جعفر طيار اولين مبلغ اسلام در خارج از شبه جزيره عربستان بود و همچنين در جلسات مناظره‌ای كه با كفار قريش داشت، به خوبی مواضع و ديدگاه اسلام را بيان كرد، تا جايی كه نجاشی و اسقف‌هايش را متقاعد كرد و كفار قريش، نااميد به مكه برگشتند.

بار ديگر متوجه شديم كه دستان خبيث وهابيت، طبق عادت پيشين خود به هتك حرمت و جسارت نسبت به يكی ديگر از اوليا خدا باز شد. ما نيز برآن شديم تا اوراقی را به احوالات و شرح حال اين ولی خدا يعنی جعفربن ابی‌طالب(رض) زينت دهيم تا مقبول درگاه احديت واقع شود و برگ سبزی باشد در محضر سليمان زمان، حضرت مهدی موعود‌ موجود(عج)؛ شايد مفتخر به شفاعت و هدايتشان شويم.

اما شرح حال اين ولی‌خدا، جعفر، كنيه او ابوعبدالله و مشهور به «جعفر طيار»، پسرعموی پيغمبر و از شهدای بزرگ صدر اسلام! پدرش ابی‌طالب و مادرش فاطمه بنت اسد و برادرش عقيل، طالب، و علی عليه السلام است. جعفربن ابيطالب 20 سال بعد از عام‌الفيل در مكه به دنيا آمد. آن زمان كه خشكسالی مكه بود، جعفر به دليل معيشت سخت و تنگ پدرش، در خانه عمويش عباس بزرگ شد و همچنان نزد او ماند تا در سال اول بعثت پيغمبر اسلام، اندكی بعد از برادرش علی عليه السلام مسلمان شد و اسلام آورد.

سال 5 هجرت، بر اثر فشار زياد و شكنجه كفار قريش و بنا بر توصيه پيغمبر به مسلمانان برای مهاجرت از مكه به حبشه، جعفر با همسرش، اسماء بنت عميس به حبشه رفت. پيغمبر نامه‌ای برای نجاشی، پادشاه حبشه به دست جعفر داد و او را دعوت به اسلام كرد و از نجاشی خواست تا به اوضاع جعفر (امير و سرپرست تمام مسلمانان مهاجر) و همراهانش رسيدگی كند. از آن‌طرف كفار قريش هم، چند نفر را با هدايايی نزد نجاشی فرستادند تا مسلمانان مهاجر را به مكه برگرداند، ولی سخنان جعفربن ابيطالب در دل نجاشی اثر كرد.

او در جلسات مناظره‌ای كه با كفار قريش داشت، به خوبی مواضع و ديدگاه اسلام را بيان كرد تا جايی كه نجاشی و اسقف‌هايش را متقاعد كرد و كفار قريش، نااميد به مكه برگشتند. نقل است كه نجاشی بعد از سخنان جعفر، مسلمان شد. جعفر در حبشه صاحب چند فرزند شد كه از آن جمله عبدالله، محمد و عون بودند و اولين مولود مسلمان در حبشه، عبدالله بود كه بعدها، داماد اميرالمؤمنين علی عليه السلام و شوهر حضرت زينب سلام‌الله‌عليها شد. سال ششم هجرت، جعفر به دستور پيامبر مسلمانان را به مدينه برگرداند كه در سال هفتم بعد از جنگ خيبر به مدينه رسيدند. وقتی پيغمبر جعفربن ابيطالب را ديد، او را در برگرفت و ميان دو چشمش را بوسيد و با خوشحالی گفت: به خدا قسم نمی دانم از آمدن جعفر خوشحال شوم يا از فتح خيبر! آنگاه پيغمبر، خانه ای در كنار مسجد به او اختصاص داد و از غنائم غزوه خيبر به او و مهاجران همراهش سهمی دادند.

در سال هشتم هجرت، زمانی كه فرستاده پيغمبر در مقابل پادشاه بصری در روستای «موته» كشته شد، پيغمبر بسيار ناراحت شد، سپاه سه هزار نفری بنام سپاه «امرا» تشكيل داد و فرماندهی آن را به 3 نفر از صحابه داد كه اولين فرمانده آن، جعفر بود. اين سپاه در مقابل سپاه دويست هزار نفری روميان جنگيد، جعفر در اين نبرد، هر دو دستش قطع شد، ولی نگذاشت كه پرچم روی زمين بيفتد و خودش در همين جنگ «موته» شهيد شد. از اين رو پيغمبر فرمود: خداوند به جعفر دو بال داده و او با فرشتگان در بهشت به هر جا كه می خواهد پرواز می كند. به همين سبب او را «جعفر طيار» و «ذوالجناحين» می گويند. در همان روز شهادت جعفر، پيغمبر از طريق وحی آگاه و بسيار غمگين شدند، آنگاه مردم مدينه را جمع كرده و واقعه موته و چگونگی شهادت سه سردار سپاه را برای آنها گفتند، سپس برای آنها آمرزش خواست و آنان را «شهيد» خواند.

عبدالله فرزند جعفر می گويد: من به ياد دارم كه وقتی خبر شهادت پدرم جعفر به مدينه رسيد پيامبر اكرم به خانه ما آمدند و تسليت گفتند و دست مبارك بر سر من و برادرم كشيدند و بر روی ما بوسه زدند در حالی كه اشك ايشان روان بود و فرمودند: كه جعفر به بهترين ثواب رسيد و تا سه روز هر روز به خانه ما می آمدند و ما را تسلی می دادند و به مادرم اسماء بنت عميس فرمودند: غم مخور كه من ولی شمايم در دنيا و آخرت.

با توجه به اين مطالب، ذهن‌ها به اين نكته متوجه می‌شود كه اين مرد الهی چه فضيلت و منقبتی داشته است كه به اين رتبه نائل شده است؟ در جواب به اين نكته بايد به ذكر چند فضيلت آن جناب توجه نمود: او در عصر جاهليت به داشتن چهار خصلت، متمايز بود. پرهيز از شراب‌خواری، دروغ، فحشاء، و بت‌پرستی. جعفر خطيبی توانا و مردی شجاع، سخاوتمند، بردبار و متواضع و شخصيتی نافع داشت و دارای عقل و درايت و هوش زياد و اراده قوی بود. اين سردار برجسته، آگاه به مسائل دينی و آشنا به فنون و اصول جنگ بود و از سابقين در اسلام بود. درباره فضايل او رواياتی از پيامبر نقل شده كه جعفر در رديف بهترين مردم و با پيامبر از يك طينت و سرشت و از نظر خلق و خوی شبيه‌ترين افراد به پيغمبر بوده است. هم چنين پيغمبر، او را از «ابوالمساكين» يعنی پدر بينوايان ناميدند، زيرا او بسيار به فقرا و مستمندان رسيدگی می‌كرد و اموالش را ميان آنها تقسيم نمود. ارادت و علاقه‌اش به برادر خود، علی بن ابيطالب(ع) هم بسيار زياد بود. او از پيامبر روايت نقل كرده و پسرش عبدالله، ابوموسی اشعری، عبدالله بن مسعود، عايشه، ام‌سلمه و ديگران هم از او نقل حديث كرده‌اند.

از آنجا كه به فرموده امام راحل، شهادت هنر مردان خداست، بايد درباره جناب جعفر بن ابی طالب و زمان ارائه هنر اين مرد بزرگ بنويسيم. هرچند كه قلم و خامه از غم فقدان اين مرد الهی خون می‌گريد، اما پرده آخر از اين زندگی پراز افتخار: بنا بر قول مشهور، او در هنگام شهادت 41 سال داشت و در منطقه «موته» شهيد شد و مزار او و ساير شهدای موته، در منطقه‌ای معروف به شهر مزار در اطراف موته، شهری در استان كرك اردن قرار دارد. ظاهرا قبر آنها قبلا مخفی بود، ولی امروزه شناخته شده و امروز زيارت‌گاه است. گفته می شود كه «ظاهر بيترس اول» چهارمين سلطان مصر، مزار جعفر را تجديد بنا كرد و اوقاف بسياری به آن اختصاص داد.