مدتهاست که در بسیاری از منطقههاي كره زمين از برف و سرمای همیشگی در زمستان و گرمای عادی تابستانها خبری نیست.
خشکسالی پیوسته افزایش مییابد، آب آشامیدنی کمتر میشود و انسانها با مشکلهاي زيادي از قبیل سيل و طوفان و بیماری و كم شدن محصولات كشاورزي و ...بیشتر از قبل مواجه شدهاند. علت تمام این اتفاقها، گرم شدن زمین و تغییرات آب و هوایی است، که نه تنها برای سلامتی و زندگی انسانها خطرآفرین است بلکه حیات تمام موجودات روي زمین را تهدید میکند. اما «تغيير آب و هوايي» كه اين روزها در خبرها زياد مي‌شنويم چيست؟
شاید بسیاری از ما هنگامی که کلمه‌هاي «هوا» و «آب و هوا» را می‌شنویم، به طور دقیق ندانیم که تفاوت این دو در چیست. هوا در اطراف ما وجود دارد. شايد هوا اولین چیزی باشد که وقتی از خواب بیدار می‌شویم، به تغيير آن توجه می‌کنیم. اگر هوا سرد یا برفی باشد، برای بیرون رفتن لباس گرم به تن می‌کنیم و اگر هوا گرم و تابستانی باشد لباس خنک می‌پوشیم. چگونگي هوا می‌تواند در زمان بسیار کوتاهی تغییر کند؛ مثلاً ممکن است به مدت یک ساعت باران ببارد و سپس هوا صاف و آفتابی شود.
اما آب و هوا توصیفی از هوای جوي یک منطقه است که در مدت زمان طولانی‌تری، مثلاً یک سال بررسی میشود. اگر منطقه‌ای که هوای گرم و خشک دارد در مدت زمان مشخصي سردتر و یا بسیار گرم‌تر شود، دانشمندان می‌گویند که این منطقه دچار تغییرهاي آب و هوایی شده است.
آب شدن يخ‌هاي قطبي بسيار نگران كننده است
سیستم‌های آب و هوا چه هستند؟
اتمسفر: اتمسفر كه زمین را پوشانده، لایه نازکی است از ترکیب گازهایي كه تنفس مي‌كنيم. این لایه نازک مانند لباس به سرد و یا گرم شدن زمین کمک میکند. سیستم‌های هوا که در اتمسفر پایینتری گسترده شدهاند به واسطه گرمای تابیده شده از خورشید و گردش زمین و دگرگونیهای سطح زمین تغییرپذیر هستند.
اقیانوس: 70 درصد سطح زمین را اقيانوسها پوشاندهاند. حجم زیاد آنها و خاصيتهايي که دارند باعث شده مقدار زیادی گرما درون خود ذخیره کنند. اتمسفر و اقیانوس هميشه در حال تبادل ماده و انرژی هستند. به عنوان مثال، بخارهای آب از سطح اقیانوس وارد اتمسفر می‌شوند و این رطوبت به صورت باران و یا برف و حتی شبنمهای صبحگاهی به زمین باز می‌گردد.
خشکی: 27 درصد سطح زمین را خشكي پوشانده است. خشکی‌ها انواع مختلف دارند. مثلاً وي‍ژگي‌هاي يك منطقه کوهستانی به طور کامل می‌تواند با یک منطقه هموار متفاوت باشد.
یخ: یخ بزرگ‌ترین منبع آب شیرین در کره زمین است که سه درصد سطح زمین را پوشانده است. یخ نقش مهمی در تنظیم کردن آب و هوا دارد.
بیوسفر : بیوسفر جایی است که موجودات زنده می‌توانند در آن زندگی کنند. گیاهان دی‌اکسیدکربن را می‌گیرند و اکسیژن به محیط وارد می‌کنند و حیوان‌ها برای تنفس اکسیژن را می‌گیرند و در بازدم دی اکسید کربن به هوا برمی‌گردانند و با این عمل مقدار زیادی دی اکسید کربن بین خشکی موجود در بیوسفر و فضای اتمسفر مبادله میشود.
سيل‌هاي پي‌درپي يكي از نتيجه‌هاي گرم شدن زمين است
تا به اینجا با معانی آب و هوا و جزءهای آن آشنا شدیم . حالا ببينيم که تغییرهاي آب و هوایی به چه دلیل اتفاق می‌افتد و آیا تغییر شرایط دمایی کره زمین تأثیری بر آن دارد یا نه؟
ما می‌دانیم که کره زمین به طور طبیعی در اثر تابش نور خورشید گرم میشود. اما پدیده گرم شدن کره زمین مفهوم جدیدی است که با فعالیت‌های انسانی ارتباط مستقیم دارد و با تغییرهاي طبیعی آن فرق میکند. مفهوم گرم شدن زمین، افزایش میانگین دمای کره زمین است که تغییرات آب و هوا در اثر این افزایش دما به وجود می‌آید. اگر دمای زمین فقط چند روز به بالای حد مجاز برسد، اهمیتی زيادي ندارد اما اگر این افزایش دما در مدت طولانی ادامه پیدا کند آن وقت نگران کننده میشود و در طولانی مدت مشکلات زیادی را برای طبيعت و انسانها به وجود می‌آورد. در طول صد سال گذشته کره زمین به طور غیر طبیعی 4/0 درجه سانتی‌گراد گرم‌تر از قبل شده است. همين ميزان كم باعث به وجود آمدن مشكل‌هاي بزرگي شده است. به عنوان مثال گرم شدن بیش از حد می‌تواند بيماري‌هايي مثل گرما‌زدگی، ضعف و حالت تهوع را در پي داشته باشد. اين اتفاق در نتيجه افزايش تعداد روزهای گرم سال رخ مي‌دهد كه در کشورهای فقیر و خشك مشکلاتی برای کودکان و افراد مسن ايجاد میکند. از طرف ديگر گرم شدن زمین باعث بالا رفتن سطح دریاها ميشود چرا كه يخ‌هاي قطبي ذوب مي‌شوند و آب بیشتری به اقیانوس‌ها اضافه می‌كنند. این اتفاق می تواند براي محيط زيست و انسان‌هايي كه در نزديكي اقيانوس زندگي مي‌كنند خطرآفرين باشد.
شاید بپرسيد گرم شدن زمین بر تغییرهاي آب وهوایی چگونه تأثیر می‌گذارد، جواب این سؤال بسیار ساده است؛ با گرم شدن کره زمین شرایط آب وهوایی تغییر میکند. مثلاً آب و هوای برخی از مناطق کره زمین معتدل است و باران در آن منطقه‌ها به اندازه کافی می‌بارد و گرما و سرمای شدیدی ندارند. برعکس آب و هوای برخی از نقاط کره زمین سرد است و برف زیادی می‌بارد و همین طور مناطقی وجود دارند که دارای هوای گرم و خشک هستند. تغييرهاي آب و هوايي باعث ميشود در منطقه‌ای سرد از شدت سرما کاسته شود و یا در منطقه‌اي خشک و گرم باران زیاد ببارد و هوا سردتر از قبل شود.
همشهري انلاين- مهسا امامي