ماه مبارك رمضان، مهمترين و شريفترين ماه سال است و ماهي است كه منتسب است به پروردگار منان و هر كسي حرمت اين ماه را نگه دارد، مهمان خداوند متعال خواهد بود.
پيامبراكرم(ص) در عظمت و شرافت اين ماه عزيز، در خطبه معروف خويش فرمود: ايها النّاس! انّه قد أقبل اليكم شهر الله بالبركه و الرّحمه و المغفره، شهر هو عند الله افضل الشّهور، و ايّامه افضل الأيّام، و لياليه أفضل الليالي، و ساعاته افضل الساعات، و هو شهر دعيتم فيه الي ضيافه الله، و جعلتم فيه من اهل كرامه الله…
يعني: مردم! ماه خدا با بركت و رحمت و بخشش گناهان نزديك است؛ ماهي كه نزد خدا برترين ماه ها، روزهايش برترين روزها، شب هايش بهترين شب ها و ساعت هاي آن بهترين ساعت ها است؛ ماهي كه در آ، به ميهماني خدا دعوت شديد و شما را در اين ماه از كساني قرار داده اند كه شايسته كرامت خدا هستند…
عبدالله بن عباس از پيامبراكرم(ص) درباره فضيلت ماه رمضان و فوايد بي شمار آن براي امت اسلام، روايتي نقل كرده است، كه انسان را به شگفتي وامي دارد. آن حضرت در فرازي از اين حديث شريف فرمود: و ان لله تعالي في آخر كلّ يوم من شهر رمضان عند الافطار ألف ألف عتيق من النّار، فاذا كانت ليله الجمعه و يوم الجمعه، أعتق في كلّ ساعه منهما ألف ألف عتيق من النّار، و كلّهم قد استوجبوا العذاب، فاذا كان في آخر يوم من شهر رمضان أعتق الله في ذلك اليوم بعدد ما أعتق من اوّل الشّهر الي آخره.
يعني: خداوند متعال در آخر هر روز از ماه رمضان، به هنگام افطار يك ميليون نفر را و در شب جمعه و روز جمعه ]در اين ماه شريف[ در هر ساعت، يك ميليون نفر را كه همگي سزاوار آتش جهنم اند، از أتش آزاد ميكند و هنگامي كه أخرين روز ماه رمضان فرا رسد، در أن روز به تعداد كساني كه از اول تا أخر ماه رمضان آزاد كرده است، بندگان گناهكار خويش را از آتش جهنم آزاد مي كند.
اميرمومنان علي بن ابي طالب(ع) در حديثي فرمود: نگوييد رمضان؛ زيرا نمي دانيد رمضان چيست؛ و اگر كسي گفت، بايد براي كفاره آن، صدقه داده و روزه بگيرد. بلكه همانطوري كه خداوند متعال فرموده است بگوييد: ماه رمضان.

به هر روي، در اين جا به برخي از اعمال و عبادات مشترك ماه رمضان، اشاره مي كنيم:
1- خواندن دعا و مناجات.
مانند دعاي: اللهم ارزقني حج بيتك الحرام…، پس از هر نماز واجب؛ دعاي: يا علي يا عظيم، يا غفور يا رحيم…، پس از هر نماز واجب؛ دعاي: اللهم ادخل علي اهل القبور السّرور، پس از هر نماز واجب و دعاي: اللهم لك صمت و علي رزقك افطرت و عليك توكلت فتقبل مني، به هنگام افطار.
2- خواندن قرآن.
در اين ماه، قرآن فراوان خوانده شود و چه خوب است كه در هر روز، يك ختم قرآن شود.
برخي از ائمه اطهار(ع) در اين ماه، چهل ختم قرآن و حتي گاهي زيادتر از آن انجام مي دادند.
3- ذكر استغفار و گفتن "لا اله الا الله" و صلوات فرستادن بر محمد و آل محمد(ص).
4- صدقه دادن و افطار دهي به روزه داران، اگر چه به چند دانه خرما و يا شربتي از آب باشد.
5- خواندن نمازهاي مستحبي.
از جمله خواندن هزار ركعت نماز در مجموع اين ماه شريف. بدين گونه كه در دهه اول و دهه دوم در هر شبي بيست ركعت خوانده شود، كه هر دو ركعت به يك سلام باشد؛ به اين صورت كه هشت ركعت آن را پس از نماز مغرب و دوازده ركعت آن را پس از نماز عشا به جا آورد.
در دهه سوم، در هر شبي سي ركعت، به مانند شب هاي دهه اول و دهه دوم، كه مجموع أن ها، هفتصد ركعت مي گردد و باقي مانده را كه سيصد ركعت مي باشد در سه شب قدر، و هر شبي يكصد ركعت به جا آورد.
گفتني است، كه اين نماز، غير از نمازهاي مستحبي معمولي، مانند غفيله و نافله است، كه آن ها نيز به جاي خويش اقامه گردند.
6- صله رحم و ديدار از والدين و فاميلان نزديك و زيارت برادران مومن.
7- زيارت معصومين(ع)، به ويژه اميرمومنان(ع) و امام حسين(ع).
8- اعتكاف.
در تمام ايام ماه مبارك رمضان، به خصوص در دهه سوم اين ماه شريف، اعتكاف در مساجد از سنت مي باشد.
به هر روي، اين ماه، ماه عبادت و بندگي در درگاه خداي سبحان است و آدمي هر چه مي تواند، بايد تلاش و كوشش كند و ذخيره اي از اين ماه براي آخرت خويش تهيه كند و خود را از گمراهي و ارتكاب معصيت به دور نگه دارد.

نزول كتاب آسماني "صُحف" بر ابراهيم خليل الله(ع) نخستين شب ماه مبارك رمضان
روايات فراواني كه دلالت دارند بر اين كه بسياري از كتب آسماني، از جمله پنج كتاب معروف آسماني (صحف ابراهيم، تورات موسي، زبور داوود، انجيل عيسي و قرآن مجيد) در ماه مبارك رمضان نازل شده اند.
از واثله بن اسقع روايت شده است، كه پيامبراكرم(ص) فرمود: صحف حضرت ابراهيم(ع) در نخستين شب ماه رمضان نازل گرديد.
گفتني است كه ابراهيم خليل الرحمن(ع) يكي از پيامبرهاي بزرگ الهي است، كه تقريباً دو هزار سال پيش از ميلاد، در شهر كوچك "اور = OUR" ديده به جهان گشود و با مشركان و كافران عصر خويش به مبارزه برخاست و در اين راه ناملايمات و سختي هاي فراواني متحمل شد و خانه خدا را تجديد بنا نمود. وي، جد أعلاي بني اسرائيل و انبياي يهود و بني اسماعيل و بسياري از عرب ها و حجازي ها است.