مباهله پيامبر(ص) با نصاراي نجران در سال نهم هجري قمري
پس از فتح مکه معظمه و طائف و مسلمان شدن اهالي يمن و عمان،تقيرباً تمامي مناطق جزيرة العرب در پوشش نظام اسلامي و حکومت توحيدي پيامبر اکرم(ص) قرار گرفت.
اما در اين منطقه بزرگ عربي، اقوام، قبايل و طوايفي بودند که هنوز در برابر اسلام، تسليم نشده و يا حتي دشمني و فتنه انگيزي مي کردند.
منطقه نجران، که در حد فاصل حجاز و يمن قرار دارد، در عصر پيامبر(ص) ،تنها منطقه مسيحي نشين حجاز بود که مسيحيان مقيم آن،با پشتيباني هاي کشور هاي مسيحي شاخ و شمال آفريقا و قيصر روم، ادامه حيات مي دادند.
پيامبر(ص) براي بزرگان اين منطقه نامه هايي ارسال کرد و آنان را به پذيرش دين اسلام و يا پرداخت جزيه[ماليات ويژه اهل کتاب] فرا خواند.
سران مسيحي نجران درباره نامه پيامبر(ص) به مشورت پرداخته و با افراد زيادي در اين باره گفتگو کردند. ولي به خاطر تبليغات و فضاي ويژه مسيحيان در آن منطقه،آنان هيچ يک از پيشنهادهاي رسول خدا(ص) را نپذيرفتند و براي رفع اين معضل،سه تن از بزرگان نجران، يعني:ابو حارثةبن علقمه[اسقف اعظم نجران و نماينده رسمي کليساي روم در حجاز]،عبدالمسيح بن شرحبيل معروف به عاقب[پيشواي اهالي اين منطقه]و اهتم [ياايهم]بن نعمان معروف به سيد[شخصي کهنسال و ريش سفيدو مورد احترام نجرانيان] به همراه ده تن و به روايتي سي تن و به روايتي ديگر شصت تن از مسيحيان نجران عازم مدينه منوره شده تابا رسول خدا(ص) به گفتگو بپر دازندو راه حلي پيدا نمايند.
آنان، پس از ورود به مدينه منوره، وارد بر پيامبر خدا(ص) در مسجد النبي شدند،ولي پيامبر(ص) اعتناي چنداني به آنان ننمود.مسيحيان علت آن را نمي دانستندو به نزد عثمان بن عفان و عبدالرحمن بن عوف که پيشينه آشنايي با آنان داشته رفتندو علت آن را جويا شدند. ولي آن دو نيز چيزي در اين باره نمي دانستند و آنان را به نزد امام علي بن ابي طالب (ع) راهنمايي کرده برده و از آن حضرت، علت آن را پرسيدند.
امام علي(ع) فرمودند: چون شما با لباس هاي فاخر و تزئين کرده و صليب به گردن آويخته وارد مسجد شديد،پيامبر(ص) را از کردارتان ناخوش آمد، بايد لباس هاي خود را تغيير داده و با وضع ساده و بدون هيچ گونه تزيين به زر و زيوري بر آن حضرت وارد شويد، تا مورد استقبال وي قرار گيريد.
مسيحيان نجران،بر اساس فرموده حضرت علي(ع)، لباس و ظاهر خود را تغيير داده و با وضع ساده و عادي بر پيامبر(ص) وارد شدندو با آن حضرت به گفتگو پرداختند.
پيامبر(ص) با آنان در باره توحيد و شرک، نحوه آفرينش حضرت عيسي (ع) و ارتباط وي با خداي سبحان و باطل دانستن عقايد مسيحيان گفتگو کرد،امّا سران نجران گفتار آن حضرت را نپذيرفته و بر عقايد باطل خويش اصرار ورزيدند.
آنان، براي فرار از پذيرش حق،پيشنهاد مباهله دادند. بدين معنا که دروقت معين، در جايي به عبادت و راز و نياز به در گاه خداوند متعال پردازخته و بر طرف مقابل نفرين کنند تا خداوند متعال، بر دروغ گو و باطل گرا عذابي نازل کرده و او را نابودسازد.
در همين زمان بر پيامبر(ص) آيه اي نازل شد و از مباهله بامسيحيان استقبال کرد.[فَمَن حاجَّکَ فيهِ مِن بَعدِ ما جا ئَکَ مِنَ العِلم فَقُل تَعالوا نَدعُ اَبنائَنا وَابنائُکُم...]بنا بر اين، طر فين به مباهله رضايت داده و قرار شد در روز ديگر، در مکاني در بيرون شهر مدينه گرد هم آمده و اقدام به مباهله نمايند.
سران نجران،پيش از رسيدن به مکان مباهله به يکديگر گفتند: اگر رسول خدا(ص) با فرماندهان و ياران خود به مباهله آمد،معلوم است که مقاصد دنيوي دارد و از رسالت و نبوت او خبري نيست و ما بايد با وي مباهله کنيم. اما اگر با فرزندان و اهل بيتش براي اين کار اقدام کرد، دانسته مي شود که او مقاصد دنيوي ندارد و قصدش هدايت و راهنمايي انسان ها از جهالت و کفر و شرک است. در آن صورت،مباهله کردن با او خطر ناک است و بايد به او ايمان آورد و يا حداقل با وي مصالحه کرد.
موعد مقرر فرا رسيد و پيامبر(ص) به همراه دخترش حضرت فاطمه زهرا(س)و دامادش حضرت علي(ع) و دو سبطش حضرت امام حسن (ع) و حضرت ابا عبدالله الحسين(ع) از مدينه حرکت کرد و به جايگاه مقرر رفت. مسلمانان مدينه نيز آن حضرت را مشايعت کرده و با ذکر صلوات،سلام و تکبير،آنان را همراهي مي نمودند.
مسيحيان نجران، زود تر از پيامبر(ص) در مکان مقرر اجتماع کردند. آنان همين که ديدند پيامبر(ص) نزديکترين اقربا و اهل بيت ويژه خويش را براي مباهله آورد،احساس خطر کرده و از مبارزه و مباهله با آن حضرت منصرف شدند و منظره زيبا و نور بخش حضور پيامبر(ص) به همراه امام علي(ع) و فاطمه زهرا(س)و حسنين(ع) ،آنان را مات و مبهوت کرد. به ناچار از مباهله سر باز زده و به آن حضرت پيشنهاد مصالحه دادند.
بدين ترتيب. در برابر عظمت و حقانيت دين مبين اسلام سر فرود آورده و به يکي از پيشنهاد پيامبر(ص) ،يعني پرداخت جزيه و کمک به مسلمانان در جنگ با دشمنان اسلام، رضايت دادند و صلحنامه اي دراين باب تحرير کرده و طرفين امضا نمودند.
اين واقعه، علاوه بر اين که يکي از معجزات بزرگ پيامبر(ص) است،دليل روشني بر حقانيت و معصوميت خاندان پاک رسول خدا(ص) يعني حضرت علي، حضرت فاطمه ،امام حسن و امام حسين[صلوات الله عليهم اجمعين]مي باشد.
شايان ذکر است که برخي از تاريخ نگاران و سيره نويسان،مباهله را در ذي حجه سال دهم برشمردند ،ولي با توجه به اينکه پيامبر(ص) پس از مباهله،حضرت علي(ع) را به يمن اعزام نمود و اعزام آن حضرت در رمضان سال دهم قمري بود، بي ترديد بايد رويداد مباهله در ذي حجّه سال نهم قمري باشد،نه در دهم.