ویراستاران انگلیسی: جان کرتیس و نایجل تالیس ویراستار فارسی: فرخ مستوفی ناشر: آمه
خبرگزاری مهر ـ بدون شک نمایش آثار هخامنشیان در این سطح و انتشار کتاب مربوط به آن باید مدتها پیش انجام میگرفت. شاهنشاهان هخامنشی در فاصله 550 تا 330 قبل از میلاد بر امپراتوریای حکم میراندند که از رودخانه سند تا شمال آفریقا و از دریاچه ارال تا خلیج فارس گسترده بود و بیشک بزرگترین امپراتوری بود که تا آن زمان تاریخ به خود دیده بود.
شاهنشاهان هخامنشی نه تنها با ساخت کاخهای زیبا و با شکوه در تخت جمشید (پارسه) و پاسارگارد و شوش بلکه با ایجاد یک نظام کارآمد اداری و ارتباطی، خدمت مهمی به تمدن بشری کردند. در این مدت آثار هنری منحصر به فردی تولید شد و کارهای علمی و فرهنگی در جاهایی مانند بابل و آشور را به یونان و به طور کلی به غرب منتقل و آنان را با تمدن خاورمیانه باستان آشنا کرد.
با کمک موزه ملی ایران و موزه لوور و بریتانیا، نمایشگاهی در لندن برگزار شد و موزه ملی آثار بسیار مهمی از گنجینه خود را به موزه بریتانیا فرستاد. موزه لوور و گردانندگان آن نیز به همین نسبت سخاوتمندی نشان داد و آثاری را به امانت برای این نمایشگاه ارسال کرد و بدون این مجموعهها، چاپ این کتاب ممکن نبوده است.
در زمانی که خاورمیانه به ویژه ایران در زیر ذرهبین قرار گرفته، چاپ آثاری از این دست و برگزاری نمایشگاهها در زمینه امپراتوری هخامنشی از هر زمان دیگری مناسبتر به نظر میرسد و فرصتی فراهم میآورد که مردم عادی غرب از دستاوردهای تمدنی چنین درخشان لذت ببرند و آن را تحسین کنند.
اکثر آثار نمایشگاه و به تبع آن، عکسهایی که در این کتاب هست، مربوط به موزه ملی ایران موزه تخت جمشید، لوور و کلکسیون موزه بریتانیا است، به استثنای آثار موزه موسسه شرقی دانشگاه شیکاگو همه مجموعههای بزرگ مربوط به سرزمین اصلی ایران نمایش داده شده است.
برای نمایش آثاری که مربوط به خارج ایران می شده، جان کرتیس و نایجل تالیس ویراستاران انگلیسی کتاب متکی به کلکسیون عظیم موزه بریتانیا بودهاند که در قسمتهای مختلف قرار داشته و هرگز با هم به نمایش درنیامده بودهاند. از خارج امپراتوری کلکسیونهای باارزش آثار هخامنشی در مناطقی که کشف شدهاند مانند ترکیه، قفقاز و تراسیا وجود دارند که نمایش چنین مجموعه بزرگی عملی نبوده است.
تاکید ویراستاران این کتاب در واقع مرکز امپراتوری هخامنشی است چرا که بر اساس دستورالعملهای بینالمللی، فقط آثار حفاری نشدهای که به قبل از 1970 تعلق دارند، در این کتاب به نمایش گذاشته شده است.
ایران باستان را غربیها از طریق جنگهای آن با یونان و حمله اسکندر مقدونی در 334- 330 قبل از میلاد میشناسند که بخش مهمی از تخت جمشید را ویران کرد. اختلافات ایران و یونان برای ایرانیها از دید دیگری مطرح میشد.
از نظر ایرانیان این جنگها نزاعهای کوچکی بود که در گوشههای دوردست امپراتوری، حدود 3500 کیلومتر دورتر از تخت جمشید، به وقوع میپیوست و به همین دلیل منابع علمی ایرانی کمتر به این موضوع پرداخته است. برعکس، بیشتر اطلاعات موجود درباره ایرانیان باستان از منابع یونانی مانند هرودوت اخذ شده است که به جای دیدگاه ایرانی از نظر یونانیان نوشته شده است و آن را طوری منعکس کردهاند که آزادی و دموکراسی در مقابل جباریت و حکومت مطلقه قرار گرفته است.
این کتاب به ویژه به این منظور فراهم شده است که در این دیدگاه اروپازده و اروپامرکز تغییری به وجود آورد و سیمای حقیقی ایرانیان باستان را آنچنان که بودهاند، بنماید.
کتاب «امپراتوری فراموش شده؛ جهان پارسیان باستان» با همکاری بئاتریس آندره سالوینی، باربارا آرمبراستر، آگنس بنوا، پییر بریان، وستا سرخوش کرتیس، ایروینگ فنکل، پیتر هیگز، زهرا جعفرمحمدی، آندرو آر. میدوز، شاهرخ رزمجو، آن سیرایت، جان سیمپسون، نیل اسپنسر، متیو دابلیو استولپر، الکساندر ویلینگ و فرخ مستوفی فراهم آمده و کار ویراستاری آن را فرخ مستوفی انجام داده است.
پس از پیشگفتار ویراستار چاپ فارسی، ویراستار نیل مک گرگور (مدیر موزه بریتانیا) و پیشگفتار ویراستاران چاپ انگلیسی، فصول مختلف این کتاب آغاز میشود که شامل 12 فصل به شرح زیر است:
از تاریخ هخامنشی پارسیان 330 تا 550 قبل از میلاد، زبانها و کتیبههای دوره هخامنشی، رمزگشایی خط میخی هخامنشی، باستانشناسی دوران هخامنشی، کاخهای هخامنشی، سفره شاهانه، جواهرات زیورآلات، دین و آداب و رسوم و تدفین، دستگاه اداری شاهنشاهی هخامنشی، حمل و نقل و جنگافزار، ایران و یونان و میراث باستانی ایران.
این کتاب در 272 صفحه به صورت مصور با طراحی جلد ابراهیم حقیقی و در شمارگان 2000 نسخه از سوی انتشارات کتاب آمه منتشر و راهی بازار کتاب شده است.