23اسفند در گذر تاریخ
*تصويب تشكيل سازمان اطلاعات و امنيت كشور در مجلس شوراي ملي (1335 ش)
اشاره:
كلمه ساواك مخفّف سازمان اطلاعات و امنيت كشور است كه طرح تشكيل آن در 23 اسفند 1335 توسط مجلس شوراي ملي تصويب رسيد. اين سازمان مخوف از ابتداي سال 1336، همزمان با آغاز به كار دولت منوچهر اقبال، با رياست سپهبد تيمور بختيار عملاً تاسيس شد. فلسفه وجودي ساواك برقراري سيستم سركوب به منظور مقابله با حركت‏هاي سياسي مخالف رژيم و نيز از بين بردن مبارزه و مقاومت ملت مبارز ايران بود.از انجا كه حكومت نظامي براي سركوب مخالفين و در وضعيت ويژه، خواه ناخواه حالتي موقتي داشت، سيستم ساواك به صورت دائمي با همان اهداف، جايگزين حكومت نظامي گرديد. ساواك كه از يك سو با سازمان جاسوسي آمريكا، سيا، و از سوي ديگر با سازمان اطلاعاتي رژيم صهيونيستي، موساد، در ارتباط بود، به تدريج به يك سازمان مخوف و جهنمي مبدل شد. ساواك در طول حيات سياه خويش، شرم آورترين فجايع و رقت‏بارترين تراژدي‏ها و ننگين‏ترين جنايت‏ها را عيه ملت ايران و به ويژه در مورد مبارزان نهضت اسلامي ايران آفريد. ساواك داراي تيم‏هاي تعقيب ومراقبت بود كه با تجهيزات پيشرفته، هر كس را كه به هر اتهامي دستگير مي‏نمود، نخست براي به دست آوردن اطلاعات مورد نظر به شكنجه‏گاه‏ها روانه مي‏كرد و سپس تسليم دادگاهاي فرمايشي نموده، آنگاه به زندان‏هاي مخوف گسيل مي‏نمود. قساوت و بي‏رحمي ساواك در شكار متهمان و شكنجه دادن و زنداني كردن در سياه چال‏ها تا به آنجا رسيد كه دبير كل سازمان عفو بين‏الملل، در سال 1353 ش اعلام كرد كارنامه هيچ كشوري در جهان، سياه‏تر از كارنامه ايران در زمينه حقوق بشر نيست. اعمال ساواك از تعقيب، دستگيري، شكنجه و محاكمه گرفته، تا زنداني كردن، برخلاف قانون و كاملاً خودكامه بود و تنها با فرمان شخص محمدرضا شاه انجام مي‏شد. اين روش به مدت حدود بيست و دو سال در كشور جاري بود تا آنكه در روزهاي پاياني عمر ننگين رژيم پهلوي، شاپور بختيار براي فرو نشاندن خشم مردم، لايحه انحلال ساواك را به مجلس برد و در حالي كه انقلاب تمام كشور را دربرگرفته بود و عملاً قدرت از دست رژيم خارج شده بود، لايحه انحلال ساواك در اقدامي عوام فريبانه و بسيار دير يك روز قبل از پيروزي انقلاب اسلامي، به تصويب مجلس شوراي ملي رسيد.
* رحلت عالم مجاهد و روحاني مبارز آيت ‏اللَّه «سيدابوالقاسم كاشاني» (1340 ش)
اشاره:
آيت‏اللَّه سيدابوالقاسم فرزند سيد مصطفي حسيني كاشاني در سال 1261 ش (1300 ق) در تهران متولد شد. وي در 16 سالگي در خدمت والد بزرگوارش به قصد حج بيت‏اللَّه الحرام راهي مكه شد و پس از آن در نجف اقامت گزيد. سيد ابوالقاسم، علوم مختلف را در محضر والد معظم خود و بزرگاني نظير آخوند ملامحمد كاظم خراساني و ميرزاحسين خليلي تهراني و ساير علماء شاگردي نمود و در 25 سالگي به درجه رفيع اجتهاد نائل آمد. وي در جريان جنگ جهاني اول، زماني كه انگليسي‏ها با نيروي عظيمي به قصد تسلط بر عراق، به مناطق شرقي حمله‏ور گرديدند به همراه جمعي از علما وارد جنگ با آنان گرديد و باعث شكست انگليسي‏ها شد. از اين رو وقتي كه آيت‏اللَّه كاشاني وارد تهران شد، انگليسي‏ها به دليل شكستي كه خورده بودند با ايشان دشمني داشتند و در زمان دولت قوام‏السلطنه به دستور آنها چند بار او را تبعيد كردند؛ به طوري كه 18 ماه در حبس و زندان متفقين به سر برد. وي پس از رهايي از زندان، عليه سه جناح ضداسلامي، يعني استعمارگران، استبداد حكومتي و احزاب ضدديني به مبارزه برخاست. يكي از خط مشي‏هاي اصولي آيت‏اللَّه كاشاني، حفظ وحدت و يكپارچگي ملت در برابر دشمن خارجي بود و بارها در پيام‏ها و اعلاميه‏هاي خود، مردم را به هوشياري در برابر توطئه‏هاي آنان، فرا مي‏خواند. آيت‏اللَّه كاشاني ترجيح مي‏داد به عنوان يك رهبر اسلامي در پشت صحنه سياست كشور، نيروهاي سياسي و توده‏هاي وسيع مسلمان را در صحنه نگهداشته و از يك دولت ملي و مردمي حمايت كند. از اين رو با روي كار آمدن دولت دكتر مصدق، زمينه‏هاي اين حمايت، باعث قدرت دولت و مجلس در تصويب لايحه ملي كردن صنعت نفت شد، هرچند در نهايت با ايجاد اختلاف بين نيروهاي ملي و مذهبي، كار به كودتاي آمريكايي 28 مرداد 1332 و انزواي آيت‏اللَّه كاشاني انجاميد. سال‏هاي پاياني عمر اين مجاهد في سبيل‏اللَّه در خانه‏نشيني و بيماري سپري شد تا اين كه سرانجام در 23 اسفند 1340 ش برابر با 7 شوال 1381 ق در هشتاد سالگي دعوت حق را لبيك گفت و به سوي حق تعالي شتافت. در آن روز تهران در مرگ پيشواي خود تعطيل عمومي بود و تشييعي بسيار با شكوه برگزار گرديد تا اينكه پيكر اين عالم مجاهد در جوار حضرت عبدالعظيم در ري به خاك سپرده شد.
* روز همبستگي مردم ايران با مردم لبنان
1 جمادي الاول در گذر تاریخ
* تولد سياستمدار و نويسنده ‏ي ايراني شريف ‏الدين كاشاني(459 ق)
* صدور حكم تحريم نباكو توسط ميرزاي بزرگ شيرازي(1309 ق)
اشاره:
يكي از امتيازات ننگيني كه در زمان قاجار نتايج نامطلوبي را به بار آورد امتياز انحصار تنباكو معروف به امتياز رِژي بود. به موجب اين امتياز كه در زمان ناصرالدين شاه قاجار با تالبوت انگليسي منعقد شد، شركت رِژي به مدت 55 سال صاحب حق انحصاري تجارت تنباكوي ايران و حتي نظارت در زراعت آن شناخته مي‏شد. وقتي مردم، اين قرارداد را با قرارداد مشابهي كه با دولت عثماني منعقد شده بود مقايسه كردند، از بابت اين كه منفعت بسيار كمتري نصيب كشور شده است دست به اعتراض زدند. با گسترده شدن اعتراضات مردمي و پيگيري علماي بزرگ تهران از جمله حاج ميرزا حسن آشتياني، اين اعتراضات شكلي وسيع به خود گرفت و سرانجام حكم تحريم استعمال تنباكو توسط ميرزاي بزرگ شيرازي، تكليف مردم و شاه را يكسره كرد. پس از صدور اين فتوا كه استعمال تنباكو به هر نحو را در حكم محاربه با امام زمان(عج) عنوان كرده بود، مردم قليان‏ها را شكستند و انبارهاي توتون را به آتش كشيدند. تاثير اين فتوا به حدي بود كه در درون دربار قاجار نيز كسي از تنباكو استفاده نمي‏كرد. سرانجام ناصرالدين شاه قاجار مجبور شد كه اين قرارداد را فسخ نموده و مقداري غرامت به شركت رژي پرداخت كند.
13 مارس در گذر تاریخ
* تولد «ژوزف پريستْلي» دانشمند انگليسي و كاشف اكسيژن (1733م) (ر.ك: 7 ژانويه)
* تولد «گابريل دانونْزيوْ» نويسنده شهير ايتاليايي (1863م)
* كشف «پلوتون» دورترين سياره منظومه شمسي (1930م)
* مرگ «فرانسيسكو گويا» نقاش معروف اسپانيايي (1828م)
* كشتار اهالي روستاي حسينيه توسط صهيونيست‏هاي مسلح (1948م)