باسم الله» که به مرور زمان تثبیت شده و وجه دوم که قوی تر نیز می باشد، این است که اسمی که متعلقش محذوف باشد، همزه وصلش نیز مانند:« بسمه تعالی» حذف می شود و اسمی که متعلقش مذکور باشد همزه وصلش نیز مانند:« اقراء باسم ربک ...» مذکور است.
حضرت آیت الله سبحانی با طرح سوالی مبنی بر این که طبق معنای« بسم الله» باید از نام خدا کمک بگیریم چون « اَستعینُ بسم الله» معنا می شود. در حالی که باید از خود خدا کمک گرفت، افزودند: برخی از مفسرین می گویند« اسم» در اینجا اضافه و زائد است ،در حالی که بنا بر اعتقادات شیعه چنین مسئله ای در قرآن هرگز وجود ندارد و هیچ آیه و حتی حرفی زائد و اضافی نیست.
معظم له تاکید کردند: اسم بر دو قسم است برخی اسماء فقط بر مُسمای دلالت دارند، مانند: زِید، که فرد خارجی آن را در ذهن تداعی می کند. ولی برخی اسماء مانند:« الله» گرچه عَلَم هستند ولی مفهوم وصفی دارند و دربردارنده صفات ذاتی جلالیه و جمالیه است. بنابراین اسم« الله» مفهومی وصفی از موجودی مقدس و دارای صفات ذاتی جمال، جلال و کمال است.
خاطر نشان می شود، سلسله مباحث تفسیری حضرت آیت الله سبحانی با تفسیر سوره مبارکه حشر در ایام ماه مبارک رمضان، هر روز در مجتمع عالی فقه قم، بعد از نماز ظهر و عصر برگزار می گردد که علاقه مندان می توانند در این دروس شرکت کرده و از فیوضات قرآنی بهره مند شوند.