رحلت شيخ حسن بن يوسف حلی (علا مه حلی ) در سال 726 هجری
قمری
خلاصه ای از زندگی این بزرگ مرد عرصه دین و دانش:
ولادت:ايـن سـتـاره فروزان آسمان علم و فقاهت در روز 29 ماه
مبارك رمضان سال 648 هجری قمری در شهر حله
پا به عرصه وجود نهاد و ماده تاريخ آن (لطف رحمت ) می باشد تولد او در يك خانواده
علمی و روحانی بوده است.
تحصيلات:از اوان كودكی به تحصيل علم و كسب كمال پرداخت
ادبيات عرب و علوم مقدماتی و متداول عصر را در حـلـه نزد پدر دانشمندش و ساير علمای
بزرگ آن منطقه آموخت هنوز سنين عـمـرش به حد بلوغ نرسيده بود كه از تحصيل علوم
مقدماتی فراغت يافت و به مقام عالی اجتهاد نـائل آمـد و از همان روزها آوازه فضل و
نبوغ و هوش سرشار او همه جا طنين افكند و آينده بسيار درخشانی را به او نويد داد.
اساتيد:او در معقول و منقول، محضر اساتيد بزرگواری را درك
كرده است كه از اساتيد معقول او می توان
1 ـ خـواجه نصير الدين طوسی.
2 ـ كاتبی قزوينی.
3 ـ حكيم منطقی شافعی معروف به دبيران را نام برد.
و از اسـاتـيـد منقول او :
1 ـ دايی بافضيلت خويش.
2 ـ محقق حلی.
3 ـ والد ماجد خويش.
4 ـ شيخ سديد الـديـن يـوسـف.
5 ـ سيد احمد بن طاوس.
6 ـ سيد علی بن طاوس.
7 ـ ابن ميثم بحرانی.
8 ـ پسر عـمـوی مـادر خويش.
9 ـ شيخ نجيب الدين يحيی.
10ـ شيخ تقی الدين عبداللّه بن جعفر بن علی صباغ حنفی.
11ـ شيخ عزالدين فاروقی واسطی را نام برد.
شاگردان :او دارای حـوزه وسـيـع و پـر بركتی بوده است و
شاگردان متعددی از مكتب فقه و اصول او فارغ التحصيل گرديده اند و جالب توجه آن است
كه خواجه نصير الدين طوسی را از شاگردان فقهی او به شمار آورده اند، آنچنان كه او
استاد معقول و رياضيات علا مه بوده است و اين نوع مبادله و تفاهم فرهنگی در جمع
دانشمندان مابی سابقه نبوده است.
تأليفات:علامه حلی يكی از پركارترين و موفق ترين فقهای
نامدار شيعه از نظر تأليف به شمار می آيد و طبق احـصـا و شـمارشی كه از تأليفات او
به عمل آورده اند، با تقسيم به روزهای عمر او، به هر روز آن تا هـزار سـطـر
رسـيـده اسـت و اين امر، از كرامتها و تاييدات الهی حكايت دارد.
عـالـم مـتتبع و دانشمند نامی مرحوم مدرس صاحب كتاب ريحانة
الادب درشرح حال او بيش از 120 جـلـد كـتاب را با نام و عنوان تحقيقی آنها نام می
برد و ما برخی از آنها را برگزيده و در اينجا می آوريم و طالبان تفصيل را به خود
آن كتاب ارجاع می دهيم.
1 ـ الابحاث المفيده في تحصيل العقيده (كلام ).
2 ـ ابطال الجبر (كلام ).
3 ـ الفين بين الصدق و المين (در امامت و ولايت ).
4 ـ تبصرة المتعلمين في احكام الدين.
5 ـ تذكرة الفقها (در فقه استدلالی ).
6 ـ تسليك الاذهان الی احكام الايمان (در فقه ).
7 ـ تلخيص الكشاف (در تفسير قرآن مجيد).
8 ـ تلخيص المرام في معرفة الاحكام (در فقه ).
9 ـ شرح تجريد خواجه نصير الدين طوسی كه به كشف المراد
معروف است.
10 ـ منهاج الاستقامه.
11 ـ القواعد.
12 ـ الارشاد.
گفتار بزرگان:1 ـ سـيد مصطفی تفرشی، صاحب كتاب (نقد الرجال )
می گويد : علا مه آن قدر فضيلت و شان و اعـتـبـار دارد كـه بهتر آن است كه توصيف
نشود، چون توصيفها و تعريفهای من چيزی بر شان او نمی افزايد او بيش از 70 جلد كتاب
دارد كه هر كدام نشانگر نوعی از فضيلت و نبوغ و علم و دانش اوست.
2 ـ مـحـدث متتبع و دانشمند نامی، محدث نوری (ره ) در كتاب
مستدرك وسائل الشيعه در
مورد او چنين می نگارد: علا مه حلی شيخ بزرگوار و جليل
القدر اقيانوس علوم، و غواص فضائل و حكمتها، حافظ ناموس هدايت و ارشاد و شكننده
ناقوس ضلالت، پاسدار حريم دين، زائل كننده آثار فسادگران او در جمع علما و
دانشمندان اسلام، همانند بدر (ماه شب چهارده ) در ميان ستارگان می درخشد و نسبت به
دشـمـنـان و بـد خـواهـان سياه دل، شديدتر از عذاب زهر ناك و برنده تر از شمشير
مسموم است او دارنـده مـقـامـات فـاخـره و كـرامات درخشان و سعادتهای ظاهری است او
زبان گويای فقها و متكلمين، محدثين، مفسرين و ترجمان حكما و عرفای سالكين متبحر
است او فردی است كه لقب (آية اللّه ) تام و كامل، شايسته اوست رحمتها و عنايات خاص
خدا شامل حال او باد.
3 ـ رجـالی معروف، صاحب رياض العلما درباره او می گويد : پيشوای
وارسته، عالم عامل، فاضل كامل، شـاعـر ماهر، علا مه علما، فهامه فضلا، استاد جهان،
معروف در بين ما به (علا مه علی الاطلاق) مـوصـوف بـا نـهـايت علم، فهم، كمال او
فرزند خواهر محقق می باشد و او (آية اللّه ) روی زمين مـی بـاشـد او حـقوق بی شماری
از نظر زبان، بيان و قلم بر عهده طائفه شيعه اماميه دارد او جامع عـلوم مختلف و
مصنف در رشته های گوناگون بود او به تنهايی فقيه، حكيم، متكلم، محدث، اصـولی، اديب
و شاعری ماهر بود من برخی از اشعار او را در اردبيل ديدم كه به كمال جودت طبع او
در نظم و شعر دلالت دارد.
گفتار بزرگان اهل سنت :تـجـلـيل و توصيف از مقام علمی علا
مه حلی اختصاص به علما شيعه ندارد، بلكه دانشمندان اهل سـنـت نـيـز او را مـورد
تـوصيف و تجليل قرار داده اند از باب نمونه:
ابن حجر عسقلانی در كتاب (لسان الميزان) درباره او می گويد :
ابـن يـوسـف بن المطهر الحلی، عالم شيعه و پيشوا و مؤلف آنان است او آيت حق در
ذكاوت بود (المختصر) ابن حاجب را شرح زيبايی نمود او همان فردی است كه شيخ تقی
الدين بن تيميه در كـتـاب خـود ردی بـر او نوشته است و كتاب او معروف به (رد بر
رافضی ) است ابن مطهر بسيار خوش اخلاق و خوش برخورد بود هنگامی كه كتاب رديه ابن
تيميه به دست او رسيد، گفت : اگر او می فهميد كه من چه می گويم، به او پاسخ می
دادم.
دوران:عـلا مـه در زادگاه خود رشد كرد و همانجا به ادامه
تحصيل مشغول گرديد و در آن زمان كشور ايران در آتش بيداد اولاد چنگيزخان مغول می
سوخت و شهرهای مركزی ايران، يكی پس از ديگری سـقوط می كرد، و اهالی آن شهرها با
اندك بهانه تا آخرين نفر قتل عام می شدند چيزی نگذشت كه هـلاكـو نـواده چنگيزخان
آهنگ فتح عراق كرد و در سـال 656 هجری قمری
لـشكر به بغداد فرستاد و منطقه عراق را دچار وحشت و اضطراب نمود در اين
موقع علامه حلی هشت ساله بود.
چنانچه در شرح حال علامه حلی ـ بزرگترين و مشهور ترين شخصيت
علمی قرن هشتم هجری ـ نقل شده است وی در حدود سال 708 هجری قمری از عراق به ايران
آمد، و به واسطه شيعه نمودن سلطان محمد خدابنده، نزد سلطان مذكور جايگاه مخصوصی
يافته، تا جائی كه خدابنده در سفر و حضر علامه را با خود می برد تا از وجود ارزنده
او بهره مند گردد. علامه از فرصت استفاده كرده و با تشكيل (مدرسه سياره) به تعليم
و تربيت شاگردان و رواج علوم و فنون اسلامی و ترويج شريعت نورانی اسلام و مذهب حق
شيعه اماميه اهتمام ورزيد.
مشايخ روايتی:از مـشايخ روايتی او علاوه بر اساتيد مذكور،
خود از شيخ مفيد الدين بن جهم فقيه اسلامی و شيخ نـجـيب الدين محمد بن نمای حلی و
سيد عبدالكريم بن طاووس صاحب كتاب (فرحة الغری ) و علی بن عيسی اربلی صاحب كتاب (كشف
الغمه ) نام برد.
وفات:او پس از عمری تلاش و كوشش در راه احيای شريعت، در
يازدهم يا بيست و يكم محرم الحرام 726 هجری قمری
در حله وفات يافت و جنازه او به نجف اشرف حمل گرديد و در جنب رواق مطهر
مرتضوی (ع ) از ايوان طلا دفن شد و در مقابل آن، مزار شيخ احمد مقدس اردبيلی قرار
گرفته است.
رحلت علامه مجلسـی صـاحب ( بحـار الانوار)در سال 1111 هجری
قمری
خلاصه ای از زندگی این بزرگ مرد عرصه دین و دانش:
ولادت:علامه محمـد باقر مجلسـی در سال 1037 هجری قمری (يك سال قبل از مرگ شاه عباس) در خانواده ای كه
عالـم و فاضل پرور بود در شهر اصفهان ديده به جهان گشـود. پـدرش مجتهد عاليقـدر
محمد تقی مجلسـی از علما و روحانيـون بزرگ عصر صفـوی به شمار می رفت.
تحصيلات:علامه از همان اوان كـودكـی تحت تربيت و تعليم پـدر
دانشمند و در سايه تـوجه خـاص آن بزرگـوار، پرورش پيدا نمود و بـا هـوش سـرشار و
استعداد خـدادادی و پشتكار مخصـوص به تحصيل علـوم متـداوله عصـر در حـوزه علمـی
اصفهان پرداخت.
و با توجه به تـوانايـی ذاتـی در مـدت كوتاهی مراحل مختلف
علمـی و تحصيلی را طی كرده و سپـس به گـرد آوری علـم حـديث و آثار اهل بيت عصمت و
طهارت دل بست و تحقيق و پژوهش عميقانه در آن فـن شريف مبذول داشت و تلاش خود را در
ايـن مـورد متمـركز نمـوده تمام اوقـاتـش را صـرف آن كـرد تـا اينكه منشـأ تحـولـی
بزرگ در روزگـار خـود گـرديد.
اساتيد :علامه در دوران جـوانـی خـود از محضـر دانشمنـدان و
عالمـانی عاليقدر همچـون: ملا عبدالله شوشتری، شيخ عبدالله بـن جابر آملی، شيخ علی
جبل عاملـی و ساير بزرگان ديـن به ويژه فقيه و حكيـم و محدث نامی ملا محسـن فيض
كاشانی (كه در سفری به اصفهان آمده و در آن ديار ماندگار شده بـود) بهره های كافـی
برد.
شاگردان :از جمله شاگـردان مشهور علامه مـی تـوان : ميـرزا
عبـدالله اصفهانی، سيد هاشم بحرانی، سيـد نعمت الله جزايـری و ملا صالح مازنـدرانـی
را نام برد.
تأليفات :علامه مجلسـی محقق پر كاری بـود كه در عمر شريف
خـويـش لحظه ای از تأليف و تحقيق نياسـود و تـوانست كتابخانه بزرگی را كه يادگار
نياكانـش بـود غنـی تر و پـر بارتر ساخته و جهت استفاده علاقه منـدان در اختيار
دانـش پژوهان قرار دهد، او برای به دست آوردن كتب نادر و كمياب به كشورهای ديگر از
جمله يمـن مسافرت نمود. به دست توانای علامه مجلسـی كتب زيادی نگارش يافت كه به دو
بخـش، تأليفات فارسـی و عربی قابل تقسيم است.
تأليفات فارسی عبارت است از :
1 ـ حياه القـلوب: مشتمل بر سه جلد است.
2 ـ حليه المتقيـن: در آداب معاشرت و زندگی فردی و اجتماعی.
3 ـ عيـن الحيـات: شـرح وصيت پيـامبـر اسلام به امت خودش.
4 ـ مشكـاه الانـوار: در فضيلت و آداب قـرا ئت قـرآن و ثواب
آن.
5 ـ جلاء العيـون: كتابـی در بـاب تـاريخ زنـدگـانـی چهارده
معصوم.
6 ـ ربيع الاسابيع : در اعمـال روزها و هفته ها به خصـوص شب
و روز جمعه.
7 ـ تهفه الزاير.
8 ـ اختيارات الايام صغير.
9 ـ اختيارات الايام كبير.
10 ـ رساله بلا.
11 ـ شـرح كتـاب روضه كـافـی و بسيـاری از آثـار ديگـر از
جمله تـراجم و رسـالات و منـاجـات نـامه ها و. ..
تأليفات عربی به شرح ذيل می باشد :
1 ـ بحار الانـوار: اين اثر مشهور ترين و مهمتريـن اثر
علامه مجلسـی و اثر پـر بـار و بلنـد آوازه تـاريخ تشيع است كه در 110 جلد تدوين
شده است.
2 ـ كتاب مرات العقول.
3 ـ آداب الحج.
4 ـ آداب التجهيز الموات.
5 ـ الاجازات.
6 ـ ملاذ الاخبـار فـی شـرح كتـاب تهذيب الاخبـار شيخ طـوسی.
7 ـ شـرح الاربعيـن حـديث. .. و دهها كتـاب ديگر.
لقب :علامه مجلسی پـس از رحلت پدر بزرگـوارش، به جای او در
مسجد جامع اصفهان اقامه نماز جماعت مـی نمـود ايشان از زمان شاه عبـاس دوم تا زمان
شاه سلطان حسيـن دارای مقام و قدرت مطلق دينی بود و تا آخرين روزهای حياتـش ايـن
قدرت و نفـوذ همچنان رو به افزايـش و تعالـی می رفت، به همين مناسبت از جانب
سلاطيـن صفـوی عنـوان شيخ الاسلامی كه عالـی تريـن درجه روحانيت در آن عصر بـود به
وی اعطا گرديـد.
دعای خير پدر :از ملا محمد تقی مجلسی پدر علامه مجلسی نقل
كرده اند كه فرمـود : در يكـی از شبها بعد از نماز شب يك حالت خـوشـی به مـن دست
داد كه فهميدم هر حاجتی از خدا بخـواهـم بر آورده می شود و فكر كردم، در امـور
دنيا و آخرت چه چيز از خـدا مسئلت بنمايـم ناگاه صدای گـريه محمـد بـاقـر از
گهواره بلنـد شد. عرض كردم الهی به حق محمد و آل محمـد (صل الله عليه وآله) اين
طفل را مروج ديـن خـودت و نشر كننده احكام سيد رسولانت قرار بده و او را موفق كـن
به تـوفيقـاتـی كه انتهايـی بـرای آن نبـاشـد، شكـی نيست كه دعای والـد در حق ايـن
فرزنـد شايسته مستجاب و به درجات عاليه دست يافت.
وفات:علامه محمد باقر مجلسـی آن محقق پـر كار و عالـم
نامـدار پـس از عمری پر بركت كه سراسر وقف خدمتگزاری به علـم و ديـن و دانـش و
فرهنگ در جهان اسلام گرديد، عاقبت در سـن 73 سالگـی و در 29 ماه مبـارك رمضان سـال
1111 هجری قمری (مشهور عبارت آخرین روزهای
ماه رمضان را برای رحلت وی ذکر کرده اند) در
شهر دانـش پـرور اصفهان، چشـم از جهان فرو بست و به سرای باقـی شتافت. پيكر پاك آن
مرحـوم بعد از تشييع با شكوه در مسجد جامع اصفهان در جـوار پدر و خـانـدان
دانشمنـد مجلسـی به خـاك سپـرده شـد.
در گذشت «آيت الله اعرافي» از روحانيان مبارز در سال 1371هجري
شمسي
« آيت الله اعرافي» ازروحانيان مبارزو خستگي ناپذير انقلاب
اسلامي در سال 1371هجري شمسي درگذشت. آبت الله اعرافي درميبد بدنيا آمد. پدرش از
فضلاي باتقوي ومومن بود و اورا باپيروي ازقرآن مجيد تربيت كرد. آيت الله اعرافي پس
از پدرش،ازمحضراستادان ديگر بهره برد ومدتي درمشهد به فراگيري علوم حوزوي پرداخت .
وي ازدانش اديب نيشابوري هم بهره بسيار برد و بعد از ورود آيت الله حائري يزدي به
قم به اين شهر مهاجرت كرد و درنهايت پس از تحصيل مدارج عالي به زادگاهش بازگشت . آيت
الله اعرافي ازروحانيان مبارز و متعهدي بود كه هميشه در مقابل ستمگريهاي رژيم
پهلوي اعتراض خودراآشكار مي كرد و دراوج اين مبارزات درسال 1356شمسي بدست عوامل
ساواك دستگير شد. او پس از پيروزي انقلاب اسلامي درسمت امام جمعه ميبد به اداي
وظيفه ديني خويش پرداخت و در سال 1371 شمسي بعداز عمري خدمت و مبارزه به رحمت حق
پيوست.
كشف يكي از قوانين الكتريسيته در سال1733ميلادي
« استفن گري » فيزيكدان انگليسي در سال1733ميلادي موفق به
كشف يكي از قوانين الكتريسيته شد. گري بعداز آزمايش ها و تحقيق هاي فراوان ثابت
كرد كه جريان برق معلول دوقطب مثبت و منفي است و چنانچه يكي ازدوقطب موجودنباشد،
جريان برق برقرارنخواهد شد.
کشف نفت مصنوعي در سال 1907ميلادي
« نفت مصنوعي» كشف شد.« جيمزيانگ» شيميدان انگليسي نخستين
كسي بود كه توانست براي بدست آوردن مواد مولد حرارت و انرژي به نفت مصنوعي دست
بابد. اوموفق شد كه ازتقطيرذغال سنگ موادي شبييه نفت تهيه كند وازآن پس باني صنعت
نفت مصنوعي لقب گرفت. شايان توجه است كه جيمزيانگ مالك يك معدن بزرگ ذغال سنگ و يك
آزمايشگاه كامل و مجهزبود و به كمك همين ها موفق به كشف نفت مصنوعي شد.
درگذشت «چستر كارلسون» مخترع دستگاه كپي در سال 1968 ميلادي
«چستر كارلسون» مخترع دستگاه كپي در سال 1968 ميلادي درگذشت.
اواين دستگاه را به سال 1938ميلادي اختراع كرد. كارلسون دربخش ثبت يك كارگاه
الكترونيكي كارمي كرد و دشواري تهيه رونوشت ازنمونه هاي طرح ها، مشكلي عمده براي
وي محسوب مي شد. كارلسون اگر چه راه كارهاي گوناگوني رابراي تكميل ماشين كپي درطول
4سال بررسي كرد، تاسال 1940ميلادي دركسب حمايت شركتها درتوليد ماشين كپي ناموفق
بود. تااينكه درسال 1947 ميلادي شركت «هالويد » از«رُچستر» درنيويورك پروانه اين
طرح راصادركرد. اين شركت بعدها به «زيراكس» تغيير نام داد و نخستين دستگاه يا
ماشين كپي اين شركت به سال 1958ميلادي توليد شد