جلال الدين محمد بن بهاءالدين محمد در بلخ به دنيا آمد. مقارن حمله‏ي مغولان، به آسياي صغير واقع در تركيه‏ي امروزي رفت و در قونيه ساكن شد. وي در نزد پدردانشمند خود تلمذ نمود و چندي نيز در شام كسب دانش كرد. در بازگشت به قونيه به تعليم علوم ديني اشتغال يافت تا با عارفي واصل و بزرگ به نام شمس الدين محمد بن علي تبريزي در قونيه ملاقات كرد واز نَفس گرم او چنان به تاب و تب افتاد كه ديگر تا دم واپسين، سردي نيافت. او هيچ گاه از ارشاد سالكان و افاضه‏ي حقايق الهيه باز نايستاد. از اين دوره‏ي پرشور كه سي سال از پايان حيات مولوي را دربرمي‏گرفت، آثار بي‏نظير ملاّي روم باقي مانده است. مثنوي عظيم معنوي در 26 هزار بيت، ديوان غزليات شمس، رباعيات معروف او و مجالس سبعه و فيه ما فيه، از جمله آثار اوست.