مصرف غلات، لبنيات، چاي و قهوه در کنار وعده هاي غذايي براي تنظيم آهن خون به بيماران مبتلا به تالاسمي توصيه مي شود.
در افراد سالم فقط مقدار کمي از آهن مواد غذايي جذب بدن مي‌شود، اما در افراد کم خون از جمله بيماران تالاسمي به علت کم خوني، جذب آهن مواد غذايي بيشتر است.
اگر چه افزايش مقدار آهن در بدن بيماران تالاسمي، به دليل تزريق خون است، با اين حال افزايش جذب آهن از غذا نيز باعث افزايش ميزان آهن بدن مي شود.بنابراين بيماران بهتر است رژيم غذايي خود را طوري تنظيم کنند که آهن کمتري از غذا جذب بدن شود.
در رژيم غذايي روزانه دو نوع آهن هِم يا HEME IRON (آهن موجود در گوشت) و آهن غيرهِم يا NON-HEME IRON (آهن موجود در مواد غيرگوشتي) وجود داد.
طبق اعلام معاونت آموزش و پژوهش سازمان انتقال خون، «آهن هِم» در انواع گوشت قرمز، ماهي و قسمت هاي تيره گوشت مرغ و بوقلمون وجود دارد. جگر و قلوه نيز منابع غني از آهن نوع هِم هستند.آهن هِم به آساني مورد استفاده بدن قرار مي گيرد و جذب آن در بدن زياد است و به طور متوسط 35 درصد آهن گوشت، جذب بدن مي شود.
بنابراين بهتر است بيماران تالاسمي مصرف اين مواد غذايي را محدود کرده و به جاي گوشت قرمز از پروتئين هاي گياهي يا از قسمت هاي سفيد مرغ که حاوي آهن کمتري است، استفاده کنند. جذب آهن هِم کمتر تحت تاثير ترکيب رژيم غذايي قرار مي گيرد. با اين حال کلسيم موجود در شير، ماست، پنير و خامه، جذب "آهن هِم" را تا حدي کاهش مي دهد.
پس بهتر است در طبخ غذا از شير يا پنير استفاده شود يا غذاي خود را همراه با مقداري ماست مصرف شود.
آهن «غيرهِم» در بسياري از مواد غذايي وجود دارد، از جمله در زرده تخم مرغ، شکلات، غلات، حبوبات، سبزي ها، ميوه ها، ريشه هاي غده اي (مثل سيب زميني و هويج)، ميوه هاي خشک مثل کشمش، برگه هلو و آلو و انجير خشک وجود دارد جذب آن بسيار کمتر از آهن هم است و به طور متوسط حدود 3 تا 8 درصد آن جذب بدن مي شود.
جذب "آهن غيرهِم" به راحتي تحت تاثير ساير غذاها قرار مي گيرد به طوري که بعضي از غذاها اگر همراه با غذاهاي حاوي "آهن غيرهِم" مصرف شوند، باعث افزايش جذب اين نوع آهن و بعضي باعث کاهش جذب اين نوع آهن مي شوند.
به دليل وجود "آهن غير هِم" در بسياري از غذاها، خودداري از مصرف غذاهاي حاوي اين نوع آهن مشکل است.بنابراين بهتر است بيماران تالاسمي رژيم غذايي خود را با دريافت بيشتر غذاهايي که جذب آهن غيرهِم را کاهش مي دهند و مصرف کمتر غذاهايي که جذب اين نوع آهن را افزايش مي دهند، متعادل کنند.
ويتامينC عامل افزايش دهنده جذب آهن است. ويتامين C در ميوه ها (به ويژه در مرکبات و گوجه فرنگي) و سبزي ها (جعفري، شاهي، شنبليله، تره، شبت، گل کلم، فلفل دلمه اي و...) يافت مي شود. مصرف يک عدد پرتقال يا 100 گرم سبزي خوردن همراه با غذا جذب آهن را دو برابر خواهد کرد.
بنابراين بيماران تالاسمي بهتر است از مصرف ميوه ها و سبزي ها به همراه وعده غذايي يا بلافاصله پس از آن خودداري کنند. اما از آنجايي که ميوه ها و سبزي ها، حاوي انواع ويتامين ها و آنتي اکسيدان ها مي باشند و مصرف آن ها ضروريست، بهتر است در بين دو وعده ي اصلي غذا (به عنوان ميان وعده) مصرف شوند.
گوشت قرمز، گوشت پرندگان، ماهي و ساير غذاهايي دريايي نه تنها حاوي مقدار زيادي آهن از نوع هِم مي باشند، بلکه باعث افزايش جذب آهن غيرهِم از ساير غذاها نيز مي شوند.
سبوس گندم، ذرت ، جو دو سر، برنج و حبوباتي مثل سويا ، لوبيا، عدس و نخود باعث کاهش جذب آهن غيرهِم مي شوند. البته بايد به خاطر داشت که ويتامين C مي تواند اين اثر را خنثي کند. بنابراين خوب است که مقدار زيادي غلات در رژيم غذايي روزانه گنجانده شود. چاي و قهوه جذب آهن غيرهِم را کاهش مي دهند. بنابراين خوب است بيماران تالاسمي به همراه وعده هاي غذايي يک فنجان چاي پررنگ يا قهوه بنوشند.
شير، پنير و ماست جذب آهن را کاهش مي دهد. همچنين کلسيم موجود در اين مواد غذايي براي پيشگيري از پوکي استخوان نيز اهميت دارد.
بنابراين تا جايي که ممکن است مصرف لبنيات را در رژيم غذايي اين افراد گنجانده شود. به خصوص ترکيباتي مانند، شير قهوه، شير چاي، ساندويچ پنير، ماکاروني پنير، شير برنج و آش ماست براي بيماران تالاسمي مناسب است.