حضرت امام محمد باقر(ع) امام پنجم شيعيان در مدينه به دنيا آمد. مادرش، فاطمه معروف به ام عبداللَّه، دختر امام حسن(ع) مي‏باشد و اين امام از پدر و مادر علوي و هاشمي است. ابوجعفر كنيه‏ي ايشان و باقر و باقرالعلوم نيز از القاب آن حضرت مي‏باشند. وليد بن عبدالملك، سليمان بن عبدالملك، عمر بن عبدالعزيز و هشام ابن عبدالملك در زمان حيات آن امام همام حكومت مي‏كردند. اولاد آن حضرت را پنج پسر و دو دختر نقل كرده‏اند. در زمان امام باقر(ع) علي‏رغم هرج و مرج موجود به جهت تغيير حاكميت اموي به عباسي، زمينه‏اي براي قيام عليه دستگاه جور فراهم نبود. با اين حال در اين ميان، قيام عِلمي، ممكن بود. اين حركت علمي امام در حالي صورت گرفت كه مُلاّهاي درباري كه متكي به زر و زور سلاطين بودند، هر يك مذهبي از خود تراشيده، سبب انحراف شده بودند. امام باقر(ع) در آن دوران، مطالب علمي و اسلامي را بازگو مي‏كرد و چنان در بسط علوم متبحّر بود كه به باقرالعلوم يعني شكافنده‏ي دانش‏ها، معروف گرديد. اين تلاش مقدس به حدي بود كه شيخ مفيد آن را منحصر به فرد مي‏داند و ميزان ظهور علوم دين، آثار و سنت و علوم قرآن، تاريخ و فنون آداب را در اين زمان، بي‏نظير توصيف مي‏كند. اگر به روايات شيعه رجوع كنيم، خواهيم ديد كه بيشترِ آنها از امام باقر و امام صادق عليهماالسلام است، زيرا امامانِ ديگر، مانند آن دو بزرگوار، براي نشر حقايق مجال نيافته‏اند.