یک استاد جامعه شناسی درباره قیام 15 خرداد گفت: انقلاب اسلامی امروز نظامی مطرح در نظامهای دنیا است و فرهنگ اسلامی را گسترش می دهد خود به خود لازمه وجود یک چنین حکومتی که بر مبنای اسلام تشکیل شده بزرگداشت سرآغاز آن نهضت است و 15 خرداد سرآغاز نهضت انقلاب اسلامی است.حجت الاسلام سید محمد  ثقفی به مناسبت فرارسیدن پنجاهمین سالگرد قیام 15 خرداد در مورد اینکه قیام 15 خرداد چگونه شکل گرفت و پیامدها و نتایج آن چه بود به خبرنگار مهر گفت: تقریباً در سال 40 بود که دستگاه شاه رفراندومی را با علما می خواست برگزار کند که این رفراندوم از طرف علمای قم تحریم شد. رژیم در واکنش به این تحریم سخنرانی شدید الحنی علیه روحانیت کرد و در ضمن آن سخنرانی به علما حمله کرد و کلمات زشتی مانند ارتجاع سیاه، فکرهای گندیده به کار برد. نتیجه این شد که امام و مراجع در اواخر سال 41 و محرم سال 42 که در ماه خرداد بود به دسته جات حسینی و منبری ها و وعاظ توصیه کردند که خودشان را در دهه محرم در پرتو نهضت اباعبدالله الحسین(ع) برای دفاع از حریم اسلام آماده کنند و پاسخ دربار را که خیلی مفتضحانه به جنگ ارزشهای اسلامی و روحانیت آمده بود بدهند.



وی افزود: نتیجه این آماده باش این شد که دهه محرم به افشاگری علیه نظام پهلوی انجامید. عاشورای همان سال خود امام هم در مدرسه فیضیه یک سخنرانی بسیار تند علیه نظام انجام داد و شاه را آقای شاه خطاب کرد و گفت من تو را نصیحت می کنم کلمه تو را را به کار برد و از لفظ اعلیحضرت و اینها  استفاده نکرد و حملاتی که به روحانیت شده بود را پاسخ داد. واکنش رژیم این بود که فردای آن روز که 14 خرداد بود امام را دستگیر و به تهران منتقل و خبر از اعدام امام در روزنامه ها از قول رئیس ساواک پخش شد.



این محقق و پژوهشگر مسائل فرهنگی ادامه داد: به دنبال این خبر مردم در قم و ورامین کفن پوش شدند و طلاب در تهران تحصن کردند که منجر به کشته شدن چند صد نفری مردم ورامین و قم شد. مراجع تقلید و علما در باغ ملک شاه عبدالعظیم جمع شدند تا مانع اعدام امام بشوند. بالاخره اجتهاد امام مورد تأیید قرار گرفت و بنا بر قانون اساسی مشروطه مجتهد فوق قانون بود و کسی نمی توانست با او کاری داشته باشد. امام را بعد از 8 ساعت زندانی کردن بالاخره آزاد کردند. البته آیت الله آقا سید محمد شیرازی از علمای کربلا تلگرافی به شیخ شلتوت مفتی الازهر زد و او را از تصمیم رژیم شاه مبنی بر اعدام امام(ره) با خبر کرد و شیخ شلتوت هم از شاه خواست که از این تصمیم صرف نظر کند.



استاد جامعه شناسی دانشگاه آزاد اظهارداشت: اگر چه فضای ضد شاهی در کشور یک مقداری وجود داشت ولی ضعیف بود و می شود گفت مبارزه علنی با نظام پهلوی از 15 خرداد 42 شروع شد. به دنبال شلوغی ها 60 نفر از علمای برجسته کشور دستگیر و زندانی شدند که این خود بسیار تحریک کننده بود.



وی درمورد اینکه اهمیت گرامیداشت قیام 15 خرداد در تاریخ انقلاب اسلامی چیست هم عنوان کرد: پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل حکومت اسلامی، اسلامیت خود را از نتیجه قیام 15 خرداد دارد و قیام 15 خرداد به اصل وابستگی دربار شاه به اسرائیل و آمریکا اشاره کرد و سخنرانی های امام افشاگرانه و آگاهی دهنده بود. بعد از 15 خرداد هم این سخنرانی ها با قانون کاپیتولاسیون ادامه یافت و آن آگاهی انقلابی را در اقشار ملت ایران گسترش داد. دانشگاه با حوزه یکی شدند و بیشتر روشنفکران که مخالف نظام بودند همراه با روحانیون به صورت علنی بر علیه رژیم شاه فعالیت کردند که سرانجام منجر به پیروزی انقلاب اسلامی شد.